سید سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور با اشاره به روند تهیه لایحه قانون جامع انتخابات گفت: این لایحه حاصل تجربیات بیش از ۳۷ دوره برگزاری انتخابات و نقطه‌نظرات صاحبنظران و نیز منطبق با سیاست‌های کلی انتخابات ابلاغی مقام معظم رهبری است. از نکات متمایز این لایحه، فراگیری، شفافیت هزینه‌های انتخاباتی، برگزاری انتخابات الکترونیک و تدوین مجازات‌های متناسب با جرایم انتخاباتی است.

سخنگوی وزارت کشور درباره دلایل و ضرورت تدوین قانون جامع انتخابات اظهار داشت: نبود انسجام در قوانین انتخاباتی و پراکندگی گسترده در عرصه قوانین و مقرّرات همچنین فقدان وحدت رویه در فرآیندهای اصلی انتخابات مختلف از جمله نحوه تشکیل و ترکیب هیات‌های اجرایی و حیطه اختیارات آنها، نحوه حضور نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رای، سیستم رای‌گیری سنتی و وجود خلاء قانونی در خصوص بکارگیری فناوری‌های نوین در برگزاری انتخابات از دلایل اصلی تدوین این لایحه به شمار می‌روند.

سامانی اضافه کرد: همچنین فقدان نظام مالی شفاف و دقیق در فعالیت‌های تبلیغاتی نامزدهای انتخابات و وجود ابهامات در شرایط عمومی و اختصاصی داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شوراها، عدم شفافیت مواد قانونی مرتبط با تبلیغات انتخابات و نبود قانون و ضوابط لازم در زمینه به کارگیری شیوه‌های نوین تبلیغات انتخاباتی، همچنین  پیش‌بینی مجازات‌هایی موثر و پیشگیرانه در برخورد با جرائم انتخاباتی و متخلفان از دیگر دلایل مهم ضرورت تهیه قانون جامع انتخابات است.

اهم اظهارات سامانی به شرح زیر است:

* لایحه قانون جامع انتخابات با توجه به سیاست‌های کلی انتخابات بازنگری و اصلاح شده است که موجب رفع نواقص انتخابات‌های گذشته می‌شود. در لایحه جامع انتخابات مجموعه قوانین انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شورای اسلامی شهر و روستا به منظور سامان بخشیدن به قوانین پراکنده در عرصه انتخابات با یکدیگر تجمیع شده است.

* تغییر ترکیب هیات اجرایی مرکزی انتخابات از نقاط قوت این لایحه بر اساس توجه ویژه به نقش احزاب و رسانه‌ها و وکلای دادگستری است. در این لایحه برای سیاستگذاری کلان انتخابات، هیات اجرایی مرکزی انتخابات با ترکیب وزیر کشور به عنوان رئیس هیات، وزیر اطلاعات، دادستان کل کشور، یک نفر از دبیران کل احزاب به انتخاب خانه احزاب، یک نفر از اعضای کانون وکلا به انتخاب اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری، یک نفر از مدیران مسئول مطبوعات و خبرگزاری‌ها به انتخاب خودشان و یک نفر به عنوان نماینده تشکل‌های مردم‌نهاد پیش‌بینی شده است.

* در لایحه قانون جامع انتخابات آمده است که نظارت بر فرآیندها، ابعاد و مراحل انتخابات به جز انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا به نحوی که در این قانون تعریف شده و توسط وزارت کشور به مورد اجرا گذاشته می‌شود، برعهده شورای نگهبان است.همچنین در لایحه مذکور تاکید شده که هرگونه اظهارنظر از سوی شورای نگهبان در مقام نظارت تنها بر نحوه اعمال قانون حاضر توسط مجری انتخابات است و باید مستند به عدول یا تخطی مجری از فرایندها، ابعاد و مراحل قانونی پس از استماع نظر و مشاهده مستندات وزارت کشور باشد.

*شفاف‌سازی و قانونمند کردن منابع مالی فعالیت‌ها و تبلیغات انتخاباتی داوطلبان در کلیه انتخابات از دیگر ویژگی‌های این لایحه است.شفاف‌سازی هزینه‌های مالی انتخابات و منابع مجاز و غیرمجاز برای تبلیغات انتخاباتی در مواد لایحه قانون جامع انتخابات احصاء شده است.

* به منظور تامین سلامت انتخابات در این لایحه برای نخستین‌بار تشکیل دفاتر ثبت‌نام رای‌دهندگان در راستای شفاف‌سازی انتخابات و شناسایی و احراز هویت رأی‌دهندگان قبل از برگزاری انتخابات پیش بینی‌شده است، همچنین در این لایحه برگزاری انتخاب الکترونیک و همزمانی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراها و نیز همزمانی برگزاری انتخابات مجلس خبرگان رهبری با یک دوره از انتخابات مجلس مورد توجه قرار گرفته است.

* انتخاب رئیس‌جمهور با کسب اکثریت مطلق آرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اکثریت یک‌چهارم آرای صحیح و شوراهای اسلامی شهر و روستا با کسب اکثریت نسبی کل آرا خواهد بود.

*در این لایحه شرایط اختصاصی علاوه بر شرایط عمومی برای کلیه داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شورای اسلامی شهر و روستا به منظور فراهم کردن زمینه حضور داوطلبان کارآمد تعریف شده است، مراجع پنج‌گانه به منظور تایید شرایط اختصاصی و عمومی داوطلبان از حیث آشنایی با مسائل حقوقی، اجرایی، مدیریتی، علمی و قوانین و مقررات کشور به جهت شناسایی، انتخاب و تایید داوطلبان کارآمد و برتر متناسب با اقتضائات و شرایط روز کشور و تعیین محدوده اعلام نظر هر کدام از مراجع مزبور تعیین شده است.

* حضور نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رای و مراکز تجمیع آرا، همچنین تعیین تعداد، نحوه انتخاب، حضور و فعالیت آنان در روز رای‌گیری به منظور شفاف‌سازی بیشتر جریان انتخابات و تامین بیشتر حقوق داوطلبان در این لایحه لحاظ شده است.

*برای نخستین بار مجموعه جامع از جرائم انتخاباتی و مجازات متناسب با آن پیش‌بینی شده است، افزایش مهلت بررسی صلاحیت داوطلبان و تبلیغات انتخابات کاندیداها از دیگر اقداماتی است که در این لایحه پیش‌بینی شده است. بر همین اساس بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری از ۱۰ روز به ۲۰ روز، مهلت بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی از ۱۰ روز به ۲۰ روز، مهلت تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری از حدود ۲۰ روز به ٣٠ روز و مهلت تبلیغات انتخابات مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا افزایش یافته است.

* با توجه به اهمیت پیشگیری و برخورد با تخلفات انتخاباتی و در راستای تقویت این امر، پیش‌بینی شده که شعب ویژه‌ای نسبت به رسیدگی به جرایم و شکایات انتخابات ایجاد شود.بررسی لایحه قانون جامع انتخابات اکنون در صحن هیات دولت در حال انجام است که پس از تصویب توسط هیات وزیران در آینده نزدیک به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌شود.

ایلنا