وی افزود، بر مبنای این توافق، تسلیحات هسته‌ای روسیه و آمریکا تا بیش از ۸۰ درصد کاهش یافت  و کشورهای اروپای شرقی و غربی برای کاهش نیروهای مسلح و تسلیحاتشان توافق کردند و همه از پایان جنگ سرد سود بردند.

گورباچف در ادامه گفت، اقدام آمریکا برای خروج از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد پیامدهایی را به دنبال خواهد داشت که ممکن است همه تاثیرات مثبت آن را از بین ببرد.

او توضیح داد، آمریکا “پیمان منع جامع آزمایش هسته‌ای” را تصویب نکرد و به دنبال این تصمیم یک‌جانبه، “پیمان موشک‌های ضد بالستیک” نیز از سوی آمریکا لغو شد و از میان پیمان‌های کنترل تسلیحات تنها توافق استارت (پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک) باقی مانده اما سرنوشت “استارت جدید” نیز مشخص نیست.

گورباچف تاکید کرد: چیزی که پشت تصمیم آمریکا برای خروج از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد بود، تلاش آن برای آزاد کردن خود از هرگونه الزام در زمینه تسلیحات و دستیابی به برتری نظامی مطلق است. این یک هدف واهی و امیدی برآورده نشده است. هژمونی از سوی یک کشور واحد در دنیای امروز ممکن نیست و نتیجه آن بی‌ثباتی وضعیت استراتژیک جهان، به راه افتادن رقابت تسلیحاتی تازه و غیرقابل پیش‌بینی شدن سیاست‌های جهانی خواهد بود که امنیت هر کشوری از جمله آمریکا را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

او در پاسخ به سوالی درباره اینکه  دوست دارد به رییس جمهور آمریکا چه بگوید، گفت: من از رییس جمهور فعلی آمریکا می‌شنوم که می‌گوید آمریکا ثروتمندترین کشور جهان است و بیش از هر کشور دیگری پول دارد بنابراین رقابت تسلیحاتی تازه‌ای به راه خواهد افتاد. آمریکا می‌خواهد با که بجنگد؟ نخستین کشوری که نامش در ذهن می‌آید مسلما روسیه است.

او درباره حادثه چرنوبیل و نقش آن در امضای توافق منع موشک‌های هسته‌ای میان برد گفت، این انفجار حادثه‌ای بسیار مهم در تاریخ روسیه و همچنین در تاریخ جهان است که قدرت ویرانگر انرژی اتمی و تسلیحات هسته‌ای را یادآوری می‌کند. وی افزود: زندگی من به دو بخش تقسیم می‌شود؛ پیش و پس از حادثه چرنوبیل و این تجربه‌ای بود که به ما نشان داد باید فکری به حال تسلیحات هسته‌ای کرد.

آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی درباره دعوت از رونالد ریگان، رییس جمهور وقت آمریکا برای دیدار در یک پایتخت اروپایی یا حتی در هیروشیما اظهار کرد: به نظرم هیچ‌کس نمی‌خواهد هیروشیما دوباره اتفاق بیفتد. کشورهای قدرتمند که ۹۰ درصد از تسلیحات هسته‌ای را در اختیار دارند باید به افکار عمومی جهان اطمینان دهند که به سمت کاهش این تسلیحات پیش می‌رویم. روسیه برای این کار آماده است.

او در ادامه بیان کرد: من جنگ هسته‌ای را غیرقابل قبول می‌دانم. تنها یک دیوانه جنگی هسته‌ای را آغاز می‌کند. من اخیرا از برندگان جایزه صلح نوبل خواستم که خواستار بازگشت رهبران کشورهای هسته‌ای به مذاکره برای کاهش و نابودی زرادخانه‌های هسته‌ای شوند و برخی می‌گویند که تسلیحات هسته‌ای، جهان را از جنگ حفظ کرده اما دست‌کم در بحران موشکی کوبا، تسلیحات هسته‌ای جهان را به مرز خود ویرانی کشاند. این مساله هرگز نباید فراموش شود.

