فرزند شهید استاد مرتضی مطهری اگرچه در میانسالی به طور جدی وارد گود سیاست شد، اما صراحت لهجه و رفتارش توانست از وی چهرهای خبرساز و مورد توجه محافل سیاسی بسازد. همین نکته مارا واداشت تا کنجکاو شویم که بیرون از میدان سیاست و در رابطه با همسر و فرزندانش چه میکند. به منزلش رفتیم و با همسر این نماینده تهران در مجلس، به گفتوگو نشستیم. بانویی که به دشواری و تنها با وساطت همسرش حاضر شد تا در مقابل دوربین عکاس روزنامه قرار بگیرد، آنهم نه به تنهایی، که در کنار همسر و چهار فرزندش!
این روزها همسر علی مطهری چه میکند؟
من کارشناس ارشد فقه و حقوق هستم و بعد از ازدواج، از آنجایی که آقای مطهری مسئولیت احیای آثار پدرشان را برعهده داشت، من هم به گونهای درگیر کار با دکتر شدم. اما هماکنون به خاطر دختر کوچکم نمیتوانم کار بیرون از خانه انجام دهم و به همین خاطر فعلاً در کنار خانواده هستم.
چیزی که در بدو ورود توجهم را جلب کرد زیبایی ناشی از سادگی خانه شماست؟
سادگی، علاقه همیشگی من و همسرم است. ما هرچه داریم، همین است.
پس معلوم است سادگی شخص آقای مطهری به محیط خانه هم سرایت کرده است؟
بله دقیقاً همین طور است، دکتر با دو جور عملکردن مخالف است. اینکه بیرون از خانه یک طور عمل کند و داخل خانه طور دیگری باشد.
چگونه با آقای مطهری آشنا شدید؟
آشنایی و ازدواج ما به شیوهای کاملاً سنتی بود. شوهر خالهام مرحوم آیتالله تهرانی با شهید مطهری دوست بودند. همینطور خانم شهید مطهری از دوستان صمیمی خاله من هستند، چند سالی بعد از شهادت آیتالله مطهری، علی مطهری برای ازدواج اعلام آمادگی میکند همان زمان مادر آقای مطهری با آقای تهرانی ملاقاتی میکنند و از ایشان برای انتخاب همسر مناسب برای علی مطهری کمک میگیرند. ایشان هم چند دختر خانم را معرفی میکنند که یکی از آن دخترها من بودم. پدر بزرگم آیتالله انصاری همدانی است و خانواده آقای مطهری من را انتخاب میکنند. خانواده آقای مطهری آمدند منزل پدرم و با ایشان صحبت کردند البته آن موقع ما همدان بودیم. نظر پدر هم مثبت بود و بعد با آقای مطهری یک جلسه صحبت کردم و نظر خودم هم مثبت بود. الآن که فکر میکنم میبینم با سن کمی که داشتم(۱۵ سال) انتخاب درستی داشتم.
مشکل خاصی در زندگی نداشتید؟
خب اینکه بگویم زندگی مشترک اصلاً مشکل ندارد، یک تخیل یا رؤیاست. به هر حال تا زن و مرد بخواهند روحیات هم را درک کنند و خصوصیات اخلاقی همدیگر را بفهمند، زمان میبرد. اما در مجموع آقای مطهری مرد نجیبی است. اگرچه بسیار انعطاف پذیر و مهربان هستند اما در زندگی مدیریت خاصی دارند و با صراحت حرفشان را بیان میکنند. این را هم بگویم که منطق خاص خودشان را دارند و از مواضعشان به راحتی کوتاه نمی‌آیند. الآن که فکر میکنم میبینم ایشان در سیاست هم کاری به گروههای مختلف ندارند و حرف خودشان را میزنند؛ حتی اگر عزیزترین کسانش در مقابلاش باشند، او نظرش را با صراحت میزند. در زندگی هم تقریباً همین گونه است.
صراحت زیاد نیاز به تحمل زیاد طرف هم دارد، این صراحت فرزندانتان را اذیت نمی‌کند؟
روی تربیت بچه‌ها بسیار حساس و جدی هستند.کمی فرزندان شکایت دارند اما آنقدر جدی نیست. دکتر در مباحث اقتصادی برای پسران بسیار سخت میگیرند و معتقدند که بچه هایشان باید مثل بقیه مردم زندگی کنند. همچنان که درمورد خودشان چنین عقیدهای دارند. یادم است اوایل ازدواجمان و چند سال بعد از شهادت پدرشان رئیس بنیاد شهید، علی مطهری را خواست و گفته بود خانواده شهید مطهری تا کنون مطالبهای نداشتند و بنیاد شهید میخواهد یک خانه مسکونی به آنها هدیه دهد. علی مطهری در جواب گفت هر وقت به خانواده همه شهدای انقلاب بلاعوض خانه دادید آن موقع به من هم بدهید. علی مطهری با زندگی دوگانه و «دو مدل زندگی» کردن مخالف است اینکه در ظاهر اظهار به سادهزیستی کنیم و در عمل اینگونه نباشیم.
