فرجام تلخ برای سوسن دختر جویای کار درتهران
عبرتی برای دختران جوان
چندی پیش پلیس استان تهران، قاتلانی که با درج آگهی استخدام کذایی، طعمه خود را به قربانگاه کشانده و جسد وی را تکه تکه کرده بودند دستگیر کردند. ماجرا از این قرار است که به دنبال ناپدید شدن دختر جوانی به نام سوسن، در بعدازظهر روز ۷ دی ماه سال گذشته، مشخص شد خانواده سوسن دارای حسن شهرت در محل بوده و هیچ‌انگیزه فراری برای فرزند این خانواده وجود نداشته است. به دلیل احتمال وقوع جنایت، کارآگاهان پلیس آگاهی مأمور رسیدگی به این پرونده شدند. آنها متوجه شدند که دختر گمشده روز حادثه با مشاهده اعلامیه آگهی استخدام که به صورت تک برگ در محل آنها پخش شده بود از منزل خارج و دیگر باز نگشته است.
شماره تلفن مربوط به آگهی استخدام ردیابی شد و کارآگاهان دریافتند تلفن مربوط به یک کارگاه متروکه است. با حضور پلیس و بازرسی از محلی که شبیه کارگاه چرم‌سازی بود، زن جوانی دستگیر شد. او ابتدا از حضور سوسن اظهار بی‌اطلاعی کرد ولی سرانجام طی بازجویی‌های پلیسی لب به اعتراف گشود و از وقوع جنایتی هولناک در آن خرابه خبر داد. با اعترافات متهم، مشخص شد که زن جوان به همراه همسرش غلام با طرح یک نقشه قبلی، آگهی استخدام چند کارگر خانم را در شهر پخش و هنگامی که سوسن جهت کار به کارگاه مراجعه می‌کند، غلام با همدستی همسر خود او را با خوراندن ۶ عدد قرص خواب‌آور بیهوش و سپس تکه تکه کرده و اموال و جواهرات او را به سرقت می‌برند. به دنبال اعترافات زن جوان، در کمتر از نیم ساعت تمامی مخفیگاه‌های متهم فراری تحت کنترل قرار گرفت و هنگامی که وی قصد فرار از روی پشت بام را داشت دستگیر و با راهنمایی‌های او تکه‌های جسد دختر جوان کشف شد.
فهیمه علی بیگی، وکیل
بدون شک بررسی و صدور حکم در هر پرونده‌ای بر عهده مقامات قضایی است. هرگز به قطعیت نمی‌توان گفت که حکم نهایی پرونده‌ای چیست. وظیفه وکلا این است که قانون را به دقت مورد بررسی قرار دهند و تشخیص دهند که با استناد به کدام مواد قانون موکل آنها مرتکب جرم شده یا بزه دیده تا بدانند چه طور باید از حقوق او دفاع کنند.در قانون مجازات اسلامی، قتل نفس بر ۳ نوع تقسیم بندی شده است: عمد، شبه عمد و خطا.
ماده ۲۰۵ قانون مجازات اسلامی می‌گوید که قتل عمد موجب قصاص است و اولیای‌دم می‌توانند با اذن ولی امر قاتل را با رعایت شرایط، قصاص نمایند.ماده ۲۰۶ موارد قتل عمد را تشریح می‌کند: الف) مواردی که قاتل با انجام کاری قصد کشتن شخص معین یا فرد یا افرادی غیر معین از یک جمع را دارد خواه آن کار نوعا کشنده باشد خواه نباشد ولی در عمل سبب قتل شود. ب) مواردی که قاتل عمدا کاری را انجام دهد که نوعا کشنده باشد هر چند قصد کشتن شخص را نداشته باشد. ج) مواردی که قاتل قصد کشتن را ندارد و کاری را که انجام می‌دهد نوعا کشنده نیست ولی نسبت به طرف بر اثر بیماری یا پیری یا ناتوانی یا کودکی و امثال آنها نوعا کشنده باشد و قاتل نیز به آن آگاه باشد. همچنین در ماده ۲۰۷ تصریح شده که هرگاه مسلمانی کشته شود قاتل قصاص می‌شود و معاون در قتل عمد به ۳ تا ۱۵سال حبس محکوم می‌شود. در قوانین در مورد شرکت