درحال‌حاضر نمی‌توان گفت کدام عوامل داخلی یا خارجی بر قیمت ارز موثرتر هستند اما بخش زیادی از واکنش‌های بازار ما به اتفاقات داخلی از جمله شرایطی بورس، حجم نقدینگی و شرایط تورمی حال حاضر بستگی دارد.
در حالی که گروهی از افت و عده‌ای از افزایش قیمت دلار در آینده سخن می‌گویند، برخی معامله‌گران عنوان می‌کنند که دیگر روند قیمتی دلار چندان قابل پیش‌بینی نیست و وضعیت بیشتر وابسته به اخبار است. البته گروهی هم تاکید دارند که بازار ارز مدتی است که نسبت به گفته‌های مسئولان و بعضی اخبار سیاسی هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد.
به هر حال این روزها اخبار متعددی به گوش می‌رسد که نمی‌توان گفت بر بازار ارز کاملا بی‌تاثیر خواهد بود.
از تهدید تا تحریم
به رغم مخالفت شورای امنیت، پومپئو روز پنجشنبه هفته قبل اعلام کرده که کلیه تحریم‌ها علیه ایران از ۳۰ شهریور باز می‌گردد. بازگشت تحریم‌ها با نرخ ارز چه خواهد کرد؟ سید کمال سیدعلی، معاون ارزی اسبق بانک مرکزی، در پاسخ می‌گوید: به نظر من ترامپ هر کاری که می‌توانسته انجام دهد را تاکنون انجام داده است. البته خوشبین بودن به این ماجرا بستگی دارد به این که اتحادیه اروپا چقدر مثل گذشته محافظه‌کاری نشان می‌دهد و عقب‌نشینی می‌کند.
به گفته او اتحادیه اروپا در گذشته امتحان خوبی را پس نداده است ولی از طرفی ترامپ هم فرصتی برای اعمال و اجرای تحریم‌ها جدید و تحمیل آن به سایر کشورها ندارد. بنابراین به نظر می‌رسد امریکا به لحاظ حیثیتی این تصمیمات را می‌گیرد و چین و روسیه و کشورهایی که تا امروز همراهی نمی‌کردند هم همراهی نخواهند کرد.
آنطور که این کارشناس عنوان می‌کند درحال‌حاضر نمی‌توان گفت کدام عوامل داخلی یا خارجی بر قیمت ارز موثرتر هستند اما بخش زیادی از واکنش‌های بازار ما به اتفاقات داخلی از جمله شرایطی بورس، حجم نقدینگی و شرایط تورمی حال حاضربستگی دارد.
شرط افزایش قیمت ارز چیست؟
در هفته پیش رو قرار است همچنان پذیره‌نویسی صندوق دارا دوم در بورس ادامه پیدا کند و در بازار خودرو نیز فعالان این بازار شاهد پیش‌فروش خودرو خواهند بود. بنابراین به نظر نمی‌رسد طرح جدیدی برای جذب نقدینگی در دو بازار طلا یا ارز را شاهد باشیم.
معاون ارزی اسبق بانک مرکزی عنوان می‌کند: هر وضعیتی که بیشتر به اوراق بدهی گرایش پیدا کند وضعیت ارز ما را بهتر خواهد کرد.
به اعتقاد وی قیمت ارز ما در شرایطی نیست که بخواهد کشش قیمتی بیش از این را داشته باشد و اگر ما ارز را یک کالا در نظر بگیریم و برای آن کششی قائل باشیم، در یک و سال نیم اخیر قیمت ارز دو برابر شده است و بیش از این کشش قیمتی ندارد.
او تاکید می‌کند: البته این گفته به این معنا نیست که عملکرد بانک مرکزی مناسب بوده است. بانک مرکزی برای خرید ارز محدودیت‌هایی قائل شده است بنابراین به نظر نمی‌رسد کشش قیمتی آنچنانی به سمت بالا داشته باشد مگر این که افراد ناامید از بورس به این سمت بیایند.
از سویی دیگر تراز تجاری ما سه میلیارد دلار منفی شده است. پیش‌بینی می‌شود در صورت ادامه شیوع کرونا نیز وضعیت بدتر از این شود. این موضوع چه تاثیری بر قیمت ارز ما در بلندمدت خواهد داشت؟
سید علی در پاسخ به این سوال می‌گوید: وضعیت تجاری ما در زمان‌هایی هم که تراز مثبت بوده کنترل‌گر کامل نرخ ارز نبوده. علتش هم مداخله سایر عوامل مثل حجم نقدینگی و تورم ما بوده است. با توجه به محدودیت‌هایی که بانک مرکزی برای ارز قائل شده به نظر می‌رسد که تا پایان سال صادرات غیرنفتی ما نهایتا نزدیک به وارداتمان باشد. اما به نظرم تراز تجاری تاثیر چندانی ندارد.