برای دخترها چطور؟
کلاً دکتر با تبعیض مخالف است. اما رابطه پدر با دخترها بهتر است. البته باید در نظر داشت که دخترها کوچکتر هستند و علی نگاه رئوفتری به دخترها دارد. اما برای همه فرزندانش به یک میزان وقت میگذارد گرچه در مجموع خیلی دختر دوست است.
مشغله کاری ایشان در کار خانه تأثیری نمیگذارد؟
نمیشود بگوییم اصلاً تأثیر ندارد. وقت‌هایی است که مثلاً مصاحبه دارد و یا موضوع مهمی در مجلس در دستور کار است یا سخنرانی مهمی دارد و… آن زمان زندگی خانوادگی ما هم تحت تأثیر قرار میگیرد. به طور کلی کمتر پیش میآید که مشکلات کاری را به خانه بیاورد، اما برخی وقتها هم این اتفاق می‌افتد و از ما میخواهد که این وضع را تحمل کنیم؛ به ویژه زمانی که اخبار و برنامههای سیاسی می‌بینند، هیچ کدام از فرزندانم حق سر و صدا کردن ندارند.
اخبار رسانه‌های داخلی را پیگیری میکنند یا رسانه‌های ایرانی خارجی؟
ما اصلاً ماهواره نداریم و اگر هم خبری را بخواهد ببیند یا بخواند، از طریق سایت‌ها پیگیر میشود؛ یا دیگران می‌بینند و به او میگویند.
مهمترین برهه‌ای را که در کنار مطهری بوده‌اید، به نظر خودتان چه زمانی بود؟
هر دورهای از زندگی با دوره دیگر متفاوت است. شاید زمانی که دکتر تحصیل میکرد و درس میخواند، بیشتر به حضور من در خانه نیاز بود. خب دکتر رشته مکانیک خوانده بود و بعد از انقلاب فرهنگی تغییر رشته داد، تمایل داشت که در رشته الهیات و فلسفه ادامه تحصیل دهد زیرا مدتی از شهادت استاد مطهری میگذشت و آقای مطهری متوجه خلأ پدر شده بود و میخواست سکاندار آثار ایشان باشد. این تغییر و ادامه تحصیل کمک من را می‌طلبید.
آن زمان دو تا پسر پشت سر هم داشتیم موقع امتحانات آقای مطهری، من به همراه پسرانم خانه را ترک میکردیم و به منزل مادرم میرفتیم برای اینکه محیط خانه باید ساکت باشد تا دکتر بتواند به راحتی درس بخواند. بعد از پایان تحصیل هم دوره‌های زیادی بود که مسئولیت بچه‌ها برعهده‌ام بود به ویژه زمانی که نماینده مجلس شدند، یادم است در استیضاح آقای کردان خانواده ما کمی اذیت شد و در طول نمایندگی فشارهای بسیاری بر خانواده بود و من باید شرایط را در خانه آرام می‌کردم. همینطور بعد از انتخابات ۸۸ آمد و رفتها به خانه ما خیلی بود.
پس شما با فعالیت سیاسی دکتر که ظاهراً هم خیلی برای شما دردسر ساز است، مشکلی ندارید؟
بالاخره زندگی سیاسی با زندگی عادی متفاوت است. در حقیقت خانواده ما با این وضعیت کنار آمده است. دکتر آدم فعالی است ما هم نمیتوانیم بگوییم فعالیت نداشته باش. خودم به این وضعیت عادت کردها‌م چرا که وقتی میبینم همسرم به معنای واقعی برای دفاع از نظام و مردم با دل و جان فعالیت میکند عمیقاً خوشحال میشوم.باید بگویم همه نطقهای تند و تیزی هم که در مجلس دارند برای حفظ نظام است. خب وقتی علی مطهری میتواند کاری برای نظام انجام دهد، چرا ما باید مخالفت کنیم.
