تهران – تحریریه افق: در حالی که توجه رسانه‌ها بار دیگر به نفرات برتر کنکور ۱۴۰۳ و تلاش‌های فردی آن‌ها معطوف شده، نقش ساختاری و پنهان آموزش و پرورش در این موفقیت‌ها کمتر مورد بررسی قرار گرفته است؛ نهادی که با وجود چالش‌های مالی و نیروی انسانی، همچنان سهمی تعیین‌کننده در مسیر موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان دارد.
سایه مدارس دولتی در جمع برترین‌ها
بررسی اسامی و سوابق نفرات برتر آزمون سراسری ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که برخلاف تصور عمومی، بخش قابل توجهی از آن‌ها از مدارس استعدادهای درخشان و برخی مدارس دولتی آموزش دیده‌اند. این در حالی است که عمده گفت‌وگوها در فضای مجازی، به نقش کلاس‌های خصوصی و مؤسسات کنکور پرداخته‌اند.
دکتر فاطمه رضایی، از فعالان حوزه آموزش و پرورش تأکید می‌کند:
«ما در مدارس دولتی با تکیه بر توان معلمان پرتلاش، تمرکز بر کیفیت آموزش و حمایت روانی از دانش‌آموزان، شرایطی فراهم کردیم که استعدادهای واقعی شکوفا شوند. اگرچه امکانات ما با مدارس غیردولتی قابل مقایسه نیست، اما عمق آموزشی و تربیتی ما همچنان برجسته است.»
معلم؛ قهرمان خاموش موفقیت‌ها
نقش معلمان نیز در این مسیر غیرقابل انکار است. بسیاری از برگزیدگان کنکور ۱۴۰۳ در گفت‌وگوهای خود به حمایت‌های علمی و روحی معلمان در دوران تحصیل اشاره کرده‌اند؛ از تشویق‌های ساده در کلاس گرفته تا برنامه‌ریزی‌های دقیق در سال‌های منتهی به کنکور.
نقش سیاست‌های آموزشی و عدالت تحصیلی
آموزش و پرورش در سال‌های اخیر با طرح‌هایی نظیر “مدرسه‌محوری” و “هدایت تحصیلی هدفمند”، تلاش کرده زمینه‌های عدالت آموزشی را تقویت کند. با این حال، چالش‌هایی نظیر کمبود نیروی متخصص، افت سرانه آموزشی و فشارهای مالی خانواده‌ها همچنان پابرجاست.
کارشناسان معتقدند موفقیت‌های کنکور ۱۴۰۳ می‌تواند بهانه‌ای باشد برای بازتعریف نگاه سیاست‌گذاران به آموزش عمومی.
دکتر علیرضا کاظمی، پژوهشگر آموزش، در این‌باره می‌گوید:
«اگر سهم واقعی آموزش و پرورش در موفقیت دانش‌آموزان دیده شود، این نهاد می‌تواند محور اصلی توسعه علمی کشور باشد؛ نه صرفاً حلقه‌ای در زنجیره ورود به دانشگاه.»
بازگشت به مدرسه، بازگشت به ریشه
موفقیت نفرات برتر کنکور ۱۴۰۳ نه تنها حاصل تلاش فردی، بلکه نتیجه پیوند پنهانی میان خانواده، مدرسه و معلم است. آموزش و پرورش، با تمام کاستی‌ها، همچنان خاک حاصلخیزی‌ست که ریشه‌های موفقیت‌های ملی در آن شکل می‌گیرد. اگر قرار است مسیر عدالت آموزشی تقویت شود، نخستین گام، باور دوباره به ظرفیت‌های این نهاد ملی است.
