به گزارش خبرگزاری افق ضدحملات ارتش اوکراین و در اصل ناتو که از ماه‌ها پیش مقامات و رسانه‌های غربی و اوکراینی با آب‌وتاب فراوان وعده آن را داده بودند، سرانجام ۴ ژوئن (۱۴ خرداد) بی‌سروصدا و بدون اعلام رسمی در محورهای مختلف آغاز شد و بنا بر گزارش‌ها، نیروهای اوکراینی نه تنها تاکنون موفق به شکست خطوط دفاعی ارتش روسیه و پیشروی چشمگیری نشده‌اند، بلکه حجم زیادی از تجهیزات نظامی مدرن اهدایی غربی‌ها نیز در این ضدحملات نابود شده یا سالم به تصرف نیروهای ارتش روسیه درآمده است.
ولودیمر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین تا پیش از این مدام تأکید می‌کرد ارتش اوکراین عزم خود را جزم کرده که در ضدحملات بهاره، نه‌تنها مناطق شرقی ازدست‌رفته را از روسیه پس بگیرد، بلکه آخرین سرباز روس‌ها را نیز از شبه‌جزیره کریمه که در سال ۲۰۱۴ با برگزاری همه‌پرسی به خاک روسیه الحاق شد، اخراج کند، اما خبرهای میدان جنگ و زمین سفتِ واقعیت تاکنون چشم‌انداز روشنی را پیش چشم زلنسکی و غربی‌ها قرار نمی‌دهد.
مقامات و رسانه‌های غربی و اوکراینی از ماه‌ها پیش مدام اعلام می‌کردند در حال تجهیز ارتش اوکراین با انواع تسلیحات نظامی پیشرفته هستند تا با انجام «ضد حملات بزرگ» و بهاره تکلیف جنگ اوکراین را مشخص کنند و ضمن بازپس‌گیری مناطق از دست رفته، در گفت‌وگوهای صلح احتمالی، در میز مذاکره دست برتر داشته باشند.
به نوشته روزنامه لوموند در ۶ روز اول آغاز ضدحملات، دولت اوکراین دستور سفت‌وسختی برای «سکوت عملیاتی» صاد کرده بود و هیچکس اجازه اطلاع‌رسانی درباره آغاز عملیات نداشت و تنها روایت‌گر میدان‌های نبرد رسانه‌ها و مقامات روسیه بودند.
درحالی‌که در هفته اول آغاز ضدحملات، رسانه‌های روسیه مدام از تلفات سنگین نیروهای اوکراینی خبرهایی را مخابره می‌کردند، ولودیمر زلنسکی سرانجام دهم ژوئن (۲۱ خرداد) آغاز این حملات را اعلام کرد. البته بدون اشاره به جزئیات این عملیات گفت که «ضدحمله و اقدامات دفاعی در حال انجام است.» با این حال، ارزیابی واقعیت آنچه در خطوط مقدم در حال رخ دادن است، دشوار بوده و دوطرف جنگ، روایات متضادی مطرح می‌کنند؛ اوکراین مدعی پیشروی است و روسیه می‌گوید که حملات را دفع کرده است.
آن‌گونه که لوموند نوشته و گزارش رسانه‌های روسی را تأیید می‌کند تاکنون ضدحملات ارتش اوکراین در سه جبهه گزارش شده است: جبهه جنوب و در منطقه زاپروژیا، جبهه دونباس و در منطقه جنوبی دونتسک؛ و جبهه سوم در مناطق شمالی و جنوبی شهر راهبردی «باخموت» که اخیراً پس از ماه‌ها نبرد به کنترل ارتش روسیه درآمده است.
لوموند مدعی است گرچه به علت نبود داده‌های واقعی از طرف اوکراینی‌ها از میدان‌های نبرد، نمی‌توان تصویر درستی از وضعیت نبرد در جبهه‌های مختلف داشت، اما به نظر می‌رسد که برخی از این عملیات‌های ارتش اوکراین برای آزمایش خطوط دفاعی به‌شدت مستحکم‌شده روسیه طراحی شده باشند، برخی احتمالاً برای ایجاد پیشروی نیروها و برخی دیگر نیز احتمالاً صرفاً با هدف فریب روس‌ها باشند.
