فرونشست زمین یکی از اتفاقاتی است که در چند سال اخیر بسیاری از نقاط ایران را تهدید می‌کند. این پدیده عوامل متعددی دارد از جمله: برداشت و استخراج مواد معدنی، ریزش سازه‌های زیرزمینی مانند تونل‌ها، ایجاد حفره در اثر انحلال، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، نفت و گاز می‌تواند از عوامل موثر در ایجاد این پدیده باشد، اما در ایران، برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی( آبخوان)، عامل اصلی ایجاد فرونشست در بیشتر دشت‌ها است.
مناطقی که بیشترین میزان فرونشست را دارند به ترتیب شامل استان‌های اصفهان، تهران، کرمان، خراسان رضوی، البرز، فارس، یزد، همدان، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان شرقی، زنجان، قم، اردبیل، کردستان، آذربایجان غربی، خراسان شمالی، و کرمانشاه است.
درحال حاضر ۳۰۰ دشت ایران دچار این بحران هستند؛ در برخی از دشت‌های ایران شرایط از فرونشست عبور کرده و زمین وارد مرحله بحرانی ایجاد فروچاله‌ها قرار گرفته‌است، از مناطق با شرایط بحرانی میتوان به دشت کبودرآهنگ همدان، دشت ورامین، دشت نظرآباد، دشت تهران، دشت مشهد و نیشابور، دشت‌های استان کرمان، اصفهان و قزوین اشاره کرد.
بر اساس آخرین مطالعات، حدود ۴۰ میلیون نفر معادل ۴۹ درصد از جمعیت کشور در پهنه‌بندی فرونشست زمین، زندگی می‌کنند.در ایران، میزان فرونشست بیش از ۵ برابر متوسط جهانی است.شدت فرونشست در برخی دشت‌های ایران از جمله تهران دست کم ۹۰ برابر بیشتر از بحرانی‌ترین شرایط در کشورهای توسعه یافته جهان است.
مهم‌ترین پیامد فرونشست زمین از بین رفتن دشت‌های حاصلخیز و نابودی خاک قابل کشت است زمانی که زمین نشست کند خاک متراکم و خشک می‌شود و مواد مغذی خاک از بین می‌رود و به این ترتیب زمین آن منطقه به کویری غیرقابل کشت تبدیل می‌شود.فرونشست می‌تواند به تخریب سیستم‌های آبیاری و خاک‌های حاصلخیز کشاورزی منجر شود.
پدیده فرونشست زمین به شکل‌های شکاف، فروچاله و نشست منطقه‌ای نمایان می‌شود. آسیب به چاه‌ها در منطقه‌های فرونشست روستایی و شهری به طور کامل متداول بوده، موجب خرابی چاه‌ها می‌شود. به علاوه فرونشست می‌تواند به خیابان‌ها، پل‌ها و بزرگراه‌ها آسیب زده، خطوط آب‌رسانی، گاز، فاضلاب را مختل کرده، به پی ساختمان‌ها آسیب رسانده، موجب ترک برداشتگی پی سازه‌ها، کج شدن دیوارها و تیرهای انتقال برق و… شود. در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور مانند تهران، مشهد، کرمان و حتی شهرهای تبریز و اردبیل هر ساله شاهد وقوع چندین فرونشست در نقاط حساس این شهرها هستیم که گاهی نیز خسارت‌بارند. در حال حاضر نه فقط در ایران، بلکه در اغلب کشورهای دنیا پدیده فرونشست زمین به شکل ناحیه‌ای و در نتیجه برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب‌های زیرزمینی صورت می‌گیرد.
مخاطرات فرونشست در بافت‌های تاریخی در استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و یزد گستردگی فراوانی دارد. از مساحت ۳۱ هزار هکتاری بافت‌های تاریخی شهری، حدود ۵۲ درصد آن در پهنه‌های فرونشست واقع شده، اگر شما به شهری مثل اصفهان سفر کنید بر روی بسیاری از آثار تاریخی شکاف و تَرک‌های زیادی می‌بینید که ناشی از نشست زمین است و این آثار ارزشمند را در خطر فروریختن و نابودی قرار داده است.
برداشت بیش از حد مجاز را میتوان نتیجه عدم وجود مدیریت درست منابع آب در بخش برداشت و از سوی دیگر به هدر رفتن حجم عظیمی از آب در در نتیجه نادرست بودن شیوه‌های کشاورزی و مصارف صنعتی و شهری یا بطور خلاصه مصرف نامتناسب دانست. پدیده فرونشست که هم اکنون در ۳۰۰ دشت کشور مشهود است خطرش بیش از زلزله است، زیرا وقتی در شهری زمین لرزه رخ دهد بعد از چند سال بالاخره بازسازی می‌شود، اما شهری که در اثر فرونشست از بین برود و آبخوانش تخلیه شود دیگر با هیچ انرژی و سرمایه‌گذاری بازسازی نمی‌شود