در قتل این توضیحات داده شده است: هرگاه دو یا چند مرد مسلمان مشترکا مرد مسلمانی را بکشند ولی‌دم می‌تواند با اذن ولی امر همه آنها را قصاص کند و در صورتی که قاتل ۲ نفر باشند باید به هرکدام از آنها نصف دیه و اگر ۳ نفر باشند باید به هرکدام از آنها ۲ ثلث دیه و اگر۴ نفر باشند باید به هر کدام از آنها سه ربع دیه را بپردازد و به همین نسبت در افراد بیشتر. ولی دم می‌تواند برخی از شرکای در قتل را با پرداخت دیه مذکور در این ماده قصاص نماید و از بقیه شرکا نسبت به سهم دیه اخذ نماید. شرکت در قتل، زمانی تحقق پیدا می‌کند که کسی در اثر ضرب و جرح عده‌ای کشته شود و مرگ او مستند به عمل همه آنها باشد خواه عمل هر یک به تنهایی برای قتل کافی باشد خواه نباشد و خواه اثر کار آنها مساوی باشد خواه متفاوت. در ماده ۲۱۶ تصریح شده هرگاه کسی جراحتی به شخصی وارد کند و بعد از آن دیگری او را به قتل برساند قاتل همان دومی است اگرچه جراحت سابق به تنهایی موجب مرگ می‌گردید و اولی فقط محکوم به قصاص طرف یا دیه جراحتی است که وارد کرده مگر مواردی که در قصاص جراحت خطر مرگ باشد که در این صورت فقط محکوم به دیه است.ماده ۲۱۷ می‌گوید هرگاه جراحتی که نفر اول وارد کرده مجروح را در حکم مرده قرار داده و تنها آخرین رمق حیات در او باقی بماند و در این حال دیگری کاری را انجام دهد که به حیات او پایان بخشد اولی قصاص می‌شود و دومی تنها دیه جنایت بر مرده را می‌پردازد. حال باید این پرونده و اعترافات دو متهم به دقت بررسی شود تا بتوان قاتل، مشارکت‌کننده یا معاون در قتل را شناسایی کرد.
علیرضا میلانی، جرم شناس
علیرضا میلانی، جرم شناس درباره علل بروز چنین رفتارهای خشونت‌آمیزی به سوالات ما پاسخ داده است.
ـ هدف نهایی این افراد از نقشه‌ای که کشیده‌اند و جنایت هولناکی که انجام داده‌اند سرقت بوده، حال آن‌که سرقت از یک دختر تنها توسط ۲ نفر به نظر نمی‌رسد که نیاز به قتل ،آن هم این قتل فجیع داشته باشد. به نظر شما چرا متهمان در نخستین جرم خود این سطح از خشونت را از خود بروز داده‌اند؟
ـ به اعتقاد من آنچه در مورد این افراد باید مدنظر قرار داد این است که این افراد به دنبال قتل خشونت‌آمیز نبوده‌اند. به اعتقاد من آنها به دنبال امحای آثار جسد بوده‌اند.
با شنیدن و خواندن مطالبی پیرامون جرایم خشونت‌بار، افرادی که بزهکار بالقوه هستند با خود می‌گویند ما می‌توانیم از این روش استفاده کنیم. یکی از سرچشمه‌ها هم زندان است. اگر سابقه این افراد را بررسی کنیم به احتمال زیاد می‌توانیم کسی را از بستگان یا دوستانشان پیدا کنیم که سابقه زندان داشته است. از زندان بیرون آمده و از خاطرات و تجربیات خود برای آنها گفته است. در زندان‌ها معمولا از داستان‌های اینچنینی زیاد به گوش می‌رسد.
یعنی این افراد قاتلان بالفطره هستند؟
این افراد در ابتدا برای سرقت اقدام کرده‌اند اما برای این‌که شناخته نشوند طعمه خود را کشته‌اند و برای این‌که جسد او کشف نشود و سرنخی به دست پلیس ندهند، جسد او را تکه تکه و تکه‌ها را پنهان کرده‌اند. این متفاوت از قاتل سریالی است که کارش خرد کردن افراد است. این دو بی‌شک حرفه‌ای بوده‌اند.
