ابوالفضل صومعلو در بخش نخست گفت‌وگوی خود با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس گفت: قیمت مسکن نسبت به سایر کالاها کمتر گران شده است و حتی در برخی سال‌ها مثل سال ۸۸ و ۸۹ برای نخستین‌بار با رشد منفی مواجه شده است.
صومعلو خاطرنشان کرد: در سال ۸۸ ، ۸۹، ۹۰ و نیمه اول سال ۹۱ سیاست مناسب تولید و عرضه مسکن وزارت راه و شهرسازی جواب می‌دهد و متوسط قیمت مسکن از صفر تا ۱۵ درصد حرکت می‌کند و می‌بینیم که رشد قیمت مسکن پایین‌تر از نرخ تورم است.
وی در بخش دیگری درباره نیاز سالانه شهر تهران برای ساخت مسکن گفت: در تهران سالانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی مورد نیاز است و با این میزان نیاز مسکن تهران برطرف می‌شود، حال من این سؤال را می‌پرسم که در برابر ۱۰۰ هزار واحد مسکونی که یک بررسی قطعی است که نیاز سالانه شهر تهران است، حال چرا با وجود این حجم خانه‌های خالی از سکنه و صدور پروانه از سوی شهرداری چه اتفاقی افتاده است که قیمت‌ها باید گران شود.
وی گفت:هرچقدر هم که مردم برای خرید مسکن عطش داشته باشند، با توجه به وفور عرضه و تولید مسکن، بازار مسکن قابل کنترل است.
بخش نخست گفت‌وگوی خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با ابوالفضل صومعلو معاون امور مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی را با هم می خوانیم:
*یک میلیون و ۸۵ هزار و ۹۴۵ مسکن مهر به بهره برداری رسیده/محقق شدن ۵۱ درصد برنامه
فارس:برای ورود به بحث و آغاز مصاحبه آخرین وضعیت مسکن مهر را تشریح کنید و بگویید که از زمان آغاز پروژه مسکن مهر چه میزان مسکن مهر به بهره‌برداری رسیده است؟
صومعلو: در سال ۹۱ از موفقیت‌هایی که در مسکن مهر به دست آمده این بوده است که از دو میلیون و ۱۵۷ هزار و ۵۱۷ واحد مسکونی که در شهرهای بالای ۲۵ هزار نفر، زیر ۲۵ هزار نفر، شهرهای جدید و بافت فرسوده احداث شده یک میلیون و ۸۵ هزار و ۹۴۵ واحد مسکونی به مرحله بهره‌برداری و آماده افتتاح رسیده است که معادل ۵۱ درصد برنامه می‌شود.
یعنی اگر به تفکیک بخواهیم آنها را بررسی کنیم، باید بگویم که ۸۷ هزار و ۵۵۵ واحد مسکونی قبل از سال ۹۰ ، ۲۷۷ هزار و ۱۱۳ واحد مسکونی در سال۹۰ و ۳۴۳ هزار و ۶۵۷ واحد مسکونی در سال ۹۱ افتتاح شده است. ۳۷۷ هزار و ۶۲۰ واحد مسکونی آماده افتتاح است که جمع آنها یک میلیون و ۸۵ هزار و ۹۴۵ واحد مسکونی می‌شود که حاکی از محقق شدن معادل ۵۱ درصد برنامه مسکن مهر است.
یک میلیون و ۷۱ هزار و ۵۷۲ واحد مسکونی هم در سال ۹۲ در برنامه افتتاح است.
این اعداد و ارقام کل برنامه وزارت راه و شهرسازی بود که به صورت شتابان به افتتاح و به مرحله افتتاح رسیده است.در حال حاضر واحدهای آماده افتتاح هم داریم که منتظر حضور رئیس جمهور و وزیر راه و شهرسازی برای افتتاح رسمی هستیم، چون استانها علاقه‌مند به حضور مقامات عالی‌رتبه برای افتتاح هستند.
*اخذ پایان کار مسکن مهر از سوی شهرداری/صدور دفترچه اقساطی مسکن مهر
فارس: آیا آماری از این که چه میزان مسکن مهر دارای پایان کار بوده است دارید و اینکه برای چه تعداد از مسکن مهر دفترچه اقساط صادر شده است.
صومعلو: در فرایند واگذاری غیر از اینکه افتتاح‌های مسکن مهر صورت می‌گیرد، دو شاخص مهم نیز در دستور کار قرار دارد که اخذ پایان کار واحدهای مسکونی مهر از شهرداری‌ها است که تاکنون برای ۷۳۹ هزار و ۵۵۸ واحد مسکونی پایان کار اخذ شده است. تاکنون برای ۴۸۳ هزار و ۵۳۹ واحد مسکونی مهر دفترچه فروش اقساطی صادر شده است.
این هم برای این بود که تسهیلات و منابع مالی بازگردد. فروش اقساطی را به عنوان یک شاخص برای ارزیابی استانها تعیین کردیم، تا هم مردم از لحاظ قانونی وام و تسهیلات را پرداخت کنند و هم اینکه منابع مالی برگردد و دوباره با گردش منابع برای اقتصاد کشور کمک حال باشد.
