کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است اظهارات عراقچی درباره «باز شدن سند برجام» نشان می‌دهد که می‌توان توافقی فراتر از برجام به دست آورد که در آن اورانیوم ۶۰ درصدی و سانتریفیوژهای پیشرفته حفظ شوند.
به گزارش ایسنا، «سید عباس عراقچی» اخیرا در اظهاراتی در مورد مذاکرات احیای برجام گفته که «اکنون احیای برجام به آسانی گذشته نیست و این را باید همه بدانیم. شرایط بین‌المللی عوض شده است، در این فاصله جنگ اوکراین پیش آمده که تاثیرات عمیقی بر نگاه امنیتی اروپایی‌ها و به اصطلاح ترتیبات امنیتی بین‌المللی گذاشته است؛ جنگ غزه، حمله رژیم صهیونیستی و کشتاری که در آنجا صورت گرفته نیز شرایط منطقه را کاملا دگرگون کرده است».
وزیر خارجه ایران گفت: تصویری که الان وجود دارد نسبت به تصویر گذشته، تصویر متفاوتی هست. در خود برجام هم بعضی از تاریخ‌هایی که وجود داشته، گذشته است و لذا برجام به آن شکل فعلی که وجود دارد قابل احیا نیست، به تعبیری حتما باید این سند دوباره باز شود، قسمت‌هایی از آن مورد تغییر واقع شود و این کار آسانی نیست. شما می‌دانید وقتی یک سندی باز می‌شود دیگر دوباره جمع کردن آن کار شاقی است.
عراقچی گفته است که مذاکرات ۱۴۰۰، مذاکرات مربوط به نحوه بازگشت به برجام بود و در مورد خود برجام هیچ مذاکره نداشتیم. اکنون مقداری شرایط متفاوت شده است و ما باید با یک نگاه متفاوتی وارد صحنه شویم. آن شکل قبلی مذاکرات و توافق برجام، همه این‌ها می‌تواند یک راهنما و به اصطلاح رفرنس یا مرجعی برای رجوع و استفاده باشند ولی دیگر آن‌ها به آن شکل نمی‌توانند مورد اجرا واقع شوند؛ مذاکرات جدیدی باید شکل بگیرد، البته همان‌طور که گفتم شرایط در اروپا سخت است، در آمریکا آن‌ها گرفتار انتخابات هستند و کار آسانی نخواهد بود ولی ما همه تلاش خودمان را خواهیم کرد.
باز کردن گره برجام و خروج از بن‌بست فعلی اولویت دولت چهاردهم
«رحمان قهرمان‌پور» در گفت‌وگو با ایسنا درباره رویکرد و نگاه وزیر خارجه دولت چهاردهم نسبت به احیای برجام گفت: اظهارات آقای عراقچی بیشتر ناظر به این مساله است که در حال حاضر نوعی بن بست بر وضعیت برجام حاکم است؛ از یک طرف ایران به لحاظ فنی دامنه فعالیت‌های هسته‌ای خود را گسترش داده است و از آن محدودیت‌هایی که در برجام ایجاد شده بود فاصله گرفته و در تمامی سطوح غنی‌سازی و نصب سانتریفیوژهای جدید پیشرفت داشته است و از طرفی دیگر آمریکا هم مجموعه جدیدی از تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کرده است. به هر حال منظور و هدف از آنچه آقای عراقچی بیان کردند، این است که باز کردن گره برجام و خروج از بن بست فعلی موضوعیت و اولویت دارد اما باید دید نقشه راه دولت برای این کار چیست.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: اظهارات آقای عراقچی در واقع به زبان ساده می‌گوید، رسیدن به «توافق جدید» ضرورت دارد. این اظهارات نشان می‌دهد که ایران از موضع قبلی خود درباره احیای بی‌کم و کاست برجام کوتاه آمده است، با این محاسبه که اگر توافق جدیدی حاصل شود ممکن است در آن با چانه‌زنی و ایستادگی بر مواضع حتی غنی‌سازی ۶۰ درصدی که بعد از خروج آمریکا از برجام اتفاق افتاده است را حفظ کند. اگر این امتیاز بزرگ را بگیرد یا در برابر کاهش سانتریفیوژهای نصب شده یا نسل‌های پیشرفته سانتریفیوژها مقاومت کند و آن‌ها را نگه دارد، این یک امتیاز بزرگ و خوب است و می‌تواند به یک توافق فراتر از برجام با لحاظ شرایط جدید هسته‌ای ایران فکر کرد.
قهرمان‌پور گفت، البته طبیعت سیاست این است که هر طرف می‌خواهد امتیاز بیشتری بگیرد و تا وقتی طرفین بعد از چندین سال وقفه با وجود تحولاتی که در منطقه و جهان رخ داده است با یکدیگر مذاکره نکنند خطوط قرمز و سطح خواسته‌ها روشن نمی‌شود.
وی تصریح کرد که اظهارات آقای عراقچی دال بر ورود به شرایط و فضای جدید است که در صورت پایان جنگ غزه به سمت تحقق عملی بیشتر برود و این تحول مهمی است.
