چین دنبال منافع ملی خویش است، هم چنان که روسیه و آمریکا. از این نظر هیچ فرقی بین این کشورها نیست. در این میان، آنچه باید برای ایران مهم باشد این است که منافع کدام کشور با منافع ما همسو است و در کدام زمینه میتوان با یکی از این کشورها همکاری کرد تا هر دو طرف سود ببرند.
اما آیا در عمل چنین نگاهی اعمال میشود؟
پاسخ واضح است: خیر!
پیش فرض سیاست گذاران ایران این است که هرچه باعث منفعت آمریکا شود، برای ما زیان دارد و هرچه باعث زیان آمریکا شود برای ما منفعت دارد! بر همین مبناست که حتی واکسن آمریکایی برای ما ممنوع میشود.
نگاه به روسیه و چین چنین نیست؛ اما به نظر میرسد که در سالهای اخیر دیدگاهی تقویت شده که عقیده دارد هرچه برای روسیه منفعت دارد، برای ما هم مفید است و برعکس. برای همین هم تصمیم روسها عین تصمیم ما میشود، حتی در جنگ اوکراین!
چین در این میان، نه شانس روسیه را داشته و نه بدشانسی آمریکا را. مناسبات ایران و چین تا به حال کمتر گرفتار این نگاه صفر و صدی شده است. اما این نگاه چنان بر رفتار سیاست مداران مسلط است که وقتی این کشور ابتکاری به خرج میدهد و توافقی را صورت میدهد، می شود کشور «دوست و برادر»؛ در حالی که فقط کشوری است که منافع ملی خود را به درستی تشخیص داده و بر اساس آن عمل کرده و اتفاقا آن منافع با منافع ما همراستاست!
گاهی به خودم میگویم این حرفهای بدیهی هزار بار گفته شده؛ اما خودم جواب خودم را میدهم که باید برای هزار و یکمین بار آن را گفت تا شاید برخی همین حرفهای بدیهی را بپذیرند و کشور از گرداب مشکلات رهایی پیدا کند!