رفتهرفته بشر دچار توهم شکستناپذیر بودن شد. آن ترس و احترامی که زمانی نسبت به حیوانات داشت، از بین رفت. ابزارها و سلاحهای امروزی، از بین بردن حیوانات را آسانتر هم کرد و انسان فراموش کرد که آنقدرها هم که میاندیشد قدرتمند نیست. بلایای طبیعی که در چند ثانیه و دقیقه تمام دنیای ما را زیرورو میکنند، یادآوری خوبی بر جایگاه انسان در این جهان است. درست مانند بلایای طبیعی، حیواناتی نیز هستند که سالانه جان چندین نفر تا چندین هزار نفر انسان را میگیرند؛ آن هم بدون اینکه انتظارش را داشته باشیم. در این مطلب ۲۵ جانوری را میبینید که بیشترین آمار را در این زمینه دارند.
رتبه ۲۵: عنکبوت
تعداد مرگ در سال: ۶ نفر
زیستگاه: کل جهان
ویژگی بارز: داشتن ۸ عدد پا
بیش از ۴۳ هزار گونه عنکبوت در دنیا زندگی میکنند که تنها ۳۰ گونه آنها میتوانند انسانها را بکشند. معمولا سم عنکبوت برای حیوانات خطرناک است و نه انسانها. اگر باعث مرگ شود، احتمالا به دلیل واکنشهای حساسیتزا است. در آمریکا، سالانه ۶ نفر در اثر سم عنکبوت جان خود را از دست میدهند.
رتبه ۲۴: کوسه
تعداد مرگ در سال: ۶ نفر
زیستگاه: تمام اقیانوسهای جهان
ویژگی بارز: دندانهای تیز
در دنیا بیش از ۵۰۰ گونه کوسه وجود دارد که تنها ۱۲ گونه آن برای انسان خطرناک است. از میان این ۱۲ گونه، کوسه سفید بزرگ، که به آن مرگ سفید هم میگویند، کشندهترین کوسه دنیا است. در این گونه جانوری، مادهها از نرها بزرگتر هستند. طول یک کوسه سفید ماده میتواند به ۶ متر هم برسد. آنها ۳۰۰ دندان تیز دارند که میتواند به راحتی استخوان را خورد کند. کوسههای ماده در ۳۳ سالگی و کوسههای نر در ۲۶ سالگی بالغ میشوند. کوسهها، سوژه فیلمهای بسیاری بودهاند و همین باعث ترس و وحشت مردم از این گونه است. این درحالی است که تعداد افرادی که به این دلیل کشته میشوند زیاد نیست.
رتبه ۲۳: گرگ
تعداد مرگ در سال: ۱۰ نفر
زیستگاه: آمریکای شمالی، اروپا، آسیا، آفریقای شمالی
ویژگی بارز: شباهت به سگها
قدرت گرگها در گلههاست. گرگها سریع و بیرحم هستند و به شدت به قلمرویشان اهمیت میدهند. گرگها را با نام گرگ خاکستری میشناسند امّا گونههای دیگری هم وجود دارند که سیاه، قرمز و قهوهای هستند. گرگها ۳۷ زیرگونه دارند که گرگ توندرا یا روسی بزرگترین آنها است. گرگها جزو شکارچیانِ رأس هرم غذایی هستند و کمتر موجودی است که آنها را شکار کند. بین ۱۸ تا ۳۳ هزار سال پیش گرگها اهلی شدند و سگهای امروزی به وجود آمدهاند. احتمال اینکه در طول زندگی خود با گلهای گرگ مواجه شوید زیاد نیست. گرگها به مسیرهای رفت و آمد انسانها نزدیک نمیشوند.
رتبه ۲۲: اسب
تعداد مرگ در سال: ۲۰ نفر
زیستگاه: کل جهان
ویژگی بارز: یال بلند
واقعا نمیتوان اسبها را در این مرگها مقصر دانست. عمده این مرگها، سوارانی هستند که از روی اسب به زمین میوفتند. از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷، اسبها و گاوها، فقط در استرالیا، ۷۷ نفر را کشتهاند. البته تعداد افرادی که دچار جراحت میشوند بسیار بیشتر از آنچه گفته شد است، اما اینجا تعداد کشتهها مدنظر است.
