فَرَنجمُشک با نام علمی scutellaria lateriflora گیاهی پایا از تیره نعناعیان و یکی از گیاهان دارویی است. به آن فرنجمسک، فرنجموشک، افرنجمشک، ریحان قرنفلی، پلنگمشک و برنجمشک نیز گفته‌اند.
- این گیاه در طب به عنوان بادشکن و ضد تشنج و مقوی معده و معرق و زیادکننده ترشحات صفرا تجویز می‌شود. به علاوه در رفع سرگیجه، رفع حالت قی زنان باردار و بی خوابی و ضعف مصرف آن توصیه شده است.
- فرنجمشک یک گیاه بومی اروپاست ولی امروزه در تمام نقاط دنیا کشت می‌شود. گیاهی است پایا، چندساله به ارتفاع ۱۲۰- ۳۰ سانتی متر، دارای ساقه خمیده، چندگوش، کرکدار و منشعب. این گیاه دارای شاخه‌های پرپشت و متعدد است.
برگ‌های این گیاه متقابل بیضوی و قلبی‌شکل و دندانه‌دارند. ریشه این گیاه کوچک و استوانه‌ای شکل و سخت و منشعب است.
گل‌هایش سفید یا گلی رنگند که به تعداد ۶ تا ۱۲ در کناره برگ‌ها مجتمع گردیده‌اند. گل‌ها دارای دم گل کوتاه، مجتمع در چرخه‌های کم و بیش یک طرفه محوری و به رنگ سفید متمایل به صورتی است.
فرنجمشک تاثیر فوق العاده‌ای در تسکین و رفع درد و نفخ معده، بی‌خوابی، درد قاعدگی و انواع سردردها دارد. برای اعصاب مفید بوده و با ایجاد آرامش هر نوع فشار روحی و نگرانی عصبی را از بین می برد
میوه‌اش فندقه و قهوه‌ای رنگ می‌باشد. فرنجمشک در زمان گل دهی بوی لیمو می‌دهد و دانه‌هایش قهوه ای است، به‌طوری که اگر انگشتانتان را روی برگ‌های گیاه بمالید، احساس نوعی مزه ترش و شیرین شبیه لیمو به شما دست می دهد.
- محل رویش آن در ایران در جنگل گلستان، گنبد، دره هراز نزدیک آمل، تنکابن، باختران و لرستان بوده و البته در اطراف تهران نیز یافت می شود.
- فرنجمشک تاثیر فوق العاده‌ای در تسکین و رفع درد و نفخ معده، بی‌خوابی، درد قاعدگی و انواع سردردها دارد. برای اعصاب مفید بوده و با ایجاد آرامش هر نوع فشار روحی و نگرانی عصبی را از بین می برد. در رفع التهابات ناشی از گزش حشرات و تبخال جزء بهترین داروهای گیاهی به شمار می‌رود. خوردن روزانه چای فرنجمشک بهترین دارو برای رفع خستگی و اسپاسم عضلانی است.
خواص درمانی این گیاه
- * مصرف این گیاه درد مفاصل را برطرف می کند.
- * اسپاسم های عضلانی را تسکین می دهد.
- * تنش های عصبی و اضطراب را رفع می کند.
- * سردردهای عصبی را کاهش می دهد.
- * سندروم بی قراری پا را کاهش می دهد.
- * به طور موثر آرتریت و آلرژی هایی مانند تب یونجه را معالجه می کند.
- * در طب سنتی چینی، این گیاه برای درمان تومور، سرطان های کبد، مثانه و پروستات به کار برده می شود.
- * دم کرده آن گلودرد و سرفه را برطرف می کند.
- * خاصیت خواب آوری دارد.
- * نوشیدن دم کرده این گیاه در کنترل فشار خون موثر است.
- خواص چای فرنجمشک
- * کاهش دهنده فشار خون است.
- * تب را پایین می آورد.
- * خاصیت موثر ضدباکتریایی دارد.
- * خستگی مفرط را برطرف می کند.
روش مصرف
بهترین راه برای استفاده از فواید این گیاه، مصرف دم کرده و عصاره سرد آن است که از طریق حل کردن ۲ قاشق مرباخوری برگ فرنجمشک در یک فنجان آب جوش یا آب سرد حاصل می‌شود.
فرآوری: مریم مرادیان نیری
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