مشکل عمده عدم کنترل تورم است
به تازگی گزارش خلاصه تحولات نقدینگی توسط رئیس کل بانک مرکزی ارائه شده است. همتی اعلام کرده رشد نقدینگی در پنج ماهه امسال نسبت به پایان سال ۹۸، در حدود ۱۲ درصد است. با وجود این به اعتقاد کارشناسان امسال نیز تورم بالای ۳۰ درصد خواهیم داشت.
معاون ارزی سابق بانک مرکزی با اشاره به مشکلات داخلی بازار ارز توضیح می‌دهد: بودجه دولت کم شده و باید جمع آوری منابع صورت بگیرد هر چه در جمع آوری منبع موفق‌تر باشند وضعیت بازارها به ثبات بیشتری می‌رسد. اما عمده مشکل ما همین رشد نقدینگی و عدم کنترل تورم از سوی بانک مرکزی است.
قرارداد با چین تا شش ماه آینده تاثیری ندارد
موضوع دیگری که به نظر می‌رسد در ماه‌های آتی بتواند قیمت دلار را تحت تاثیر قرار دهد توافق همکاری‌های اقتصادی بین چین و ایران است که ظاهرا در مراحل پایانی برای اجرا شدن قرار دارند.
این توافق شامل سرمایه‌‌گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری پکن در تهران خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود معادلات خاورمیانه را که همین حالا هم دستخوش تغییر است، بیش از پیش جابه‌جا کند. در شرایط کنونی ایران درگیر تحریم‌های امریکا و شیوع ویروس کرونا است شاید اجرای این توافق چند صد میلیارد دلاری بتواند از نظر اقتصادی به کشور کمک زیادی بکند.
سید علی در این باره اظهار می‌کند: قرارداد با چین در حد یک موافقت‌نامه کلی است و اجرایی نشده است. باید برای این ۴۰۰میلیارد دلار قرارداد امضا شود آن هم در زمینه‌های مختلف با شرکت‌های متفاوت. نمی‌توان متصور بود که بر قیمت ارز ما حداقل تا ظرف شش ماه آینده اثری داشته باشد.
تلاش بی‌حاصل برای احیای دارایی ۱.۷میلیارد دلاری
همچنین امریکایی‌ها باتوجه به شکست‌های چندباره حقوقی در لوکزامبورگ، با طرح دادخواست نزد دادگاه‌های امریکا، در تلاش برای الزام موسسه «کلیراستریم» لوکزامبورگ به انتقال وجوه به امریکا هستند، اما بانک مرکزی ادعا می‌کند پیگیری‌های حقوقی لازم برای آزادسازی این ۱.۷میلیارد دلار را در دست اقدام دارد.
معاون سابق بانک مرکزی در واکنش به این ادعا می‌گوید: تاکنون که تلاش‌ها در این موضوع موفق نبوده است. با تمام این تفاسیر پیش‌بینی این کارشناس درباره درباره دلار در طولانی مدت چیست؟
به باور وی به نظر نمی‌رسد ارز افزایش قیمت زیادی داشته باشد. در دوسال اخیر نسبت به بقیه بازارها ارز کمی کنترل شده و با توجه به افزایش نقدینگی ما آنچنان رشدی نداشته است. او معتقد است که البته مدیریت و کنترل خوبی هم صورت نگرفته و بازار ارز تحت تاثیر همه مواردی که ذکر شد و البته صادرات غیر نفتی، می‌تواند کنترل شود.
او در پایان متذکر می‌شود: موقع اصلاح مقررات بانک مرکزی در زمینه نحوه تخصیص ارز خصوصا برای مواد اولیه، کارخانجات و صنایع می‌تواند در قیمت ارز تاثیر زیادی بگذارد و به کاهشی شدن آن کمک کند. امروزه وقتی واردکننده تعهدی در خارج از کشور دارد و در حال وارداتی است اگر بانک مرکزی ارز تخصیص ندهد، واردکننده مجبور می‌شود برای کالا دو مرتبه ارز تهیه کند. بنابراین هرچه تخصیص و بازگشت ارز برای وارد‌کنندگان تسهیل شود قیمت کاهشی‌تر خواهد شد.
