بانک مرکزی روز چهارشنبه گذشته جزئیات شاخصهای پولی خردادماه را اعلام کرد. همانطور که انتظار میرفت روند ماههای گذشته در بهبود تغییرات متغیرهای پولی بهویژه نسبت به سال گذشته ادامه یافت. بهعنوان مثال حجم نقدینگی در پایان خردادماه ۱۴۰۱ به رقم ۵۱۰۴۹.۶ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ معادل ۵.۶ درصد رشد نشان میدهد و در مقایسه با رشد نقدینگی دوره مشابه سال قبل (۶.۶ درصد)، ۱.۰ واحد درصد کاهش داشته است.
از اینرو رشد دوازدهماهه نقدینگی منتهی به پایان خردادماه ۱۴۰۱ نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (۳۹.۴ درصد)، معادل ۴.۱ واحد درصد کاهش نشان میدهد.
رشد منفی پایه پولی در خرداد
با این حال مهمترین نکته در گزارش بانک مرکزی، رشد ماهانه منفی پایه پولی بود.
بر اساس گزارش بانک مرکزی، حجم پایه پولی در پایان خردادماه نسبت به رقم پایان اردیبهشت حدود ۳ هزار میلیارد تومان کاهش یافت و بدین ترتیب رشد ماهانه پایه پولی در خردادماه سال جاری منفی ۰.۴ درصد ثبت شد.
این موضوع باعث شد رقم رشد سهماهه پایه پولی نیز به ۶ درصد محدود شود که نسبت به رشد ۹.۲ درصدی در سهماهه بهار سال گذشته، نشان دهنده کاهش چشمگیر رشد پول پرقدرت است. همچنین پایه پولی در دوازدهماهه منتهی به پایان خردادماه ۱۴۰۱ معادل ۲۷.۸ درصد رشد یافت که نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (۳۰.۷ درصد)، ۲.۹ واحد درصد کاهش نشان میدهد.
سکوت سلطان چاپ پول پس از رشد منفی پایه پولی
نکته جالب از حواشی این گزارش، سکوت رئیس کل بانک مرکزی دولت قبل نسبت به تغییرات امیدوارکننده شاخصهای پولی بود. عبدالناصر همتی که پس از گزارش اردیبهشتماه بانک مرکزی، رشد پایه پولی در اردیبهشتماه را نشانه مدیریت ضعیف دولت خوانده بود، پس از مشخص شدن رشد منفی پایه پولی در خردادماه و کاهش شدید رشد پایه پولی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ترجیح داد با سکوت نسبت به این گزارش، از کنار این موضوع عبور کرده تا انتقاد پیشین وی در این رابطه فراموش شود.
سلطان چاپ پول اخیراً و تنها ساعاتی پس از انتشار آمار شاخصهای پولی اردیبهشتماه در مطلبی کنایهآمیز نوشته بود: «بعد از دو روز تبلیغات وسیع دولت مبنی بر اینکه بر اثر سیاستهای پولی و مالی دولت سیزدهم بعد از ۹ سال روند نقدینگی در فروردین منفی شده است (۰.۲- درصد)، گزارش امروز بانک مرکزی در مورد متغیرهای پولی از رشد ۵.۲ درصدی پایه پولی و ۲.۵ درصدی نقدینگی صرفاً در اردیبهشتماه خبر میدهد».
با این حال پس از مشخص شدن رشد منفی پایه پولی در خردادماه، ترجیح داد به جای پرداختن به جزئیات گزارش بانک مرکزی، از لزوم «رفع تحریم» بنویسد و موضوع «تنوع سبد ارزی» را کماهمیت جلوه دهد.
حجم پایه پولی در تیرماه ۱۳۹۲ در پایان دولت دهم ۹۵.۸ هزار میلیارد تومان بود که در پایان دولت روحانی به ۵۱۷.۵ هزار میلیارد تومان رسید که از افزایش بیش از ۵ برابری آن (۴۴۰ درصد) در دولت گذشته حکایت دارد.
در هشت سال دولت گذشته پایه پولی ۴۴۰ درصد افزایش یافت که معادل رشد ماهانه متوسط ۴.۶ درصد است. این در حالی است که در ۱۱ ماه دولت سیزدهم پایه پولی ۲۳.۷ درصد بیشتر شده که معادل ماهانه رشد ۲.۲ درصدی است؛ به عبارت دیگر، متوسط رشد ماهانه پایه پولی در دولت رئیسی نسبت به دولت روحانی کمتر از نصف شده است.
در تیرماه ۱۳۹۷ قبل از ریاست همتی بر بانک مرکزی، پایه پولی ۲۲۰ هزار میلیارد تومان بود و در اردیبهشت ۱۴۰۰ که آخرین ماه ریاست وی بود پایه پولی به ۴۹۳ هزار میلیارد تومان رسید. به عبارتی در ۳۴ ماه ریاست همتی بر بانک مرکزی بهطور متوسط هرماه ۳.۶ درصد بر حجم پایه پولی افزوده شد.