اگر حرفه‌ای نبودند، بار اول دستگیر نمی‌شدند. اما اینها هم قطعا اختلالات روانی دارند. خواهیم دید که سابقه زندگی گذشته آنها کامل نبوده و آنها به طور کامل جامعه‌پذیر نبوده‌اند. این افراد هر چند مقصر هستند و بعد از احراز مسوولیت کیفری حتما مجازات می‌شوند ولی یک قسمت از مسوولیت آنها را هم ما به عنوان جامعه باید به گردن بگیریم چون اینها در دوران رشد دچار کمبودهای جدی بوده‌اند و از سوی جامعه هیچ کمکی ندیده‌اند.
اما با این حال ممکن است این حد از خشونت برای بسیاری قابل توجیه نباشد.
همین طور است. یک مصاحبه‌گر ممکن است جلوی دوربینش بگوید پس هر کس که سختی کشیده باید دزد و قاتل بشود؟ پاسخ ما این است که هر کسی که جامعه پذیری درستی نداشته باشد پتانسیلش برای قاتل شدن نسبت به افراد عادی بسیار بیشتر است و اگر فرصت ارتکاب جرم فراهم بشود، هم احتمال وقوع جرم به شدت بالا می‌رود و هم میزان خشونتی که در جرم هست بیشتر خواهد بود.
سرهنگ مهدی یارندی، معاون اجتماعی ناجا در استان تهران
کارشناسان معتقدند اطلاع رسانی نقشی مهم و غیر قابل انکار در پیشگیری از وقوع جرایم دارد، به شرط آن‌که همواره با توصیه‌هایی از کارشناسان همراه باشد وگرنه ابزاری خواهد شد برای ترساندن مردم بی‌آن‌که فایده‌ای داشته باشد و به آنها بگوید چه باید بکنند.
حال توصیه پلیس به افرادی جویای کار چیست؟ سرهنگ مهدی یارندی، معاون اجتماعی استان تهران می‌گوید: متاسفانه به خاطر عدم توجه شهروندان به توصیه‌های پلیسی تاکنون افراد زیادی قربانی حسن اعتماد به آگهی و اعلامیه‌های استخدام کذایی شده‌اند و افراد فرصت طلب و سودجو تحت عناوین شرکتهای خدماتی، تجاری، سرمایه‌گذاری، کاریابی و… بدون اخذ مجوز رسمی از مراجع ذی صلاح شروع به فعالیت کرده‌اند.
آنها در پوشش شرکتهای کاریابی با تبلیغات و عده‌های دروغین از حسن اعتماد مردم سوءاستفاده کرده و قدام به کلاهبرداری‌های کلان، جعل اسناد، اغفال نوجوانان و جوانان خصوصا دختران جوان، فروش اجناس تقلبی و جرایم
دیگر می‌کنند.او به افراد جویای کار توصیه می‌کند برای یافتن کار به شرکت‌هایی مراجعه کنند که حتما ثبت شده باشند: ضروری است در این‌گونه موارد شهروندان جویای کار مخصوصا بانوان هوشیارانه‌تر عمل کرده و به هنگام مراجعه به شرکت‌هایی که از طرق مختلف درخواست استخدام نیرو کرده‌اند سعی کنند بررسی‌های لازم را درخصوص صحت و سقم آگهی استخدام و معتبر بودن شرکت یا کارگاه مورد نظر انجام دهند.
همچنین نباید تنها به این اماکن بروند و حتی‌المقدور به همراه یکی از بستگان نزدیک خود در آنجا حضور یابند و از مراجعه انفرادی و بدون اطلاع بستگان خودداری کنند و در صورت بروز هرگونه موارد مشکوک موضوع را به پلیس ۱۱۰ اطلاع دهند.اما در مورد آگهی‌های استخدام چطور؟ روزانه هزاران آگهی استخدام در سراسر کشور به چاپ می‌رسد و توزیع می‌شود که بی‌شک همه آنها قابل اعتماد نیستند.
بعضی از آنها که در روزنامه چاپ شده‌اند تا حدودی قابل اعتمادترهستند اما حتی در مورد آنها هم تردید وجود دارد.
سرهنگ یارندی درباره آگهی‌های استخدام نیز به شهروندان توصیه می‌کند که به هر آگهی اعتماد نکنندشهروندان به آگهی‌های غیر معتبر که به صورت غیررسمی در سطح شهر می‌بینند اعتماد نکنند و هوشیار باشند. ممکن است اعتماد کردن به این آگهی‌های دروغین، آنها را به ورطه نابودی بکشاند.
جام جم