پوتین: ضد حمله اوکراینی‌ها شکست خورد / غربی‌ها تأیید کردند
گرچه در ۱۰ روز اخیر رسانه‌های روسی تقریباً روزانه اخبار مقابله ارتش این کشور با ضدحملات اوکراین در جبهه‌های مختلف را گزارش می‌کردند، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز سه‌شنبه در یک نشست خبری و چند روز پس از اذعان رئیس‌جمهور اوکراین به آغاز ضدحملات تأکید کرد ضدحمله ناموفق بوده و ارتش اوکراین متحمل خسارات شدیدی شده و میزان این خسارات به سطحی «فاجعه‌بار» رسیده است.
به گفته پوتین ارتش اوکراین در ضدحملات در هیچکدام از جبهه‌های نبرد موفقیتی نداشته و خسارت و تلفات ارتش اوکراین ده برابر ارتش روسیه است و در جریان درگیری‌ها تاکنون بیش از ۱۶۰ تانک و بین ۲۵ تا ۳۰ درصد از خودروهای زرهی و نظامی که ارتش اوکراین از کشورهای دیگر دریافت کرده نابود شدند و در مقابل، ارتش روسیه فقط ۵۴ تانک از دست داده است.
زلنسکی اما به‌سرعت با انشار پیامی تصویری با رد شکست ضدحملات ضمن تشکر از نیروهای اوکراینی مدعی شد که «پیشروی ادامه دارد.» ولری زالوژنی، فرمانده کل نیروهای مسلح اوکراین نیز در واکنش به اظهارات پوتین مدعی شد که «تاکنون موفقیت‌هایی به دست آمده و همه چیز طبق برنامه پیش می‌رود.»
مقامات و رسانه‌های غربی و جریان اصلی تاکنون نسبت به پوشش ضدحملات ارتش اوکراین محتاطانه عمل و تقریباً سکوت کردند، اما اندک موضع‌گیری‌ها و گزارش‌های آنها درستی اظهارات رئیس‌جمهور روسیه را بیشتر تأیید می‌کنند تا روایت رئیس‌جمهور و مقامات نظامی اوکراین از اوضاع و احوال نیروهای ارتش اوکراین و ضدحملات.
خبرگزاری «آسوشیتدپرس» دوشنبه (۱۲ ژوئن) در گزارشی با تیتر «تسلیحات و تاکتیک‌های پیشرفته روسیه، حمله اوکراین را به چالش می‌کشد»، نوشت ارتش اوکراین تاکنون مجموعه‌ای از ضدحملات را در چند بخش از خط مقدم انجام داده‌اند، اما تاکنون دستاوردهای کمی در برابر دفاع چندلایه ارتش روسیه داشته‌اند. به نوشته آسوشیتدپرس، دفاع مستحکم ارتش روسیهدر جبهه‌های مختلف، هر نوع پیروزی قاطع و سریع را برای ارتش اوکراین به چالشی بزرگ تبدیل کرده است.
شبکه سی‌ان‌ان آمریکا هم به نقل از تحلیل‌های اطلاعاتی گزارش داد که ارتش اوکراین ظرف چند روز گذشته، ۱۶ خودروی زرهی که آمریکا در اختیار این کشور قرار داده بود را از دست داده است. «جان کربی» هماهنگ‌کننده ارتباطات استراتژیک شورای امنیت ملی کاخ سفید هم در مصاحبه با این شبکه، تلفات در میان نیروهای اوکراینی و خسارات وارده به تسلیحات آمریکایی در پی نبرد سنگین اطراف باخموت و دیگر جبهه‌های جنگ را تأیید کرد.
وزارت دفاع روسیه روز سه‌شنبه با انتشار تصاویری اعلام کرد نیروهای ارتش این کشور در مقابله با ضدحملات ارتش اوکراین، تجهیزات پیشرفته کشورهای غربی از جمله خودروهای زرهی بردلی آمریکا و تانک‌های لئوپارد آلمان را نابود کردند و یا به غنیمت گرفتند. وب‌سایت نشریه پولیتیکو با اشاره به اینکه ارتش روسیه با موفقیت در حال دفع ضدحملات اوکراین است، صحت این تصاویر و انهدام تسلیحات پیشرفته آمریکا و اروپایی‌ها در اوکراین را تأیید کرد.