رتبه ۲۱: گاو
تعداد مرگ در سال: ۲۲ نفر
زیستگاه: کل جهان
ویژگی بارز: سیاه و سفید بودن
سخت است باور کنیم که گاوها میتوانند منجر به مرگ انسان شوند. باورنکردنیتر اینکه گاوها از کوسهها بیشتر آدم میکشند. سالانه، حدود ۲۲ نفر، در اثر لگد گاو یا له شدن زیر دست و پای این حیوان جان خود را از دست میدهند. این اتفاق به ویژه میان کارگرانی که در گاوداریها کار میکنند شایع است.
رتبه ۲۰: مورچه
تعداد مرگ در سال: ۲۰ تا ۵۰ نفر
زیستگاه: کل جهان، اما تعداد این گونه در آمریکای جنوبی به شدت زیاد است
ویژگی بارز: مورچههای قرمز علاوه بر رنگ قهوهایقرمز خود به شدت متخاصم هستند
مورچهها را دست کم نگیرید. حدود ۱۲ هزار مدل مورچه مختلف وجود دارد که روحیات و شخصیتهای متفاوتی دارند. از میان این ۱۲ هزار مدل، فقط ۲۸۰ گونه مورچه آتشین وجود دارد. تنها یک نیش از این مورچه، میتواند در افرادی که واکنش حساسیتی دارند، آنافیلاکسی کشنده ایجاد کند. البته، اکثراً چنین واکنشی به نیش مورچه ندارند و این حشره، برای همه خطرناک نیست. محل گزیدگی به راحتی قابل تشخیص است. چرا که به سرعت به خارش افتاده، قرمز و متورم میشود.
رتبه ۱۹: زنبور
تعداد مرگ در سال: ۳۰ تا ۵۰ نفر
زیستگاه: کل جهان، به جز زنبور سرخ غولپیکر که در آسیا زندگی میکند
ویژگی بارز: زنبورسرخ غولپیکر حدود ۴ سانتیمتر است
معمولا مرگهای ناشی از گزیدگیِ زنبورسرخ در دستهبندیِ کلیِ گزیدگی زنبور حساب میشوند. اما زنبورسرخ غولپیکر، که بیشتر در چین و ژاپن پیدا میشود، یکی از کشندهترین گونههای زنبور در جهان است. همانطور که از نام این زنبور مشخص است، آن را به ابعاد بزرگش میشناسند. زنبورسرخ غولپیکر حدود ۴ سانتیمتر است و تقریبا به بزرگی شصت یک انسان بالغ است. این زنبورها معمولا به مزارع و مدارس حمله میکنند. در نتیجه، آمار گزیدگی میان کارگران و دانشآموزان بالا است. در ژاپن، سالانه ۳۰ تا ۵۰ نفر در اثر نیش زنبورسرخ غولپیکر جان خود را از دست میدهند. اکثر این مرگها هم نتیجه واکنش حساسیتزا به نیش زنبور است.
رتبه ۱۸: ببر
تعداد مرگ در سال: ۴۰ تا ۵۰ نفر
زیستگاه: آسیا
ویژگی بارز: راههای مشکی و قهوهای
بیشتر ببرهای وحشی در هند زندگی میکنند. ببر به ندرت به انسان حمله میکند و اگر حملهای هم اتفاق بیفتد به عمد و با هدف شکار انسان نیست. با این وجود، سالانه ۴۰ تا ۵۰ نفر در اثر حمله ببر کشته میشوند. به دلیل پیشروی انسان در حریم زندگی این گونه ارزشمند، تعداد حملات ببر در سالهای اخیر بیشتر شده و به مشکلی جدی در هند تبدیل شده است. تنها حدود ۳۹۰۰ ببر در طبیعت وجود دارد، اما در باغوحشهای آمریکا بیشتر از ۵۰۰۰ ببر پیدا میکنید.
