به گزارش افق آنلاین ، نخستین ماه تابستان امسال، سرشار اخبار داغ ارزی در زمینه کاهش قیمت دلار بود؛ بدون شک تیر ۹۸ یکی از مهم‌ترین ماه‌هایی است که نرخ ارز به خود دیده، چرا که هنوز تیر ماه به اتمام نرسیده اما نرخ ارز طی این ۲۶ روز در بازارهای تهران سقوط آزاد کم سابقه‌ای را تجربه کرده است.

روز گذشته نرخ دلار در بازار تا ۱۱ هزار و ۱۸۹ تومان هم پایین آمد تا نسبت به ابتدای تیر ماه (که نرخ دلار ۱۳ هزار و ۴۵ تومان بود) حدود ۱۹۰۰ تومان کاهش یافته باشد؛ کاهش ۱۹۰۰ تومانی قیمت دلار در کمتر از یک ماه اخیر، به عبارت دقیق تر، به معنی افزایش بیش از ۱۴ درصدی ارزش پول ملی می‌باشد.

جالب اینجاست که از آغاز سال جاری (که نرخ ارز رقمی در حدود ۱۳۲۰۰ تومان قیمت داشت)، تاکنون نرخ ارز به کانال ۱۱ هزار تومان کاهش نیافته بود و از این جهت، کاهش اخیر نرخ ارز در بازار، بزرگترین کاهش قیمتی در سال جاری محسوب می‌شود.

بر این اساس، طی روزهای گذشته بخشی از دارندگان ارزهای خانگی به جمع فروشندگان پیوستند تا پیش از کاهش بیشتر قیمت ارز، دلارهای خود را بفروشند، چنان‌که خبرگزاری تسنیم در این باره نوشته جمع زیادی از دارندگان ارزهای خانگی از ترس ضرر بیشتر راهی خیابان فردوسی شده و در حال فروش دلارهای از قبل خریداری شده شان هستند.

دلایل آرامش بازار ارز

به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، سیاست‌های بانک مرکزی مانند کارسازی از سمت صرافی‌ها در کنار خروج بازیگران بزرگ از بازار ارز، فروشنده شدن بازیگران خرد و اعلام راه‌اندازی بازار متشکل ارزی از مهم‌ترین دلایل کاهش شدید قیمت ارز در روزهای گذشته به حساب می‌آید.

البته نباید فراموش کرد که با بازگشت قابل توجه ارز حاصل از صادرات و نزدیک شدن نرخ بازار و سامانه نیما به هم (که فاصله آنها از ۴۰ درصد به صفر رسید و حتی نرخ بازار از نرخ نیما هم پایین‌تر آمد) از جمله عوامل مهمی است که موجبات کاهش محسوس نرخ ارز شده است.

در همین جهت بود که دو روز پیش، عبدالناصر همتی از جایگزین شدن ارز صادراتی به جای ارز نفتی خبر داد و اعلام کرد شوک ارزی تخلیه شده است؛ خبری که همان طور که پیش‌بینی می‌شد حاکی از بازگشت ثبات و آرامش به بازار ارز، و در پی آن، کاهش حباب نرخ ارز می‌باشد.

همچنین، محمد لاهوتی، عضو کمیته ارزی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو باخبرگزاری مهر گفت: به نظر می‌رسد همانطور که رئیس‌کل بانک مرکزی نیزاشاره کرده‌، منابع ارزی کشور ظرف هفته‌های گذشته بهبود یافته و درآمدهای ارزی کشور بهتر شده که این امر، دست بانک مرکزی برای مدیریت بازار را بهتر از گذشته پر کرده است.

وی با بیان اینکه نرخ ۱۳ تا ۱۴ هزار تومانی به عقیده بسیاری از اقتصاددانان و فعالان اقتصادی، حباب داشته و این حباب نیز بالاخره یک روز باید خالی می‌شد گفت: به نظر می‌رسد در حال حاضر در شرایط کاهش یا خروج از این حباب قرار داریم و قیمت ارز واقعی شده است.

