با بالا رفتن سن جمعیت کشور، تعداد سالمندان هر ساله در حال افزایش است. بر اساس آخرین آمار سازمان بهزیستی، جمعیت سالمندان کشور از مرز ۹ میلیون نفر گذشته است. اما آیا جامعه ما آماده پذیرش نقش مؤثر برای این نسل است؟ آیا فرزندان امروز، همچنان به سنت دیرینه احترام و تکریم پدر و مادر پایبند هستند؟
امروز، به یکی از پارک‌های مرکزی تهران آمده‌ایم؛ جایی که بسیاری از سالمندان برای قدم زدن، معاشرت و گذران اوقات فراغت به آن پناه می‌برند.
گفت‌وگو با مادر ۷۴ ساله: «گاهی دلم می‌خواهد فقط صدای‌شان را بشنوم»
روی یکی از نیمکت‌ها، خانم نصرتی، مادربزرگ ۷۴ ساله‌ای نشسته است. لبخندی گرم دارد اما وقتی صحبت از خانواده می‌شود، بغض در صدایش پنهان نیست.
او می‌گوید:
“من سه پسر دارم که همه‌شان تحصیل‌کرده و مشغول کارند. هیچ‌وقت محتاج کسی نبوده‌ام، اما دلم تنگ می‌شود برای یک تماس، یک دیدار کوتاه. وقتی می‌پرسم چرا سر نمی‌زنید، می‌گویند گرفتاریم. مگر من مادرشان نبودم وقتی شب تا صبح بالای سرشان بیدار می‌ماندم؟”
آمار هشداردهنده: سالمندان فراموش‌شده
طبق گزارش مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۳، حدود ۴۰ درصد سالمندان کشور کمتر از دو بار در ماه از سوی فرزندان‌شان ملاقات می‌شوند. این آمار، کارشناسان اجتماعی را نگران کرده است.
دکتر سارا علی‌نژاد، جامعه‌شناس، در گفت‌وگو با ما می‌گوید:
“در گذشته خانواده‌ها گسترده بودند و احترام به پدر و مادر یک اصل غیرقابل بحث بود. اما با تغییر سبک زندگی، مهاجرت، مشکلات اقتصادی و اشتغال فرزندان، فاصله‌ها بیشتر شده. تکریم والدین نباید فقط در حد شعار بماند؛ این یک مسئولیت انسانی، اخلاقی و دینی است.”
یک نمونه متفاوت؛ خانه‌ای که بوی مهر می‌دهد
در محله‌ای دیگر، به خانه خانواده احمدی رفتیم؛ خانواده‌ای که سه نسل زیر یک سقف زندگی می‌کنند. آقای احمدی، پدر ۸۲ ساله خانواده، همچنان در تصمیم‌گیری‌های روزمره خانه مشارکت دارد.
پسر خانواده، مهندس علی احمدی، می‌گوید:
“ما از کودکی یاد گرفتیم که احترام پدر و مادر برکت خانه است. شاید راحت‌تر بود که پدر و مادرم را به آسایشگاه بسپارم، ولی حس می‌کردم این یعنی قطع کردن ریشه‌هایم. حالا بچه‌های من هم این احترام را از ما یاد گرفته‌اند.”
دین چه می‌گوید؟
در فرهنگ اسلامی، احترام به والدین جایگاهی بسیار بلند دارد. در قرآن کریم آمده است:
“وَقَضىٰ رَبُّکَ أَلّا تَعبُدوا إِلّا إِیّاهُ وَبِالوالِدَینِ إِحسانًا”
پروردگارت فرمان داد که جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید. (سوره اسراء، آیه ۲۳)
روحانی ساکن منطقه غرب تهران، می‌گوید:
“در اسلام حتی گفتن اُف به پدر و مادر نهی شده. احترام، فقط هدیه خریدن نیست؛ توجه، صحبت کردن، همراهی و شنیدن حرف‌های‌شان مهم‌تر است.”
صدای مردم
در گفت‌وگوی کوتاهی با مردم، نظرهای متنوعی شنیدیم:
• مریم، ۲۸ ساله:
“من هر هفته مادرم را می‌برم بیرون. باور کنید خودش حالش خوب می‌شود، من هم آرامش می‌گیرم.”
• امیر، ۳۷ ساله:
“پدرم فوت کرده، اما همیشه حسرت می‌خورم که چرا وقت بیشتری با او نگذراندم. الان هر بار به مادرم زنگ می‌زنم، سعی می‌کنم وقت کافی بگذارم.”
• لیلا، ۱۹ ساله:
“نسل ما درگیر درس و گوشی و شبکه اجتماعی است. راستش گاهی یادمان می‌رود پدر و مادر هم نیاز به توجه دارند.”
جمع‌بندی: تکریم والدین؛ وظیفه‌ای فراتر از سنت
دور شدن از والدین نباید عادی شود. جامعه‌ای که به سالمندان خود احترام نگذارد، آینده‌اش بی‌ریشه خواهد ماند. فرزندان باید بدانند که محبت پدر و مادر، همان خاک حاصلخیزی است که در آن شخصیت انسان شکل می‌گیرد.
تکریم والدین، فقط در روز مادر یا پدر نیست؛ هر روز، فرصتی برای ادای دین است.
