۵ کشوری که اقتصاد اتحادیه اروپا را سرپا نگه می‌دارند

تعداد ۱۹ اقتصاد اتحادیه اروپا، جزو منطقه یورو محسوب می‌شوند که با مجموع تولید ناخالص‌ داخلی  ۱۱.۹ تریلیون یورویی در سال ۲۰۱۹، سهم آن‌ها از کل GDP اتحادیه اروپا حدود ۸۵.۵ درصد است.

این در حالی است که به علت همه‌گیری ویروس کووید-۱۹ و اثرات آن بر کسب‌وکارها، رشد اقتصادی اتحادیه اروپا و منطقه یورو در فصل نخست ۲۰۲۰ در مقایسه با فصل چهارم ۲۰۱۹، به ترتیب برابر با  منفی ۳.۸ درصد و منفی ۳.۵ درصد اعلام شده است.

پنج اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا به ترتیب آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و هلند هستند.

آلمان:

آلمان در میان این کشورها با در بر گرفتن ۲۴٫۷ درصد از کل تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا بزرگترین اقتصاد این مجموعه کشورهاست. این کشور با ۸۳ میلیون نفر جمعیت حدود ۱۸٫۶ جمعیت اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد.

آلمان دارای یک بازار اقتصادی-اجتماعی با نیروی کار مجرّب، موجودی سرمایه بزرگ، سطح پایین فساد و سطح بالا از نوآوری است. آلمان بزرگ‌ترین اقتصاد ملی در اروپا و هم چنین جزو چهار تولیدکننده بزرگ در سال ۲۰۰۹ است. بخش خدمات ۷۱٪ از کل تولید ناخالص داخلی، صنعت ۲۸٪ و کشاورزی ۱٪ است.

صنعت خودروسازی در آلمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از جمله برندهای معروف آلمانی در صنعت اتومبیل سازی می‌توان به مرسدس بنز، ب ام و، پورشه، آئودی، فولکس واگن اشاره کرد.

کشور آلمان در اتحادیه اروپا قانون تعیین می‌کند و آلمان مدافع سیاسی و اقتصادی اتحادیه اروپاست. آلمان سیاست‌های تجاری خود را به‌طور فزاینده‌ای در موافقت نامه اتحادیه اروپا تأیید می‌کند. آلمان واحد پولی مشترک اروپا، یورو را از ۱ ژانویه سال ۲۰۰۲ معرفی کرده‌است. سیاست‌های پولی آلمان را اعضای بانک مرکزی اروپا تعیین می‌کنند.

از بین ۵۰۰ شرکت بزرگ دنیا «از لحاظ سرمایه» ۳۷شرکت در آلمان است. ده شرکت برتر به ترتیب: دایملر، فولکس واگن، آلیانتس «سودده‌ترین»، زیمنس، دویچه بانک «دوم در سودده»، ا.آن، دویچه پست، دویچه تلکوم، مترو و ب آ اس اف است.

در این میان بیشترین تعداد کارمند برای دویچه پست و بوش است. از برندهای معروف آلمان می‌توان به مرسدس بنز، ب ام و، آدیداس، پورشه، فولکس واگن و نیوآ اشاره کرد.

فرانسه:

دومین اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا فرانسه است که ۱۷٫۴ درصد از کل تولید ناخالص داخلی این اتحادیه را به خود اختصاص داده است.

در فرانسه تاکستان‌ها و توتستان‌ها باغ‌های مرکبات و زیتون و گلزارها نزدیک مارسی قرار دارند. عطرهای معروف فرانسه از همین گلزارها فراهم می‌آید. در جنوب غربی فرانسه رود گارون از سرزمینی می‌گذرد که به آن سرزمین ذرت می‌گویند. در شمال این سرزمین منطقه‌ای است که گندم فراوان در آن به عمل می‌آید و آن را انبار غله فرانسه می‌نامند.

در فلات جنوب فرانسه، کشاورزان گوسفند و بز پرورش می‌دهند و پنیر معروف فرانسه در همین فلات تهیه می‌شود. بسیاری از کشاورزان فرانسه چهارپایان اهلی دارند شهرهای فرانسه نیز مانند مناطق کشاورزی آن فعالیت‌های اقتصادی گوناگون دارند شهر لیون مرکز تهیه پارچه‌های ابریشمی است. بوردو بندر شراب و نیس گردشگاهی بسیار معروف است معادن آهن فرانسه در شمال شرق آن کشور است و نزدیک آن محل کارخانه‌های فولادسازی بسیاری تأسیس شده‌است. میلیون‌ها نفر از مردم فرانسه در کارخانه کار می‌کنند و به کسب و تجارت اشتغال دارند. در فرانسه چند هزار کیلومتر شاهراه آبی وجود دارد و قایق‌ها در سراسر این راه‌ها رفت‌وآمد می‌کنند.

