از خلال بررسی و تحلیل علل شکل گیری حاشیه شهر نشینی می توان به آسانی آسیب شناسی آن را نیز مورد بحث و تحلیل قرار داد. از آنجا که نظم و ارزشهای موجود در نواحی حاشیه ای برخاسته از هویت خاص حاشیه نشینان بوده و در واقع واکنش به نظم و ارزشهای حاکم در جامعه شهری می باشد، لذا طبیعی است که شاهد الگوها و هنجارهایهای متفاوت با الگوها و هنجارهای رسمی و قانونی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستیم.
حاشیه نشینان که قربانی طرد اجتماعی هستند، در مقابل تمامی اصول هنجارهای اجتماعی غالب موضع گیری می کنند. تعارض اجتماعی و طبقاتی حاشیه نشینان و بالاخص فرزندان جوان این طبقه پائین شهری با طبقات متوسط و بالای شهری در شدیدترین حالت خود موجب شکل گیری خرده فرهنگهای جوانان منحرف و بزهکار می شود.
این خرده فرهنگهای بزهکارانه معمولاً مردانه هستند و به قتل و غارت، وندالیسم، اعتیاد، سرقت، خشونت های خیابانی، همکاری به گروههای تبهکاری بزرگسالان ، فحشاء و قانون شکنی می پردازند و در مواقعی نیز در راستای اهدافشان از زنان جوان طبقه خود استفاده می کنند.
در اغلب مواقع برخورد پلیس و جامعه با این گروهها به گونه ای است که به نهادینه شدن و تعمیق این تعارضهای اجتماعی منجر می شود و در این در حالی است که مطالعات جامعه شناختی و چند رشته ای جدید راه حل پایدار برای این مساله را اعمال سیاستهای جذب اجتماعی دانسته اند.
قانون گریزی و قانون شکنی نیز به عنوان یک ارزش در نزد جوانان خانواده های حاشیه نشین شهری شناخته شده و با میزان توفیقات اقتصادی و اجتماعی افراد گره می خورد. علت این امر نیز مشخصاً در ناتوانی اقتصادی و ضعف پایگاه اجتماعی حاشیه نشیان، قابل تحلیل است؛ بگونه ای که راه رشد و ارتقای اجتماعی و اقتصادی خود از طریق معمول و قانونی را غیرممکن می داند. عدم امکانات آموزشی ، رفاهی و اقتصادی موجب می شود که جوانان حاشیه ای از سطح مهارت و دانش بسیار نازلی برخوردار باشند و در دستیابی به یک شغل آبرومند ولو با درآمد اندک عاجز باشند.
در مواردی که حاشیه نشینان قربانیان تبعیض های نژادی، قومی و مذهبی باشند، تقابل فرهنگی معمول و مشهود است. در شهرهای صنعتی برخی از کشورهای مهاجرنشین که اقلیت های قومی و نژادی را در خود جای داده اند، این نوع از تعارض کاملاً مشهود است. پناه بردن جوانان حاشیه نشین اقلیتها به صوفی گری، تعصبات مذهبی و قومی و هنجارهای ضدفرهنگی در واقع واکنش به این تبعیض ها خواهد بود.