رتبه ۱۷: عروس دریایی
تعداد مرگ در سال: بیش از ۴۰ نفر
زیستگاه: تمام اقیانوسهای جهان
ویژگی بارز: رشتهها و شاخههای آویزان
عروس دریایی ممکن است مغز نداشته باشد، اما توانایی کشتن دارد. حدود ۲۰۰۰ گونه مختلف عروس دریایی وجود دارد که ۷۰ مدل از آنها میتوانند به شما آسیب جدی برسانند. مثلا، عروس دریایی جعبهای، یکی از کشندهترین انواع عروس دریایی است. سم موجود در نیش آن، باعث سردرد، استفراغ، بالا رفتن تپش قلب و تورم ریه میشود. گفته میشود عروسدریایی جعبهای، فقط در فیلیپین، سالانه ۲۰ تا ۴۰ نفر را به کام مرگ میکشاند.
رتبه ۱۶: عقرب
تعداد مرگ در سال: ۱۰ تا ۱۰۰۰ نفر
زیستگاه: تمام قارهها به جز قطب جنوب
ویژگی بارز: دم برگشته
عقرب جزو آن دسته موجوداتی است که همه از آن میترسند و در نتیجه لازم نیست کسی را از آنها بر حذر دارید. تصور دم برگشته و حرکت تند و سریع آن کافی است تا هر کسی را به ترس بکشاند. عقربها هم مانند عنکبوتها از تیره تنندگان هستند و ۸ پا دارند. حدود ۳۰ تا ۴۰ گونه عقرب وجود دارد که میتواند شما را بکشد. عقربها معمولا در بیابانها زندگی میکنند، اما گونهای از آنها در جنگلهای هیمالیا هم دیده شده. با اینکه تمام گونههای عقرب کشنده هستند، باید مراقب عقرب زرد باشید. این عقرب کشندهترین گونه موجود است و در بیابانهای خاورمیانه پیدا میشود. عقرب موجود سختجانی است که میلیونها سال در شرایط مختلف و سخت زنده مانده است. واقعا باید از این موجود ترسید.
رتبه ۱۵: زنبور
تعداد مرگ در سال: حدود ۱۰۰ نفر
زیستگاه: کل جهان
ویژگی بارز: رنگ زرد و مشکی
با وجود اینکه همه ما با شنیدن صدای زنبور کمی خودمان را جمع و جور میکنیم، اما معمولا واکنش دیگری نشان نمیدهیم و بعد از چند ثانیه صدا از ما دور میشود. اما همین موجود در سال بیش از ۱۰۰ نفر را میکشد. شاید چون زنبورها را دست کم میگیریم، این عدد سالانه بالاتر هم میرود. مرگهای ناشی از نیش زنبور معمولا در اثر واکنشهای حساسیتزا است و نه سم موجود در نیش زنبور. جالب اینجاست که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریِ آمریکا اعلام کرده، ۸۰ درصد کسانی که در اثر نیش زنبور میمیرند، مرد هستند.
رتبه ۱۴: گوزن
تعداد مرگ در سال: بیش از ۱۰۰ نفر
زیستگاه: آمریکای شمالی
ویژگی بارز: شاخهای بلند
آشنایی ما با گوزنها به کارتون بامبی بازمیگردد. سوال اینجاست که بامبیِ چشم درشت کودکی ما، چطور سالانه بیش از ۱۰۰ نفر را میکشد؟ در واقع بامبی مستقیما دست به کشتن نمیزند، بلکه باعث تصادفاتی است که منجر به مرگ میشود. با اینکه به عنوان یک موجود زنده، گوزن خطرناک نیست، اما بارها با ورود به جادهها باعث تصادف شده است، به خصوص در شبها که دید کافی وجود ندارد. مسأله اینجاست که گوزنها زمانی که نور اتومبیل به آنها میتابد، قابلیت حرکت خود را از دست میدهند. اگر گوزنی را در جاده دیدید، بوق نزنید و از مسیر منحرف نشوید.