با این حال، انتظار می‌رود تدابیر بانک مرکزی بگونه‌ای ادامه پیدا کند که ثبات در بازار ادامه داشته باشد و صرفا محدود به روزهای اخیر نماند چراکه یکی از عوامل مهمی که بر قیمت‌ها تاثیرگذار است، ثبات بازارهایی مانند ارز می‌باشد و لذا نباید به روند کنونی، به چشم یک دوره کوتاه مدت یا گذرا نگاه شود.

درس مقاومت

از سوی دیگر،کاهش محسوس نرخ ارز در روزهای اخیر در شرایطی رخ داده که هیچگونه انتظاراتی از قبیل انعقاد برجام، مذاکره، توافق با آمریکا و… در کشور وجود ندارد و حتی مواردی برعکس آن نیز در جریان است؛ چه اینکه غربی‌ها تعهدات برجامی خود را انجام ندادند و ایران هم کاهش تعهدات خود را آغاز کرده است.

در همین حال، شاهد این واقعیت هستیم که بازارهای کلیدی کشور مانند ارز و سکه، نه تنها با تلاطم و التهاب رو به رو نیستند بلکه یکی از بهترین دوره‌های زمانی خود را از جهت بازگشت آرامش و ثبات سپری می‌کنند؛ موضوعی که حتی احتمال تداوم آن در روزهای آینده نیز وجود دارد.

به عبارت دیگر، در شرایط کنونی که گزینه مقاومت مطرح‌ترین گزینه ممکن در کشور است و حتی شاهد تحریم‌های جدید آمریکا و شکار پهپاد آمریکایی از سوی سپاه پاسداران هستیم، می‌بینیم که بازار ارز روزهای خوبی را سپری کرده و نشان داده با مقاومت و تکیه به فرصت‌های داخلی هم می‌توان شرایط مناسب اقتصادی داشت.

ثمرات کاهش نرخ ارز به سفره مردم برود

همان گونه که‌اشاره شد کاهش نرخ ارز اتفاق مطلوبی بود که علاوه بازگرداندن آرامش به فضای اقتصادی کشور، موجب واقعی شدن نرخ دلار و کاهش حباب آن شد، با این حال انتظار می‌رود این کاهش، نقش خود را در بازار کالاهای مصرفی مردم نیز نشان دهد.
به سخن دیگر، مردم انتظار دارند ثمره کاهش قیمت دلار را در سفره‌های خود و معیشت خویش مشاهده کنند.

در حال حاضر بازارهای تاثیرگذاری مانند مسکن، خودرو، کالاهای اساسی و… در شرایط بسیار ملتهبی به سر می‌برند. متاسفانه برخی فروشندگان به بهانه اینکه کالاهایشان خرید قبل است از کاهش قیمت‌ها جلوگیری می‌کنند.

سیاست‌های دولت نیز در طول یکسال گذشته نتوانسته از پس مشکلات بربیاید و تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی مشکلات معیشتی مردم را حل نکرده است؛ حتی می‌توان گفت این سیاست دولت در موارد عدیده‌ای ثمره‌ای جز رانت و فساد برای برخی واردکنندگان و حتی صادرکنندگانی که از مواد اولیه یارانه‌ای استفاده می‌کردند، نداشته است.

در همین زمینه، مسعود خوانساری، رئیس‌اتاق بازرگانی ایران گفته بود: «در حالی که برای بسیاری از کالاهای خوراکی ارز ۴۲۰۰ تومان تخصیص یافته است، اما تورم یک ساله خوراکی‌ها تا آخر خرداد ماه نشان می‌دهد که تورم در این بخش حدود ۵۶.۶ درصد بوده، در حالی که تورم سایر کالاهای غیرخوراکی حدود ۳۰.۳ درصد بوده است.»

روزهای سخت معیشت مردم

علیرغم کاهش اخیر نرخ ارز، در همین چند روز گذشته شاهد گرانی کالاهای عدیده‌ای هستیم که با توجه به کاهش نرخ ارز، انتظار می‌رود تاثیر آن بر کالاهای مذکور هم نمایان شود. یکی از این موارد که سهم مهمی هم در سبد مصرفی خانوار دارد، قیمت مرغ است که طی روزهای گذشته افزایش یافته است.

