گروه بین الملل: همهگیری ویروس کرونا در هر گوشهای از دنیا در جریان و باعث ناامیدی بسیاری از کشورها در مقابله با این ویروس شده است. به همین سبب، مردم و دولتها در مواجهه با این ویروس به وحشت افتادهاند و اقتصادها از هم پاشیده است. انتظار میرود این بحران بدون تمایل و همکاری جدی جهانی، بیشتر و بیشتر شود.
با توجه به تأثیر بسیار زیاد این ویروس بر جهان از جنبههای مختلف، بسیاری معتقدند تغییر در نظم موجود جهانی و روابط بینالملل در دوره پساکرونا اجتناب ناپذیر خواهد بود.
در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی با «پل پیلار» رئیس سابق بخش تحلیل عملیات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) انجام داده که در ادامه میآید.
لازم به ذکر است که «پل پیلار» از اساتید دانشگاه «جرج تاون» آمریکا است و تاکنون مسئولیتهای متعددی را بر عهده داشته که از جمله آنها میتوان به ریاست واحد تحلیل عملیاتهای سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. پیلار همچنین سابقه حضور در شورای اطلاعات ملی آمریکا را به عنوان یکی از اعضای اصلی این شورا در کارنامه فعالیت خود دارد.
*ویروس کرونا چه تأثیراتی بر نظم فعلی جهان خواهد گذاشت؟
بحرانی به شدیدی و گستردگی کرونا ویروس به طور ناگزیر لزوم تفسیر در مورد تأثیرات گستردهتر آن از جمله بر نظم جهانی را ضروری میکند. چنین تفاسیری قبلاً به مقدار زیاد ارائه شده است.
بخش اعظم این تفاسیر نشان دهنده انگیزه قابل فهم صاحب نظران و مفسران برای گفتن چیزی عمیق در مورد بزرگترین خبرهای روز دنیا است دقیقاً به همان اندازهای که در مورد خود بیماری همه گیر کرونا ویروس صحبت میشود.
بنابراین میتوان فرض کرد که اثرات واقعی این بیماری همه گیر بر نظم جهانی کمتر از آنچه که در تفسیر ممکن است منجر به باور شود، خواهد بود. با این وجود، بحرانها تمایل به تقویت و گاهی سرعت بخشیدن به فرآیندهای قبل از شروع بحران دارند.
من انتظار دارم که در مورد فعلی شاهد چنین تقویتهایی باشیم. به عنوان مثال روشی که ایالات متحده آمریکا و چین هر کدام به این بیماری همه گیر پاسخ دادهاند، تمایل به تسریع در کاهش رهبری ایالات متحده آمریکا و افزایش نقش چین دارد.
*نظم فعلی جهان بیشتر مبتنی بر رویکردهای لیبرالیسم و تا حدودی رئالیسم است. نقایص رویکردهای گفته شده در مواجهه با ویروس کرونا چیست؟
این دیدگاهها هر یک از عنصری توصیفی (چگونه جهان واقعاً کار میکند) و عنصری تجویز شده (چگونه دولتمردان، به طور مؤثر، باید با سایر نقاط جهان برخورد کنند) تشکیل شدهاند. بحران فعلی بهداشت عمومی تأکید کرده است که چگونه این تمایز در کاربرد نئولیبرالیسم و واقع گرایی اعمال میشود. به نظر میرسد بسیاری از پاسخهای ملی به این بیماری، از توضیحات واقع گرایانه درباره نحوه عملکرد دولتها با تمرکز بیشتر بر دولت-ملت خاص تا یک نظم بینالمللی پشتیبانی میکند.
در همین حال بر اساس این واقعیت که یک ویروس مسری به مرزهای بینالمللی احترام نمیگذارد میتوان استدلال کرد که رویکردی باید تجویز شود که این بحران به همان اندازه که در سطح ملی مورد بررسی قرار میگیرد در سطح بینالمللی نیز مورد بررسی قرار گیرد.
با این حال، استفاده منظم از رئالیسم به درستی تعریف شده، این واقعیت را میپذیرد که حتی اگر کسی به شدت بر منافع ملت خود متمرکز شود و بسیاری از فرضیههای نئولیبرال ها را رد کند، محافظت از این منافع ملی در مواقع یک بیماری همه گیر جهانی نیاز به سیاستهایی دارد که تشخیص دهد بیماری همه گیر مشکلی بینالمللی بوده که نیاز به همکاری بینالمللی دارد.
*اگرچه شیوع ویروس، رویکردهای رئالیسم و اصل محوری این مکتب یعنی «خودیاری» را در کانون توجه قرار داده است، اما نواقص رویکرد رئالیسم را که مبتنی بر امنیت دولتی با موضوع امنیتی نظامی است را نشان داده است. شیوع ویروس همچنین نشان داد که اقتصادهای نظامی نیز قادر نیستند امنیت ملتها و دولتها را در دوره پسا کرونا حفظ کنند. نظر شما در مورد این چیست؟
ما نباید به بیماری همه گیر کرونا ویروس احتیاج داشته باشیم تا بدانیم که امنیت فقط نباید از نظر نظامی تعریف شود. هیچ چیز برای امنیت مردم نسبت به سلامتی آنها ذاتی نیست (و داشتن منابع پزشکی و اقتصادی برای اطمینان از سلامتی آنها). شاید ویروس همه گیر فعلی برخی دیگر از مردم را به این حقیقت ترغیب کند، اما گرایش به فکر امنیت ملی از نظر نظامی بسیار قوی است، تا حدی به این دلیل که عناصر امنیت ملی دولتها تمایل دارند درگیر مسائل نظامی شوند.
*اگر بپذیریم که نظم جهانی پساکرونا، نسبت به نظم فعلی متفاوت میباشد آیا این تغییرات، ساختاری و اساسی خواهند بود؟ کدام مفاهیم تغییرات اساسی را تجربه خواهند کرد؟
همانطور که اشاره کردم، من فکر میکنم هر تغییری که رخ دهد، اساسیتر از تقویت تغییرات در حال انجام نیست. با این حال جالب خواهد بود تا ببینیم که آیا نگرش در مورد نقش مورد نیاز دولت در پاسخ به چیزی مانند یک بیماری عفونی تغییر میکند یا خیر.