موضوع گریز هسته‌ای هنوز برای غرب موضوعیت دارد؟
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره تمدید تاریخ‌های برجام یا به روز کردن آن‌ها بر اساس تغییراتی که رخ داده است، گفت: این مساله بستگی به شکل، نوع، زمان و استراتژی مذاکراتی ۲ طرف دارد، باید دید ارزیابی آن‌ها از روند برنامه هسته‌ای ایران چیست و چه نگاهی دارند. در یک سال گذشته در برخی محافل آمریکایی این فضا ایجاد شده است که زمان گریز هسته‌ای ایران کاهش یافته است، محاسبات فنی آمریکا و اروپا نسبت به موقعیت هسته‌ای ایران نسبت به ۲ یا سه سال قبل تغییر کرده است؛ بنابراین به لحاظ تکنیکی باید دید ارزیابی‌شان چیست و این مساله در مذاکرات رو در رو مشخص می‌شود.
قهرمان‌پور افزود: باید دید موضوع گریز هسته‌ای با این میزان پیشرفتی که در صنعت هسته‌ای ایران رخ داده هم‌چنان برای غرب موضوعیت دارد یا خیر. به هر حال اگر این مساله موضوعیت داشته باشد همه مسائل فنی ذیل آن خلاصه و تنظیم می‌شود، اما اگر به لحاظ فنی از این بعد ایران فراتر رفته باشد احتمالا رویکردی تازه را شاهد خواهیم بود. این‌ها موضوعات فنی مهمی است که در مذاکرات روشن می‌شود.
وی درباره سرنوشت قطعنامه ۲۲۳۱ در صورت تغییرات اساسی در تاریخ‌ها و محتوای برجام اظهار کرد: این یک مساله حقوقی است و پیچیده نیست، اگر توافقی شکل گیرد به ویژه ایران و آمریکا در آن توافق باشند، روسیه و چین هم درباره صدور یک قطعنامه جدید مانع‌تراشی نخواهند کرد، اما سرنوشت آن به مذاکرات ایران و آمریکا و توافق این ۲ کشور با هم بستگی دارد.
با وجود جنگ غزه و بحران اوکراین حتما مسیر مذاکرات برجامی سخت‌تر از گذشته است
قهرمان‌پور در پاسخ به اینکه با وجود جنگ غزه، تحولات و اختلافات اروپا و آمریکا بر سر اوکراین با ایران و اختلافات آمریکا و روسیه چقدر امکان شکل‌گیری مذاکرات برای احیای برجام در این شرایط وجود دارد؟ گفت: در فضای موجود بین‌المللی و جنگ غزه و بحران اوکراین حتما مسیر مذاکرات ما سخت‌تر از گذشته است و همسویی و همگرایی که در ۲۰۱۴ بین آمریکا و روسیه و چین درباره موضوع کنترل تسلیحاتی وجود داشت، الان نیست.
وی افزود: اختلافات آمریکا و روسیه و حتی چین در مساله کنترل تسلیحاتی بیشتر شده است، روسیه با دستور پوتین تصویب پیمان سی‌تی‌بی‌تی را لغو کرده و به نوعی مذاکرات کنترل تسلیحاتی بین روسیه و آمریکا بعد از جنگ سرد و هم‌چنین مذاکره برای تمدید پیمان استارت جدید متوقف شده است. به علاوه روسیه در دکترین هسته‌ای خود تغییراتی ایجاد کرده است، این‌ها نشان می‌دهد فضای موجود بین آمریکا و روسیه الان خیلی با ابهام و بی‌اعتمادی مواجه است و این کار را برای ایران سخت می‌کند و در کل شرایط جالبی برقرار نیست.
این کارشناس مسائل بین‌الملل اظهار کرد: اگر یکی از ۲ موضوع غزه و اوکراین حل شود، شرایط بهتر می‌شود. در عین حال دیپلماسی همین است و چاره‌ای نیست و باید کار را انجام داد. دیپلمات قوی باید بتواند در شرایط سخت هم مذاکره کند. شاید در این شرایط که منطقه در بحران است و جنگ اوکراین جریان دارد، بهتر بتوان امتیاز گرفت.
قهرمان‌پور گفت: از طرفی باید در نظر داشت که در شرایط فعلی که انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا را در آبان ماه داریم بعید است، دولت مستقر آمریکا تن به مذاکره دهد. باید دید دموکرات‌ها تمایلی دارند مذاکرات را شروع کنند یا نه. بعد از آن مهم است که چه کسی سکان ریاست جمهوری را در آمریکا به دست بگیرد؛ اگر دموکرات‌ها بر سر کار بمانند کار راحت‌تر است و می‌توان تا انتخابات برخی مذاکرات غیررسمی و پشت پرده و هماهنگی‌ها را انجام داد، اما اگر ترامپ روی کار بیاید باید تا انتخاب و تعیین کابینه صبر کرد که این مساله تا حدودا پایان سال جاری در ایران به طول می‌انجامد. در هر حال تعاملات و تصمیمات آمریکا برای ورود به مذاکره با ایران بر سر برجام بعد از انتخابات شفاف‌تر خواهد بود، اما تا قبل از آن می‌توان مذاکراتی مقدماتی را شکل داد.
انتهای پیام