بازخورد این نطقهای تند و تیز را از اطرافیانتان یا مردم، میبینید و میشنوید؟
مردم واقعاً به همسرم اظهار لطف دارند. این سالها خب بیشتر هم شده است. برای خواندن اخبار به سایتهای مختلف میروم تا نظرهای گوناگون را درباره علی مطهری بخوانم، هم سایتهای محافظه‌کار و هم سایتهای اصلاح‌طلب. در آنجا میبینم که آقای مطهری محبوبیت دارد. اما نکته‌ای که برایم جالب است این است که نظر دیگران تأثیر چندانی روی همسرم ندارد و هر کاری که منطقاش بگوید، انجام می‌دهد. مدام تکرار میکند «اگر حرف میزنم در راستای عدالت و حقیقت است و هیچ تعلق خاطری به هیچ حزبی ندارم.»
در این سالها که فعالیت میکردند آیا به مشکلی برخوردید که خانواده نگران شود و احساس ترس بکند؟
خب بله. خودم بسیار محتاط هستم اما متأسفانه آقای مطهری اینگونه نیست. خیلی وقتها مردم و یا دوستان از من میخواهند که به دکتر پیغام دهم اینگونه صحبت نکند، ولی خب ایشان میگویند که نیتاش خیر است.
یکی از مواردی را که احیاناً از همسرتان خواسته‌اید تا کمی نرمتر برخورد کند، به یاد دارید؟
باید بگویم که عمده مصاحبه‌های دکتر را من تایپ میکنم، البته برخی را هم پسرم تایپ میکند. هنگام تایپ مصاحبه به جمله‌هایی برمیخورم که بسیار تند و تیز است، خیلی مواقع می‌خواهم که مثلاً فلان جمله یا کلمه را حذف کنم، اما با مخالفت شدیدش مواجه میشوم.
موردی بوده که در ذهنتان برجسته باشد؟
موارد زیادی بوده است. دکتر آدم صریحی است و متأسفانه-یا خوشبختانه- نمیدانم در سیاست به هیچ عنوان محافظه‌کاری ندارد. خیلی وقتها میگویم تیزی جملات را بگیرید، اما معتقدند اگر او این حرفها را نزند، در برابر انقلاب کوتاهی کرده است. علی مطهری به معنای واقعی دوست دارد نظام حفظ شود. دکتر بزرگترین سرمایه یعنی پدرشان را برای حفظ نظام از دست داده است و حالا تاب افراد قانون شکن را ندارد.
به هرحال تیزی جملات را میگیرد یا نه؟
برخی وقتها با اصرارم که مواجه میشود شاید یک کلمه را متعادل کند، اما خیلی وقتها کلمه را تیزتر هم میکند!
این تیزی کلام را در زندگی مشترک هم دارد ؟
اوایل زندگی دکتر خیلی صریح بود اما هماکنون این موضوع کمتر شده است. به هرحال زندگی با سیاست فرق میکند. کلام تیز در زندگی سردی میآورد و دکتر این را میداند و رعایت این موضوع را میکند.
دغدغه ها شما و همسرتان در جامعه چیست؟
کلاً دغدغه آرمان‌های انقلاب و زنده بودن تفکر امام و شهید مطهری را دارد. اما خودم دغدغه‌ام درباره ایران، بعد دینی و معنوی جوانان است. احساس میکنم شاید یک جاهایی به عنوان مسلمان درست عمل نکردهایم.
آیا شما برای رفع این دغدغه ذهنیتان برنامه‌ای هم دارید؟
امیدوارم بتوانم یک کارهایی انجام دهم. منتظرم تا دخترم وارد مدرسه شود و تصمیم دارم برای دکترا بخوانم و در سطح دانشگاهی کارهایی را انجام دهم. معتقدم نهادهای آموزشی وظیفه بسیار مهمی در این راه دارند. البته نشان دادن اسلام واقعی به اعمال افراد بر میگردد. شما الآن فکر کنید چرا آنقدر مردم آقای مطهری را دوست دارند، چون ظاهر و باطناش یکی است و حرفش را به صراحت میزند. یعنی همان چیزی که بقیه در خفا میگویند، او در عیان به زبان میآورد.
همین حرف زدنها یکبار کار دست آقای مطهری داد و هنگامیکه در صحن علنی مجلس نطق میکردند با آقای کوچکزاده برخوردی پیش آمد، آن شب هنگامیکه آقای مطهری به خانه آمد، واکنش شما چه بود؟
من آن روزها درگیر بیماری کمر بودم و از سوی پزشکم استراحت مطلق داشتم. دکتر هم خیلی از مسائل بیرون را به خانه نمیآورد. من چند روز بعد در سایتهای خبری خواندم و بسیار هم ناراحت شدم و از فرد مورد نظر دلگیرم، چون میدانستم علی مطهری مردی نیست که کسی را آزار دهد و حالت تهاجمی ندارد و اهل حاشیه نیست.مطلبی بود که اصلاً در داخل مجلس شنیده نشد و از رادیو هم به سختی شنیده می‌شد.بسیاری از سایتهای مخالف علی مطهری از این بحث سوءاستفاده کردند و من هم بیشتر برای مظلومیت علی مطهری ناراحت بودم. به خودش هم گفتم که از این قضیه ناراحت شدهام و راستش را بخواهید هنوز هم ناراحتم، اما خب انگار منطق خودش را در سیاست دارد و هیچ کاری هم نمیشود کرد.