امروزه دولت سوسیالیست فرانسه، بسیاری از شرکت‌های بزرگ، بانک‌ها و بیمه‌ها را خصوصی اعلام کرده‌است ولی چندین شرکت بزرگ همچون ایرفرانس، فرانس تله‌کوم، رنو و تالس در اختیار دولت است و در برخی از امور به ویژه نیرو، ترابری همگانی و صنایع دفاعی، دولت حاکمیتی دارد. بخش ارتباطات راه دور نیز برای بخش خصوصی کم‌کم آزاد شده‌است.

ایتالیا:

سومین اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا ایتالیا است. این کشور ۱۲٫۸ درصد از تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد.

ایتالیا دارای اقتصادی پیشرفته در نظام سرمایه‌داری و از اعضای مهم آن نظام است. از جمله مهم‌ترین صنایع کشور می‌توان به صنایع فلزکاری، ماشین‌آلات، شیمیایی، وسایل نقلیه، مواد غذایی و مشروبات، منسوجات و البسه، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، پتروشیمی، الکتریکی، جنگ‌افزار و انرژی پاک اشاره نمود. گندم، چغندر قند، ذرت، برنج، گوجه‌فرنگی، سبزی، میوه (نظیر هلو، گلابی و کیوی)، انگور، ماهی، گاو و خوک نیز مهم‌ترین محصولات کشاورزی و دامپروری کشور را تشکیل می‌دهند.

تا سال ۲۰۱۰ تعداد ۱٫۶ میلیون مزرعهٔ کشاورزی در ایتالیا وجود داشته که این رقم ۳۲٫۴٪ کمتر از آمار سال ۲۰۰۰ است.

سرانه زمین مزروعی برای هر نفر در ایتالیا بالغ بر ۳۲٫۰ هکتار است. تولید سالیانه گوشت گاو ۴۰۰٫۱ هزار تن، گوشت خوک ۵۰۰٫۱ هزار تن، گوشت گوسفند ۹۰۰٫۱۵۴ تن و ۸۰۶ هزار تن صید ماهی است.

تولید سالیانه برق این کشور نیز معادل ۱٫۲۴۱ میلیارد کیلووات ساعت است. جنوب ایتالیا بیشتر کشاورزی و به نسبت فقیرتر و شمال آن صنعتی و ثروتمندتر است. در دوره‌های اخیر با سرمایه‌گذاری و سیستم حمل و نقل مدرن و سریع در جنوب این کشور و با داشتن زیر ساخت‌های مناسب، تنوع غذا، آب و هوای عالی و طبیعت و تاریخ منحصر به فرد ایتالیا، امروزه محل مناسب تعطیلات شخصیت‌های شناخته شده و ستارگان سینما و موسیقی جهان شده‌است.

علاوه بر این ایتالیا میزبان فستیوال بسیاری از هنرها، مد، طراحی، مطالعات زمین، تاریخ و محل مشاهیر و بزرگان جهان است.

اسپانیا:

اقتصاد چهارم اتحادیه اروپا، اسپانیا است که ۸٫۹ درصد از تولید ناخالص داخلی این اتحادیه را به خود اختصاص داده است.

اقتصاد اسپانیا پیش آغاز بحران شدید اقتصادی اخیر در الحاق اسپانیا به کشورهای پایه‌گذار یورو موفق بود. نرخ بیکاری در اکتبر ۲۰۰۶ برابر با ۶/۷٪ بود که در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی و در مقایسه با نرخ بیکاری در اوایل دهه ۱۹۹۰ (حدود ۲۰٪) نرخ پایینی محسوب می‌شد.

نقاط ضعف همیشگی اقتصاد اسپانیا تورم بالا، وجود یک بازار سیاه وسیع و نظام آموزشی ضعیف (که بر اساس گزارش‌های سازمان همکاری اقتصادی و توسعه یکی از ضعیف‌ترین نظام‌های آموزشی در میان کشورهای توسعه یافته است)، هستند.

با انتخاب یورو به جای پزو در آغاز قرن جدید، اقتصاد اسپانیا شاهد کاهش نرخ بهره به کمترین میزان خود در تاریخ بود. رشد بازار مسکن که از سال ۱۹۹۷ (۱۳۷۶) آغاز شده بود، شتاب گرفته و در عرض چند سال به یک حباب تبدیل شد.