رتبه ۱۳: بوفالو آفریقایی
تعداد مرگ در سال: ۲۰۰ نفر
زیستگاه: آفریقا
ویژگی بارز: شاخهای تابیده
شاخهای بوفالوی آفریقایی شبیه به کلاهگیسهایی است که اشراف انگلیسی در قرن ۱۸ به سر میگذاشتند. اگر دقیقتر نگاه کنید، شاخهای بوفالو خندهدار به نظر میآید، اما دقیقا همین شاخها است که از بوفالو موجودی کشنده میسازد. به علاوه، این شاخها باعث شده که بوفالو هدف شکارچیان قرار گیرد. به بوفالوهای آفریقایی مرگ سیاه هم میگویند؛ چون اگر زخمی شوند به شدت پرخاشگر میشوند. وقتی یکی از بوفالوها زخمی میشود، کل گله دست به یکی کرده و حمله میکنند. سرعت آنها در این حالت تا ۶۰ کیلومتر برساعت هم میرسد.
رتبه ۱۲: شیر
تعداد مرگ در سال: ۲۵۰ نفر
زیستگاه: آفریقا و هند
ویژگی بارز: یال و دندانهای تیز
سلطان جنگل، شکارچی تنبلی است. با این وجود بیش از ۲۵۰ انسان در سال، در اثر حملات شیرها کشته میشوند. شیرها بیش از ۲۰ ساعت در روز میخوابند، اما اگر به هر دلیلی انسان با آنها روبهرو شود، کار تمام است. بدترین اقدام در این حالت، فرار کردن و بیهوش شدن است. سرعت بالا و دندانهای تیز از ویژگیهای اصلی این گونه جانوری است. هرگز پشت خود را به یک شیر نکنید. این کار دعوتنامه حمله است. مطمئن باشید در این حالت شیر به سمت شما یورش میبرد.
رتبه ۱۱: فیل
تعداد مرگ در سال: ۵۰۰ نفر
زیستگاه: آفریقا و آسیا
ویژگی بارز: گوشهای بزرگ و خرطوم
فیلها موجودات آرامی هستند. معمولا آنها را حین خوردن برگ درختان و میوهها میبینیم، اما اگر تحریکشان کنید، میتوانند جزو کشندهترین حیوانات جهان باشند. فیلها سالانه ۵۰۰ نفر را میکشند. البته این آمار مقابل آمار شکار غیرقانونی فیلها چیزی نیست. شکارچیان غیرقانونی، روزانه ۱۰۰ فیل را میکشند. علاوه بر آن، فیلها از سن ده سالگی از طبیعت ربوده میشوند تا اهلی شده و به عنوان حیوان کاری از آنها بهرهبرداری شود. تا قرن نوزدهم، از فیلها در جنگها استفاده میشد و در برخی از مناطق ابزار اعدام بودند. فیلها هم موجوداتی گلهای هستند و اگر فیلی احساس خطر کند، کل گله گوش به زنگ میشود.
رتبه ۱۰: اسب آبی
تعداد مرگ در سال: ۵۰۰ نفر
زیستگاه: آفریقا
ویژگی بارز: دهان و دندانهای بزرگ
اسبهای آبی به شدت پرخاشگر هستند و حساسیت زیادی روی قلمروی خود دارند. اسبهای آبی سرعتی معادل انسان دارند و اگر احساس خطر کنند، به راحتی میتوانند او را از پای درآورند. آنها ۱۶ ساعت از شبانه روز را در آب سپری میکنند و تنها برای غذا خوردن است که از آب خارج میشوند. اسبها آبی بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلوگرم وزن دارند و روزانه نزدیک به ۴۰ کیلوگرم علف میخورند.
رتبه ۹: کرمهای نواری
تعداد مرگ در سال: ۷۰۰ نفر
زیستگاه: کل جهان
ویژگی بارز: شکل مسطح، شبیه به روبان پارچهای
این کرم یکی از کشندهترین موجودات زنده جهان است. کرم نواری، عفونتی به نام سیستیسرکوزیس ایجاد میکند. مبتلایان به این عفونت ممکن است برآمدگی سفتی زیر پوست خود حس کنند که حدود یک یا دو سانتیمتر طول دارد. البته ممکن است مبتلایان سالها هیچ علائمی نداشته باشند و بیماری ناگهان بروز کند. سیستیسرکوزیس را میتوانید از مصرف گوشت خام یا نیم پخته خوک بگیرید. کرم نواری که عامل این بیماری به حساب میآید، قاتلی خاموش است. همان طور که گفته شد ممکن است علائم تا وقتی شرایط حاد شود خود را بروز ندهند. در نهایت، این انگل باعث اختلال در عملکرد اندامهای درونی، اختلال در سیستم عصبی، انسداد دستگاه گوارش و تشنج میشود.