شما با آقای لاریجانی هم نسبت فامیلی دارید آیا شده آقای مطهری با آقای لاریجانی در مجلس بحثی کرده باشند و در زندگی خانوادگی هم این موضوعات سرایت کند ؟
شاید دو سه بار در مجلس نظراتشان با هم مخالف بوده باشد. اما به هیچ عنوان روابط سیاسی به داخل خانه کشیده نمیشود و با هم بسیار شوخی میکنند. این دو نفر از قدیم با هم دوست بودند به لحاظ اخلاقی هم بسیار شبیه هم هستند. همسرم آقای لاریجانی را دوست دارد و میدانم که آقای لاریجانی هم به او ارادت دارد. روحیه آقای لاریجانی اینگونه نیست که بحثهای کاری را به فضای خانوادگی بکشاند.
خانم انصاری؛ شده به همسرتان درباره وضعیت کشور انتقادی کنید؟
بله بسیار زیاد؛ اما چون میدانم پست اجرایی ندارد مستقیم مورد خطابش قرار نمیدهم.
مهمترین موضوعی که تاکنون درباره مسائل کلان مطرح کردهاید، چه بوده؟
موضوعاتی مانند مشکلات اقتصادی جامعه، اشتغال جوانان، نبود فضای پژوهشی کافی و وضعیت حجاب برخی بانوان. ناراحت میشوم وقتی میبینم موضوع حجاب در کشور کم رنگ شده است؛ البته این را هم بگویم که هم من و هم همسرم با برخوردهای چکشی بسیار مخالفیم.
با برنامه‌هایی که از سوی نهادهای مختلف در ارتباط با بی حجابی میشود، موافقید؟
بستگیدارد، اما اگر موردی باشد و از روی عناد خانمی کاری انجام دهد بله باید برخورد شود اما در مجموع معتقدم حجاب فرهنگسازی میخواهد که شاید ما در این سالها نکردهایم. بخشی از برنامههای فرهنگی درباره حجاب روان شناختی است و من در جایگاهی نیستم دراین باره نظر دهم. باید اقدامات فرهنگی و آموزشی را بیشتر از قبل کنیم.
دیدگاه آقای مطهری هم درباره حجاب همین گونه است؟
بله، دکتر هم معتقد است که کم کاری بسیاری در حوزه فرهنگی داشته‌ایم. اما به نظارت دولت اسلامی بر امور فرهنگی و وظیفه دولت در بخش امر به معروف و نهی از منکر اعتقاد دارد.
آنطور که به نظر می‌رسد آقای مطهری یکی از آن سیاستمداران جدی است، آیا دکتر مطهری در خانه و در رابطه با فرزندان هم همین قدر جدی است؟
دکتر در خانه بسیار شوخ طبع است و مزاح میکند. نمیگویم اصلاً جدی نیست، مسائل تربیتی فرزندان برایش مهم است اما در مجموع آدم با اخلاق و شوخی است. یکی از جاذبههای ما در خانه این است که همه دور هم جمع میشویم و درباره مباحث سیاسی و روزمره حرف میزنیم و دکتر هم در این بین با بچه‌ها بسیار شوخی میکنند. علاوه بر این بسیار خوش سفر هستند. گاهی اوقات هم خانوادههای من و همسرم دوست دارند با دکتر سفر کنند.
معمولاً سفر کجاها می‌روید؟
خارج از کشور نیست؛ معمولاً شمال یا مشهد است.
خیلی اهل سفر هستید؟
اگر دکتر فرصت داشته باشد بله میرویم.
معمولاً تنهایی هم به سفر می‌روید؟
دو بار با دخترها به سفر رفته ام؛ اما آقای مطهری دوست دارند که با هم باشیم.
شما همسر یک نماینده مجلس هستید آیا شده برای دوستانتان از آقای مطهری کاری بخواهید که انجام دهد؟
اگر به کسی ظلمی شود و دکتر هم بداند که ناحقی انجام شده کمک میکند؛ در غیر این صورت به هیچ عنوان کاری انجام نمیدهند. نظر دکتر این است که نماینده کارش این نیست که به موارد جزئی بپردازد، قانون گذاری و نظارت بر اجرای قوانین در دستگاهها کار اصلی نماینده است و این موضوع را مدام به ما گوشزد میکند.
روزنامه ایران
