در خصوص محمد میرزا چایکار تنها یک کتاب به قلم نوه شان وجود دارد که قسمت مستند آن یادداشت های کاشف است .البته شرح روزهای کارش در موسسه چایکاری کانگرا به طرز عجیبی مفقود شده و از این قسمت بسیار مهم اطلاعی در دست نیست.
اما نگاهی به اسناد موجود در کتابخانه ها و مراکز اسنادی به وضوح نشان می دهد که نکات گفته نشده زیادی هم چنان باقی است.
به تازگی یکی از محققان، جناب آقای علی اکبر یوسفی قلعه رودخانی با صرف وقت و بررسی در اسناد کتابخانه ملی ایران و مرکز اسناد وزارت امور خارجه کتابی جدید در باب کاشف السلطنه منتشر کرده است که واجد اهمیت و ارزش فراوانی است. چون حداقل برخی از اسناد مهم در این دو مرکز به ویژه در مورد وقایع مهمی مثل استخدام دو تبعه روس به عنوان باغبان، درگیری کاشف و امور مالیه گیلان بر سر تصاحب زمینش و هم چنین جزئیاتی از تلاش محمد حسین اصفهانی در زمینه کشت چای در این کتاب ارائه شده است.
محقق محترم کمی با شعف ناشی از یافتن این اسناد بی نظیر تحلیل مطالب را به خود خواننده و اسناد واگذار کرده اند. گرچه در برخی موارد مانند نوشته آقای دکتر ابریشمی جوابیه مفصلی ارائه کرده اند.
با خواندن این کتاب زحمات کاشف دوچندان برای خواننده در زمینه تلاش برای کشت چای ملموس می گردد گرچه هم چنان برخی مطلب جای کار دارد.
هم چنین در زمینه شهرداری تهران و کارهای کاشف السلطنه و طرح ابرسانی و … نیز مطالب خوبی ارائه شده است.
بخش بسیار مهم این کتاب موضوع فراماسیونری کاشف السلطنه است که در کتاب های دیگر با دیدگاه صرفا تاریخی و انتقادی مطرح شده بود. اما در این جا مجموعه آن مطالب همراه با تحلیل مولف ارائه شده و تصویری جدید از فعالیت کاشف در حوزه روشنگری به دست می دهد.
فهرست کتاب چنین است:
– تاریخچه چای در ایران و جهان
– شرح حال کاشف السلطنه
– اقدامات کاشف السلطنه در ارتباط با صنعت چای
– شهرداری
– کاشف السلطنه و فراماسونری
-بررسی نوشته های کاشف السلطنه
-بررسی اجمالی افکار سیاسی و اقتصادی کاشف السلطنه با تکیه بر سفر نامه اش
– منابع و ماخذ
کتاب زندگینامه کاشف السلطنه با تلاش فراوان و بی وقفه آقای علی اکبر یوسفی قلعه رودخانی در ۲۶۶ صفحه در قطع رقعی توسط نشر کانی مهر با قیمت ۱۳۵۰۰ تومان منتشر گردیده است.