رتبه ۸: تمساح
تعداد مرگ در سال: ۱۰۰۰ نفر
زیستگاه: استرالیا، آسیا، آفریقا و آمریکا
ویژگی بارز: فلسهای سخت و فک استخوانی
تمساحها، همانطور که از ظاهرشان پیداست، خطرناک هستند. وقتی به آنها نگاه میکنید، دایناسوری میبینید که تبدیل به خزنده شده است. تمساحها سالانه ۱۰۰۰ نفر را میکشند. از ۲۷ گونه مختلف این جانور، ۷ گونه به شدت برای انسان خطرناک هستند. تمساحها بومی مناطق استوایی هستند، مانند استرالیا، آفریقا، آسیا و استرالیا. بیشترین میزان مرگ و میر اما در نواحی دور افتاده آفریقا اتفاق میافتد. تمساح رود نیل، خطرناکترین گونه این جانور است. تمساح نیل سالانه بیش از ۳۰۰ نفر را از پای درمیآورد.
رتبه ۷: کرم آسکاریس
تعداد مرگ در سال: ۲۵۰۰ نفر
زیستگاه: کل جهان
ویژگی بارز: شبیه به رشته نودل
آسکاریس انگلی است که در روده کوچک ایجاد عفونت میکند. این کرم، با خوردن تخم پرندگانی که به آن آلوده هستند وارد بدن میشود. به علاوه، اگر دست شما آلوده باشد و آن را در دهان خود قرار دهید یا مواد خامی مصرف کنید که درست شسته نشده، احتمال ابتلا به عفونتهای مرتبط با کرم آسکاریس را دارید. ابتلا به این بیماری در مکانهایی که سیستم فاضلاب ناکارآمد دارند بیشتر است.
رتبه ۶: پشه تسهتسه
تعداد مرگ در سال: ۱۰ هزار نفر
زیستگاه: آفریقا
ویژگی بارز: پشهای با رنگ زرد
نیش پشه تسهتسه بسیار ناخوشایند است. البته نام این پشه ستسی است، اما به اشتباه با خوانش تسهتسه رواج پیدا کرده است. این پشه، باعث بیماری به نام تریپانوزومیاز آفریقایی یا بیماری خواب میشود. بیماری با تب و سردرد شروع شده و بیمار چند هفته با این علائم درگیر است. در مرحله دوم، خستگی، کرختی و ضعف شدید به آن اضافه میشود. اگر درمان صورت نگیرد، خستگی و ضعف تشدید مییابد و بیمار در نهایت از دنیا میرود.
رتبه ۵: سن ضارب یا سن قاتل
تعداد مرگ در سال: ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر
زیستگاه:آمریکای شمالی و جنوبی، اروپا، آسیا و آفریقا
ویژگی بارز: بدن مسطح با نقاط قرمز و نارنجی
همان طور که از اسم این حشره مشخص است، این موجود کوچک یک قاتل به تمام معنا است. سن قاتل شما را میگزد، خون شما را میمکد و بیماری به نام شاگاس یا تریپانوزومیازیس را به شما منتقل میکند. این بیماری باعث عفونت و التهاب بافتهای بدن میشود. سن ضارب، نه تنها به انسان، که به سایر حشرات نیز حمله میکند و بعد از اینکه خون طعمه خود را کامل مکید، بدن طعمه را به عنوان سپر دفاعی پشت خود حمل میکند.
رتبه ۴: حلزون آبهای شیرین
تعداد مرگ در سال: ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر
زیستگاه: آفریقا، آمریکا جنوبی و آسیا
ویژگی بارز: لاک قهوهای مایل به صورتی
تصور اینکه علت مرگ ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر در سال موجودی است به کندی حلزون، واقعا ناراحتکننده است. البته حلزون آبهای شیرین، مانند عقرب یا عنکبوت به شما حمله نمیکند، اما میتواند باعث به وجود آمدن نوعی بیماری به نام شیستوزمیازیس یا تب حلزون شود. این بیماری در مجاری ادرار و رودهها عفونت ایجاد میکند. قرار گرفتن در آبی که حاوی انگلهای این بیماری است، میتواند شما را بیمار کند. تب حلزون را بیشتر در کشورهایی میبینیم که از آب لولهکشی تمیز استفاده نمیکنند.