این رهبر سابق گفت، آمریکا و روسیه باید فورا مذاکرات خود را از سر بگیرند و طی این گفتگوها نه تنها باید به پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد و استارت جدید بپردازند، بلکه باید به سوالات بنیادینی درباره صلح و امنیت و مهم‌تر از همه، لزوم بازگشت به اقدام برای جهانی بدون سلاح هسته‌ای نیز پاسخ دهند. وی افزود، همه کشورهای هسته‌ای باید اقداماتی قاطع در راستای دستیابی به جهانی بدون سلاح هسته‌ای صورت دهند و  تاکید کرد: بازدارندگی هسته‌ای جهان را از حوادث یا تروریسم هسته‌ای حفظ نمی‌کند، بلکه آن را در تهدید دائم نگه‌ می‌دارد.

او در ادامه گفت: توافقاتی که به دنبال جنگ سرد مبنای امنیت بین‌المللی را ایجاد کردند، باید برای مذاکرات بیشتر به کار گرفته شوند. من می‌خواهم با آمریکایی‌ها به ویژه اعضای کنگره از هر دو حزب ارتباط برقرار کنم. متاسفم که شرایط فعلی در سیاست داخلی آمریکا به شکست مذاکره میان دو کشور انجامیده است. زمان آن رسیده که اختلافات حزبی پایان یابند و گفتگوی جدی تازه‌ای آغاز شود. نظامی‌سازی افکار به نظامی‌سازی رفتار دو کشور انجامیده است. مهم‌ترین چیز این است که کاری کنیم که جهان به سمت رقابت تسلیحاتی، مقابله و خصومت پیش نرود. به رغم همه مسائل موجود، معتقدم که هنوز می‌توانیم این کار را انجام دهیم.

گرباچف افزود: این آمریکایی‌ها بودند که تمام این آشوب‌ها را آغاز کردند زیرا آن‌ها اولین بار بمب هسته‌ای ساختند. جنون آن‌ها برای تسلیحات دیوانه‌وار است.

او در پاسخ به سوالی درباره نشست مالت گفت: من برای دیدار با جورج بوش پدر، رییس جمهور وقت آمریکا موافقت کردم. در پایان این نشست گفتم ما آماده‌ایم که به طور علنی اعلام کنیم که آمریکا را دشمن خود نمی‌دانیم. بوش بلند شد و از آن سوی میز دستش را به سمت من دراز کرد و با من دست داد و گفت، او نیز ما را دشمن خود نمی‌داند. مساله اصل این است که گفتگو با آمریکایی‌ها باید ما را از تهدید جنگ رها کند.

گورباچف در پاسخ به این سوال که غرب برنده جنگ سرد بود یا شرق،  گفت: واضح است که نقش تعیین کننده در پایان جنگ سرد متعلق به روسیه است اما نقش کشورهای دیگر از همه مهم‌تر بود. این یک پیروزی برای مردم سراسر جهان بود و برای همه دستاور بزرگی است. وقتی غرب به این نتیجه رسیده که این جنگ را پیروز شده، چگونه می‌توان از آن پرسید که چه چیز دیگری نیاز دارد؟ شاید در این زمینه اغراق میکنم اما باید این سوال از آنان پرسیده شود که برنامه‌ای برای همکاری با ما دارند یا خیر. یا اینکه می‌خواهند همه منابع را جمع‌ کنند و برای ارعاب و ایجاد هراس نظامی و سرکوب دیگران به کار بگیرند. من مطمئنم که درس‌های اخلاقی که از تاریخ بشریت گرفته می‌شوند، در جامعه معاصر موضوعیت خواهند داشت و بدون اخلاقیات ساختن جهانی اخلاقی غیرممکن است.

ایسنا