تاثیر خواب در یادگیری کودکان

خوابیدن بخش فعال و بسیار مهمی از زندگی انسان است و ما برای حفظ وتقویت قدرت یادگیری و حافظه  به میزان کافی خواب در شبانه روز نیازمندیم . استراحت کافی و در نتیجه شاداب بودن دانش آموزان، فراگیری بیشتری را در پی دارد.محققان به این نتیجه رسیده اند  که خواب کافی شبانه با تسهیل ارتباطات عصبی- شیمیایی سلول های مغز، به تقویب حافظه و قدرت یادگیری کمک می کند . نتیجه تحقیقات متعدد نشان داده است یک دوره خواب پس از به دست آوردن یک تجربه جدید می تواند تاثیرات یادگیری را تسهیل کند و این بهبود ناشی از تغییر در عملکرد مناطقی از مغز است که به یادگیری مربوط است.

البته بهترین وقت خواب، چند‌ساعت قبل از نیمه‌شب است چراکه از ساعت ۹شب تا نیمه‌شب، ترشح هورمون  ملاتونین که  نقشی اساسی در خواب داشته و باعث تنظیم ساعت داخلی بدن می شود،آغاز می گردد .مقدار کافی ملاتونین در بدن، تاثیرات مثبتی بر وضعیت روحی-روانی انسان می گذارد و در اثر بیداری افراد تا نیمه‌شب، میزان این هورمون، کاهش می‌یابد. همچنین یکی از دلایل اهمیت خواب شبانه، با توجه به اثر ملاتونین بر روی سیستم ایمنی بدن،  بالابردن میزان ایمنی بدن در برابر بیماری‌هاست.

نتایج یک تحقیق دیگر نشان می‌دهد، برای آنکه کودکان کلمات جدید را یادبگیرند هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین خواب خوب شب شود.

حتی باهوش‌ترین کودکان وقتی که فرصت فکر کردن را داشته باشند می‌توانند کلمات را بهتر به خاطر بسپارند.

گسترش دامنه واژگانی که کودکان می‌دانند و از معنای آن مطلع هستند همواره برای ارتباط برقرار کردن آنها حیاتی درنظر گرفته می‌شد، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که خواب می‌تواند تقویت کننده حافظه کودکان باشد و حتی می‌تواند به آموزگاران کمک کند مشکلاتی چون اوتیسم و خوانش پریشی را تشخیص دهند.

این تفکر وجود دارد که کودکان در انتخاب و به خاطر سپردن صداهای جدید از بزرگسالان باهوش‌تر هستند زیرا مهارت‌های زبانی در آنها درحال شکل گرفتن است.

این درحالی است که نتایج تحقیقات از کودکان دبستان ۷ تا ۱۲ ساله نشان داده است که آنها نیز چون والدین خود حواس پرت هستند و کودکانی که تمام کلمات را در زمان صبحانه به خاطر دارند آنها را در زمان زنگ تفریح فراموش کرده‌اند.
تحقیقات نشان می‌دهد که ضعف حافظه یک مشکل موقتی است و پس از یک وقفه ۱۲ ساعته که خواب نیز جزء آن است آنها می‌توانند بیشتر کلمات جدید را به یاد بیاورند

دانش آموزانی که با کمبود خواب مواجه بودند، در انجام کارهای روزانه خود با مشکل مواجه شدند و فعالیت قسمت هیپوکامپ مغز‌ آن‌ها بسیار کاهش یافت و این قسمت در قسمت‌های دیگر مغز مانند سلول‌های مغز و قسمت‌های درونی مغز که با هوشیاری افراد در تماس بود تاثیر گذاشت.

محققان بر این باورند افراد قبل و بعد از یادگیری برای تثبیت یادگیری نیاز به خواب دارند، زیرا فقدان خواب در سیستم عصبی و توانایی افراد تاثیر می‌گذارد.

لذا با این اوصاف، اگر فرزند شما خواب مفید ۱۰-۱۲ ساعت در شبانه روز را رعایت نمی کند، باید او را مجبور به پیروی از آن کنید. تحقیقات نشان داده است که حتی یک ساعت کسر خواب برای کودکان زیر سه سال، زمانی که دبستان را آغاز می کنند، ممکن است در درازمدت سبب بوجود آمدن مشکلات رفتاری و شناختی گردد.

یادگیری مطالب تازه برای کودکان چون بزرگسالان نیازمند زمان است و زمانی که موضوع به کلمات جدید می‌رسد خواب خوب شب هنگام می‌تواند تأثیرگذار باشد.

 
اکنون به تاثیرات خواب کم بر موفقیت کودکان در مدرسه می پردازیم:

مشکلات تمرکزی

وقتی کودکی مشکلاتی در مورد شنیدن جزئیات مباحث آموزشی یا تمرکز بر روی فعالیت های برنامه ریزی شده دارد یا در پاسخگویی به سوالات کند باشد، علت اصلی آنها اغلب کمبود خواب می باشد. در مدیریت زمانی و اولویت دهی به وظایف نیز مشکلاتی به وجود می آ ید. به همین دلیل کودکان شانس یادگیری نکات درسی در مدرسه را از دست می دهند.

کند ذهنی

خواب شب اگر کافی باشد، مغز یک فرد کوچک را تازه نگاه می دارد و به او در حفظ اطلاعات کمک می نماید. زمانی که خواب با موج کوتاه هماهنگ گردد یا زمانی که رویاها به وجود می آیند، حرکات سریع چشم در خواب یا REM نقش عمده ای در تقویت حافظه ایفا می نمایند. وقتی فرزند پیش دبستانی شما در مدرسه نام رنگها یا لغات جدیدی را با آهنگی جدید می آموزد، حرکات سریع چشم (REM ) به یکپارچه کردن این اطلاعات جدید در مغز کمک می کند.

بیش فعالی

وقتی کوچولوی شما در طول روز احساس خستگی می کند، مثل شما خمیازه نمی کشد و چرت نمی زند، بلکه او شروع به جست وخیز خواهد کرد. دلیل این کار چیست؟ کودکان با این عمل خود پیام خستگی خود را می فرستند. در این شرایط آنها خارج از کنترل و آزاردهنده می شوند. و در صورتی که نتوانند وضعیتی ثابت داشته باشند، یادگیری آنها با مشکل مواجه خواهد شد.

ناتوانی در کنترل احساسات

کج خلقی، گریه های مداوم، اوقات تلخی کردن، بی صبری، از نشانه های بیخوابی شبانه در کودکان است. پیش دبستانی ای که کسری خواب دارد، کمتر قادر به کنترل احساسات خود خواهد بود. در نتیجه، بدخلقی ممکن است، جایگاه اجتماعی او در گروه همسن و سال هایش دچار تزلزل گردد. در صورتی که این کودکان با بچه های دیگر پرخاشگر و لجباز هستند، ارتباطات اجتماعی آنها نیز تحت فشار قرار می گیرد.

تبیان