بازار املاک توسط بانک‌های موسوم کاخا (بانک‌های پس‌انداز منطقه‌ای تحت نظارت دولت‌های منطقه‌ای) تأمین مالی و با نرخه بهره پایینی که در تاریخ بی‌نظیر بود و رشد شدید مهاجرت تقویت می‌شد. اقتصاد اسپانیا به خاطر دور بودنش از نرخ رشد صفر مجازی نسبت به دیگر شرکای اروپایی‌اش اعتبار داشت. اقتصادی که بیش نیمی از شغل‌های جدید ایجاد شده در اتحادیه اروپا را در پنج ساله منتهی به پایان سال ۲۰۰۵ (۱۳۸۴) ایجاد کرده بود.

حباب مسکن اسپانیا در سال ۲۰۰۸ (۱۳۸۷) ترکید و باعث فروپاشی اقتصادی بخش‌های مربوط به مسکن و ساخت و ساز، اخراج گسترده کارکنان و کارگران و توقف روند تقاضای کالا و خدمات شد. تا پایان ماه مه ۲۰۰۹ (اردیبهشت ۱۳۸۸) نرخ بی‌کاری به ۱۸/۷٪ (۳۷٪ در بین جوانان) رسید.

بانک‌ها و موسسه‌های مالی اسپانیا در ابتدا تلاش کردند تا از بحران پیش آمده برای همتایان بریتانیایی و آمریکایی خود دوری کنند. بانک‌های بین‌المللی اسپانیا، بانک سانتاندر و بانک بی‌بی‌وی‌ای که سبدهای سهام متنوع بین‌المللی داشتند، خیلی سریع فعالیت خود را در بازار پر خطر مسکن محدود کردند. با این حال با عمیق‌تر شدن رکود اقتصادی و افت قیمت مسکن، بدهی سنگین رو به افزایش بانک‌های پس‌انداز منطقه‌ای، دولت و بانک مرکزی را مجبور به مداخله از طریق تدوین طرح‌های تثبیتی کرد و در نهایت در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱) دولت مجبور شد از بانک مرکزی اروپا کمک مالی دریافت کند.

هلند:

پنجمین اقتصاد اتحادیه اروپا نیز هلند است که ۵٫۸ درصد از تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا را به خود اختصاص داده است.

هلند در پرورش و تجارتِ گُل مقام اول را در جهان داراست. دامداری و کشاورزی نیز از پایه‌های اقتصاد هلند محسوب می‌شود. هلندی‌ها علی‌رغم کوچکی کشورشان سهم بزرگی در تجارت و بانکداری جهانی دارند.

ایالات متحدهٔ آمریکا یکی از بازارهای اصلی هلند است و کشورهای اتحادیه اروپا مهم‌ترین شرکای تجاری آن هستند. بیش از نیمی از سهام شرکت نفتی- گازی شل را هلند در اختیار دارد و مابقی را بریتانیا. این شرکت که بخش هلندی آن به رویال داچ شل معروف است در زمینهٔ استخراج و تجارت نفت و گاز در سراسر جهان از جمله ایران فعالیت می‌کند. هلند خود نیز دارای ذخایر گاز طبیعی است و بخش از آن را صادر می‌کند. کشتی‌سازی و صنایع شیمیایی از دیگر صنایع مادر در هلند هستند. از شرکت‌های بزرگ هلندی می‌توان به فیلیپس (صنایع الکترونیک)، هاینکن (یکی از عمده‌ترین تولیدکنندگان آبجو در جهان) و (صنایع شیمیایی مانند آکزونوبل) اشاره کرد. واحد پول هلند پیش از تبدیل به یورو، فلورن یا گیلدر هلندی بود.

ایران و اتحادیه اروپا

۵ مقصد عمده صادراتی ایران به اتحادیه اروپا در میان ۲۷ کشور عضو این اتحادیه در دو ماهه نخست سال ۲۰۲۰؛ کشورهای آلمان، ایتالیا، هلند، اسپانیا و بلژیک بوده‌اند.

اقتصاد اتحادیه اروپا در حالی به عنوان یکی بزرگترین اقتصادهای جهان شناخته می‌شود که این روزها با معضلی بسیار جدی روبه‌رو شده است. معضلی به عنوان بیماری کرونا که اقتصاد جهان را تحت تاثیر قرار داده و اروپا نیز به عنوان یکی از آسیب پذیرترین مراکز شیوع، نتوانسته است از پیامدهای آن مصون بماند و اکنون با این چالش بزرگ دست و پنجه نرم می‌کند.

برنا