هنوز سه ماه از تخریب خانه تاریخی بنان نگذشته که خبر تخریب خانه پروین اعتصامی به گوش می رسد. این بار، خانه صدساله پروین به تصاحب کارگران مبل سازی درآمده است. خانه ای که سال ها قبل مالکان آن را سه قسمت کردند و امروز با وجود ثبت ملی بنا، یکی از بخش های خانه از ثبت خارج شده است.
سازمان میراث فرهنگی دو سال قبل مرمت بخش هایی از خانه پروین اعتصامی را انجام داد. با این حال در آن زمان بهروز جلالی معاون وقت میراث فرهنگی استان تهران گفته بود میراث فرهنگی بودجه ای برای خرید خانه ندارد و جز مرمت مشارکتی بخش میانی این خانه که با کمک ۵۰ درصدی مالک و ۵۰ درصدی سازمان انجام می شود کاری از ما ساخته نیست.
بخشی از خانه پروین اعتصامی در تهران
خانه ای که سه تکه شد
خانه «پروین اعتصامی» سال ۱۳۸۴ به شماره ۱۴۶۱۹ در فهرست میراث ملی به ثبت رسید. این خانه تا قبل از انقلاب عمارت بزرگی بود با حیاط وسیع و شاه نشین و زیرزمین که در یکی از کوچه های تنگ و قدیمی عودلاجان قرار گرفته بود. خانه ای که بعدتر، برادر پروین آن را به مالکان خصوصی فروخت و با دیوارکشی حیاط به سه خانه کوچکتر تبدیل شد.
خانه سمت راست را چند سال فبل شهرداری خرید و مرمت کرد و در اختیار کمیته ملی موزه ها (ایکوم) گذاشت. مرمتی که با سرامیک های کف و رنگ آمیزی دیوارها، چهره خانه پروین را از یک خانه تاریخی به یک خانه امروزی تبدیل کرد.
خانه وسط که بخشی از عمارت این ساختمان و زیباترین قسمت آن بود در مالکیت دو خواهر قرار داشت که از ۴۰ سال قبل با رسیدگی به خانه، سعی کرده بودند هر طور شده آن را نگه دارند. این خانه، همان جایی بود که پروین مراسم عروسی اش را در آن برگزار کرده بود و عمارت میانی، سالن عروسی پروین بود. اتاق اصلی پروین هم که در نوجوانی در آن سکونت داشت در همین بخش خانه قرار دارد.
خانه سوم اما متعلق به مادر و پسری است که این روزها آن را تبدیل به کارگاه مبل سازی کرده‌اند و به هیچ کس اجازه بازدید از خانه را نمی دهند. به همین دلیل حتی سازمان میراث فرهنگی هم اطلاع درستی از وضعیت این خانه ندارد.
با این حال خانه پروین تنها خانه تاریخی ویران شده تهران نیست. خانه های تاریخی دیگری هم هستند که با تخریب شان، نه فقط هویت تاریخی جنوب تهران را از بین می برند، که حافظه تهران را از سال های قاجار و پهلوی پاک می کنند.
خانه بزرگان قاجار
خانه دایی جان ناپلئون، یا خانه اتحادیه هم یکی دیگر از خانه هایی است که از فهرست آثار ملی خارج شده و در معرض آسیب قرار دارد. خانه دایی جان ناپلئون که به خاطر تصویربرداری این فیلم در آن به این نام معروف شده، یکی از میراث قاجاری تهران است که باید آن را در خیابان لاله زار ببینید. این خانه در سال ۱۳۷۱ ثبت ملی شد و در نهایت در سال ۱۳۸۹ با رای دیوان عدالت اداری از این فهرست خارج شد تا مدتی بعد، به مزایده گذاشته شود و مالکان آن برای تخریب و نوسازی آن تصمیم بگیرند. این خانه متعلق به صدراعظم دوره ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و محمد علی شاه قاجار بود و محلی بود که در زمان جنگ جهانی دوم با حضور سران سیاسی دنیا، تصمیمات مهمی در آن گرفته شد.
اولین کلانتری تهران در محله بازار
اولین کلانتری تهران
اولین ساختمان کلانتری تهران یکی دیگر از این خانه های قاجاری است که از آخرین روزهای سال ۹۰ از فهرست آثار ملی خارج شد. این ساختمان که در محدوده بازار تهران قرار دارد جزو هسته‌ی اولیه تهران بود که در بخش هایی از آن آثاری از دوره صفویه به چشم می خورد. با این حال این هم دلیلی نشد تا دیوان عدالت این خانه را به عنوان یک بنای تاریخی به رسمیت بشناسد. خانه ای که در تملک سازمان تعاون ناجا است و در مسیر تخریب قرار گرفته است.