در همین زمینه، برومند چهارآئین، عضو هیئت مدیره کانون سراسری مرغ داران گوشت از افزایش حدود ۵۰۰ تومانی قیمت مرغ نسبت به ۱۰ روز گذشته خبر داد و گفت: قیمت مرغ زنده به ۹,۷۰۰ تومان و مرغ آماده طبخ برای مصرف‌کننده نهایی به ۱۴ هزارتومان رسیده است.

این در حالی است که تا چند روز پیش قیمت هر کیلو مرغ ۱۱۵۰۰ تومان بود اما الان به نرخ ۱۴۵۰۰ پر کشیده که در نوع خود رشد قابل ملاحظه‌ای است. افزایش حدود ۳۰۰۰ تومانی هر کیلو مرغ در روزهای اخیر، خود نشانه دیگری بر تنگناهای معیشتی مردم در شرایط کنونی است.

در حوزه لبنیات نیز در اواخر خرداد ماه، بر اساس تصمیم کارگروه تنظیم بازار قیمت شیر خام و انواع محصولات پرمصرف لبنی، تا ۲۱ درصد افزایش یافت، چند روز بعد نیز خبر رسید که تولیدکنندگان اخیرا به صورت چراغ خاموش محصولات خود را
گران کرده‌اند!

این در حالی است که سرانه مصرف شیر در کشور نصف میانگین جهانی و حدود یک‌پنجم کشورهای اروپایی و آمریکایی است، ضمن اینکه لبنیات تنها غذا نیست بلکه یک محصول بسیار مهم ضروری و حتی دارویی برای انسان است که کاهش مصرف آن خسارت‌های پنهانی را به سلامتی جامعه تحمیل می‌کند.

لازم به ذکر است، اینها تنها دو نمونه از فشارهایی است که بر معیشت مردم وارد می‌شود و پرداختن به این موضوع، فرصت مبسوط و طولانی دیگری می‌طلبد؛ به هر شکل انتظاری که در حال حاضر با کاهش نرخ ارز ایجاد شده، بهبود و کاهش قیمت کالاهای مصرفی در روزهای آتی است.

امیدواری برای کاهش قیمت بلیط هواپیما

همچنین، نرخ بلیط هواپیما هم در شرایط کنونی ارقام بالایی به خود اختصاص داده و تقریبا دسترسی بسیاری از مردم به هواپیما تحت‌الشعاع قرار گرفته است، چنانچه در همین روزهای اخیر که ایام ولادت امام رضا(ع) بود، قیمت بلیط رفت و برگشت هواپیما ارقام بالایی را تجربه کرد.

با این حال، کاهش قیمت دلار در روزهای اخیر، این انتظار را به وجود آورده که نرخ‌های بلیط هواپیما هم شرایط بهتری پیدا کند تا دسترسی مردم برای سفرها (خصوصا سفرهای طولانی) بهبود پیدا کند.

در این باره، مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی درباره مشکلات ارزی شرکت‌های هواپیمایی گفت: نرخ دلار در روزهای اخیر کاهش یافته و امیدواریم گشایشی در وضعیت هزینه‌های ارزی ایرلاین‌ها و به تبع آن در قیمت بلیط ایجاد شود؛ اما تا این کاهش نرخ ارز بخواهد اثرگذاری خود را نشان دهد، زمان می‌برد.

گفتنی است، با اینکه ثمرات کاهش نرخ ارز به طور سریع نمایان نمی‌شود و احتمالا با یک دوره وقفه اثرگذار خواهد بود، اما ذکر این نکته ضروری است که نباید از تاثیر کاهش نرخ ارز بر بهبود شرایط معیشتی غافل شد و این کاهش زمانی شیرین‌تر می‌شود که اثرات آن بر جنبه اقتصادی زندگی مردم نمایان شود.

به سخن دیگر، کاهش نرخ ارز را باید به فال نیک گرفت و حتی از مسئولان بانک مرکزی بابت تلاش‌هایی که در این زمینه کردند تشکر کرد، ولی این تلاش بدون اثر گذاری کاهش نرخ ارز در کالاهای مصرفی مردم نمی‌تواند دستاورد خیلی بزرگی محسوب شود.