رتبه ۳: سگ
تعداد مرگ در سال: ۲۵ تا ۳۰ هزار نفر
زیستگاه: کل جهان
ویژگی بارز: کف در اطراف دهان
سگهایی که مبتلا به هاری هستند، علت مرگ ۲۵ تا ۳۵ هزار نفر در سال هستند. باورش سخت است اما محبت کردن شما به سگهایی که واکسینه نشدند و از شرایط زندگی آنها اطلاعی ندارید، میتواند باعث مرگ شما شود. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که بیش از ۹۹ درصد کسانی که به هاری مبتلا شدهاند، این بیماری را از سگها گرفتهاند. هاری را میتوان با واکسن از بین برد اما در مناطق دور افتاده آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی، که واکسیناسیون انجام نشده است، سالانه تعداد زیادی جان خود را در اثر هاری از دست میدهند.
رتبه ۲: مار
تعداد مرگ در سال: ۲۵ تا ۱۰۰ هزار نفر
زیستگاه: کل جهان به جز قطب جنوب
ویژگی بارز: تشخیص مارهای سمی از غیرسمی به شکل سر، رنگ پوست و چشمها بستگی دارد
انسانها دو دستهاند، آنهایی که عاشق مارها هستند و آنهایی که از مارها متنفرند، معمولا دسته میانی وجود ندارد. سالانه بیش از ۱۰۰ هزار نفر جان خود را در اثر مارگزیدگی از دست میدهند. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که بین ۶۰۰ تا ۳۰۰۰ گونه از مارها سمی هستند. مشکل اینجاست که گروهی از سمیترین مارهای دنیا در مناطق حاشیهای روستاها زندگی میکنند. این مسأله تعداد تلفات را بالا میبرد چرا که دسترسی به پادزهر و خدمات درمانی در این مناطق دشوار است. البته تمام مارها از روش یکسانی برای کشتن شما استفاده نمیکنند، مثلا آناکوندا و پایتون، به جای زهر شما را له میکنند. یا مثلا کبریها برای اینکه شما را بکشند لازم نیست لمستان کنند، صرفا از دور به شما سم میپاشند.
رتبه ۱: پشه
تعداد مرگ در سال: ۷۲۵ هزار تا ۱ میلیون نفر
زیستگاه: کل جهان، به جز مناطق بسیار سرد
ویژگی بارز: دست و پاهای دراز
اگر فکر کردید منظور از پشه، نوع خاصی است که هرجای دنیا پیدا نمیشود سخت در اشتباه هستید. کشندهترین جانور جهان، موجودی است که همه ما بارها با آن درگیر بودیم. خارش، کوچکترین مشکلی است که پشهها ایجاد میکنند. آنها بزرگترین ناقلان جهان هستند و میتوانند به راحتی بیماریهایی مانند زیکا، مالاریا، تب دنگی و تب زرد را منتقل کنند که همگی کشنده هستند. خوشبختانه راهی برای پیشگیری وجود دارد. کافی است از محلولها و محصولات دافع پشهها استفاده کنید و دیگر لازم نیست نگران مرگ از تب زرد یا بیماریهای مشابه باشید یا حداقل اگر به این بیماریها مبتلا شدید، میدانید که عامل بیماری پشه نبوده است.
در این لیست شما با کشندهترین حیوانات جهان آشنا شدید، اما ذکر یک نکته ضروری است. آماری که در این مطلب خواندید به هیچ وجه دقیق نیست. عملا راهی برای اندازهگیری دقیق تعداد کشتهشدگان وجود ندارد. این کار حتی در یک کشور هم شدنی نیست چه برسد به کل دنیا. با آنکه در مورد رتبههای اولیه لیست، یعنی مثلا رتبه اول تا پنجم، اتفاق نظر وجود دارد، ممکن است لیستهای دیگر ترتیب متفاوتی را ارائه کرده باشند.
منبع: Farandwide