بهره سخن
بیش از یک سال از جنگ اوکراین می‌گذرد و در این مدت این کشور نزدیک به ۲۰ درصد از خاک خود را به ارتش روسیه واگذار کرده؛ از ماه‌ها پیش رئیس‌جمهور و مقامات ارشد اوکراین برای توجیه دریافت انواع و اقسام تسلیحات پیشرفته از آمریکا و کشورهای اروپایی تأکید می‌کردند در حال آماده‌سازی برای آغاز ضدحملات بزرگی در فصل بهار هستند تا تمام مناطق‌ازدست‌رفته را پس بگیرند. از ۱۰ روز پیش این «ضدحمله بزرگ» آغاز شده، اما تمام گزارش‌ها حاکی از این است که نیروهای ارتش اوکراین نه‌تنها پیشروی چندانی نداشته‌اند، بلکه متحمل خسارات عظیمی از نظر تجهیزات نظامی و نیروی انسانی شده‌اند.
بنا بر گزارش مقامات اوکراینی در ده روز گذشته ارتش این کشور تنها چند روستای کوچک در منطقه دونتسک را از کنترل نیروهای روسیه خارج کرده است و تاکنون این تنها دستاورد ضدحملات بزرگ است، درحالی‌که وزارت دفاع روسیه روز چهارشنبه در گزارش روزانه خود از ضدحملات ارتش اوکراین اعلام کرد که از روز نخست ضدحملات اوکراین تاکنون افزون بر انهدام ده‌ها تانک و خودروی زرهی پیشرفته اهدایی غربی‌ها، بیش از ۷۵۰۰ نیروی نظامی اوکراینی نیز در این حملات کشته شده‌اند.
گرچه مقامات اوکراینی و غربی‌ها از جمله رئیس‌جمهور فرانسه تأکید می‌کنند که ضدحملات طبق برنامه پیش می‌رود، روند کنونی اما هیچ نشانه‌ای را در اختیار قرار نمی‌دهد که حاکی از هدفمند بودن آگاهانه این ضدحملات باشد. به گفته «دیمیتری مدودف» معاون شورای امنیت روسیه و رئیس‌جمهور سابق این کشور «ضدحملات وعده‌داده‌شده اوکراین آغاز شده، تعجبی هم ندارد، چون کی‌یف راه دیگری ندارد. آنها با خودشان می‌گویند باید حمله کنیم؛ لازم است که حمله کنیم تا پول و سلاحی که دریافت کرده‌ایم، توجیه شود.»
اکنون دیگر کمتر کسی شک دارد که جنگ و درگیری در اوکراین صرفاً جنگ بین دو کشور نیست، بلکه در میدان نبرد یک طرف ارتش روسیه است و طرف دیگر ترکیبی از کشورهای ناتو با انواع تجهیزات نظامی و نیروهای اطلاعاتی‌شان با ویترین و یونیفرم‌های ارتش اوکراین. از این منظر ضدحملات کنونی اوکراین اهمیت وافری دارد، چراکه سرنوشت این ضدحملات به‌نوعی سرنوشت کلی این جنگ و خیلی مسائل دیگر را نیز روشن خواهد کرد.
شکست اوکراین در این ضدحملات صرفاً شکست ارتش اوکراین نیست، فاجعه کامل نظامی برای ناتو و آمریکا خواهد بود که هم‌اکنون با مدرن‌ترین تسلیحات خود در برابر ارتش روسیه صف‌آرایی کرده‌اند، اما تاکنون پیشرفت چشمگیری نداشته‌اند.
سرنوشت سیاسی جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در انتخابات آینده که هم‌اکنون زیر حملات و انتقادهای مداوم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین این کشور قرار دارد و بر بیهودگی تداوم جنگ اوکراین و ارسال مداوم تسلیحات نظامی آمریکا به این جنگ تأکید دارد، تنها بخش کوچکی از پیامدهای شکست ضدحملات اوکراین است؛ اوکراین هم‌اکنون کانون اصلیِ نبرد «نظم کهن تک‌قطبی» و «نظام چندقطبی» جهان هم هست.
