اصفهان از گذشته‌ها دور به لقب نصف جهان در ایران و جهان شهره بوده است؛ وجود بیش از شش هزار اثر تاریخی با قدمت صدها و هزاران سال در کنار مناطق بکر طبیعی می‌تواند دلیل مناسبی برای اعطای این عنوان از دید جهانیان به این خطه ارزشمند از سرزمین ایران باشد.
آثار تاریخی و تنوع بی‌نظیر صنایع دستی که از قرن ها پیش در نقاط و شهرهای مختلف این استان نسل به نسل منتقل شده و امروز به عنوان میراثی گرانبها در اختیار ما قرار گرفته، اصفهان را به موزه‌ای هنری، تاریخی و طبیعی تبدیل کرده که بازدید از آن آرزوی گردشگران فرهنگ دوست در سراسر جهان است.
قدمت طولانی و معماری ارزشمند بناهای تاریخی اصفهان نیز سبب شده که برخی از آثار تاریخی این منطقه مانند میدان امام خمینی نقش جهان در فهرست آثار ثبت شده، سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) قرار بگیرند.
میدان نقش جهان میدان بزرگ مستطیل شکلی در شهر اصفهان است که به وسیله بناهایی از دوره صفوی محصور شده است. اگرچه نقش جهان پیشینه‌ای کهن‌تر از دوران صفوی دارد اما میدان نقش جهان به شکل امروزی آن در دوره سلطنت شاه عباس صفوی پایه‌گذاری شده است.
در گذشته این میدان جایگاه برگزاری آیین‌های گوناگون و بازی چوگان بوده است که امروزه به‌صورت یک گردشگاه همگانی و جایگاهی برای آیین‌های ملی و مذهبی تبدیل شده است.
بناهای تاریخی موجود در میدان نقش جهان شامل عالی‌قاپو، مسجد جامع عباسی، مسجد شیخ لطف‌اله و سردر قیصریه است.
افزون بر این بناها دویست حجره دو طبقه در اطراف میدان واقع شده است که جایگاه عرضه صنایع دستی و سوغات اصفهان هستند.
میدان امام خمینی اصفهان مشهور به نقش جهان دومین میدان بزرگ جهان است که با ایهامی جالب در ارتباط با قرارگرفتن چهار بنا در چهار سوی اصلی میدان تعادل میان زندگی دنیایی و معنوی را به تصویر کشیده است.
بازار بزرگ اصفهان در شمال، مسجد امام در جنوب، مسجد شیخ لطف اله در شرق و عمارت تاریخی عالی قاپو در غرب این میدان جلوه زیبایی از هماهنگی مادی و معنوی زندگی بشری را در اذهان جلوه می‌دهد.
در این میان رنگ متفاوت کاشی‌کاری‌های این مسجد مربوط به عهد صفوی و نداشتن مناره و حیاط ورودی این مسجد را از دیگر مساجد شهر اصفهان متمایز ساخته است.
کاشی‌کاری‌های معرق و مقرنس‌های بسیار ظریف در محراب مسجد شیخ لطف‌اله یکی از شاهکارهای بی‌نظیر معماری به شمار می‌آید.
این مسجد که روبه‌روی عمارت عالی قاپو قرار دارد به زنان دربار اختصاص داشته است.
معروف است که راهرویی زیرزمینی از عمارت عالی قاپو تا این مسجد امتداد داشته است و زنان برای رفت و آمد به این مسجد از این دالان استفاده می کرده‌اند که گویی اکنون مسدود شده است.
مسجد امام (مسجد جامع عباسی) مربوط به عهد صفوی در جنوب میدان نقش که از بناهای مهم معماری اسلامی ایران و نمایانگر اوج یک هزار سال مسجد سازی در ایران است شاهکاری جاویدان از معماری، کاشیکاری و نجاری به شمار می‌آید که در دوران شاه عباس اول صفوی بنا شده و دارای هفت سنگاب است.
یکی از شگفتی‌های معماری این مسجد آن است که در یکی از شبستان‌های جنوبی این مسجد اگر فردی در زیر سقف گنبدی آن بایستد و به طور مثال حتی یک اسکناس را تکان دهد صدای مورد نظر با شدت تقویت شده و به گوش همه می‌رسد.
مشهور است که تا مدت ها بر سر قبله دقیق این مسجد اختلاف وجود داشت تا اینکه شیخ بهایی دانشمند مشهور زمان عهد صفوی با روشی دقیق توانست قبله مسجد را پیدا کرده و به اختلاف ها پایان دهد.
عمارت عالی قاپو در ضلع غربی میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد و درب ورودی دولتخانه صفوی است نمونه منحصر به فردی از معماری کاخ‌های عهد صفوی است که صداها در اتاق موسیقی آن درست شبیه استادیوهای تخصصی امروزی به شکل طبیعی و بدون انعکاس به گوش افراد می‌رسد.
تزئینات خارجی این بنا در لچک‌ها (قسمتهای هلالی در بالای هر ورودی) به وسیله کاشی هفت رنگ و تزیینات و خطوط اسلیمی است و تزیینات داخلی آن شامل نقوش زیبای گل و بته و شکارگاه و حیوانات و پرندگان بر روی گچ (لایه چینی) و یا مینیاتورهای تصویری ایرانی و خارجی است.
راه شاهی تنها مسیر ورود مقامات عالی‌رتبه صفوی به میدان نقش جهان بوده است که در یک‌صد سال گذشته به طور کامل از میان رفت اما اکنون بار دیگر بازآفرینی شده است و قرار است از عید نوروز بر روی گردشگران گشوده شود.
این راه از محل دولتخانه صفوی آغاز و از یک سو به میدان عالی قاپو و از یک سو نیز به چهارحوض در میدان نقش جهان می‌رسیده است؛ چهارحوض منزلی با چهار مسیر بوده است که از یک سو به چهلستون از یک طرف به بازار مسگرها و ورودی میدان امام، یک سو حمام خسروآقا و از یک طرف نیز به راه شاهی متصل بوده است
این راه در پشت عمارت عالی قاپو در خیابان استانداری و در ضلع غربی میدان امام و روبه‌روی مسجد شیخ لطف‌الله واقع شده و از نوروز برای ورود گردشگران به عمارت عالی قاپو و میدان امام خمینی استفاده شود.
عکاس و خبرنگار: زهرا شکری