*سقف وام مسکن مهر امسال قطعا افزایش نمی یابد
فارس: یک بحثی که اواخر سال گذشته مطرح شد این بود که وام برخی از واحدهای مسکونی مهر از ۲۵ میلیون تومان به ۳۰ میلیون تومان افزایش یافت، آیا احتمال اینکه سقف وام مسکن مهر در سال‌جاری برای کل کشور افزایش یابد، وجود دارد.
صومعلو: پیشنهاد افزایش سقف تسهیلات مسکن مهر به این خاطر بود که وقتی بعد از شهریور ماه سال ۹۱ قیمت ارز و سکه به صورت نامتعارف افزایش یافت و تأثیری مستقیم بر افزایش قیمت مصالح ساختمانی گذاشت، در همین زمان قراردادهای ما هم ثابت بود و تنها در تفاهم‌نامه گفته بودیم که در صورتی که در پروسه زمانی این قرارداد قیمت میلگرد و سیمان بیش از ۲۰ درصد گران شود، ما مابه‌التفاوت خواهیم داد. تمام پروژه‌های مسکن مهر از این پروسه زمانی عبور کرده بودند، چون این قیمت‌ها با تغییر اوضاع و تأثیر تحریم‌ها و آثار روانی آن قیمت مسکن را تحت تأثیر قرار می‌داد، پیشنهاد شد که افزایش قیمت مصالح ساختمانی و تأثیر آن را با افزایش تسهیلات مسکن مهر جبران کنیم، تا فشاری به متقاضیان مسکن مهر به وجود نیاید.
این شد که در برخی از شهرها به عنوان مثال برای شهرک پیامبر اعظم(ص) بندرعباس یا شهری در استان هرمزگان سقف تسهیلات مسکن مهر افزایش یافت، تا فشار بر متقاضیان کاهش یابد.
منتهی اکثر پروژه‌های مسکن مهر از اسکلت و سقف گذشته و ۸۰ درصد در مرحله سفت‌کاری بودند. پس با یک برنامه زمان‌بندی خوب در سال ۹۲ می‌توانیم سفت‌کاری را به مرحله نازک‌کاری برسانیم. پس پیشنهاد افزایش سقف وام مسکن مهر تنها برای برخی از شهرهای کشور آن هم به دلیل کاهش فشار بر روی متقاضیان مسکن مهر شده بود و این افزایش تسهیلات موردی بود و به صورت فراگیر نخواهد بود.
فارس: آیا احتمال دارد در سال جاری این موردی بودن افزایش سقف تسهیلات برداشته شود و به طور فراگیر و در کل کشور این اتفاق رخ دهد.
صومعلو: پیش‌بینی نمی‌کنم که این موضوع رخ دهد.
*در سال ۸۸ و ۸۹ قیمت مسکن برای اولین‌بار با رشد منفی مواجه شد/مسکن آرامتر از بازار خودرو
فارس: سال گذشته قیمت مسکن افزایش یافت دلیل آن را هم گفتید که افزایش نرخ ارز بود، اما شاید تا حدودی هم رشد قیمت‌ها به دلیل جوسازی و شایعه‌سازی باشد، اول اینکه چند درصد رشد قیمت‌ها را در سال گذشته به خاطر جوسازی و شایعه دخیل می‌دانید و اینکه آیا شباهتی میان افزایش قیمت مسکن سال ۹۱ با سال ۸۶ وجود دارد.
صومعلو: اگر روند قیمت مسکن از سال ۸۴ تا شهریورماه ۹۱ را مقایسه کنیم، می‌بینیم که بخش مسکن در یک سالهایی مثل سال ۸۶ به خاطر تورم انباشته در حد ۶۰ درصد افزایش می‌یابد و از آن سال به بعد قیمت مسکن ثابت می‌ماند.
در سال ۸۸ و ۸۹ قیمت مسکن برای نخستین‌بار با رشد منفی مواجه می‌شود. در سال ۸۸ ، ۸۹، ۹۰ و نیمه اول سال ۹۱ سیاست مناسب تولید و عرضه مسکن وزارت راه و شهرسازی جواب می‌دهد و متوسط قیمت مسکن از صفر تا ۱۵ درصد حرکت می‌کند و می‌بینیم که پایین‌تر از نرخ تورم است. در نیمه دوم سال ۹۱ براساس تحریم‌ها و فشار روانی یک مقدار این موضوع تغییر می‌کند، ولی به هر حال اگر در مجموع بررسی کنید می‌بینید که قیمت مسکن نسبت به سایر بازارهای رقیب مثل خودرو و کالا از یک آرامش مناسبی برخوردار است.
*وجود ۴۳۰ هزار مسکن خالی در تهران/نیاز تهران برای ساخت سالانه ۱۰۰ هزار
فارس: علت آن را توضیح بیشتری دهید که چرا از آرامش مناسبی برخوردار بوده است.
صومعلو: طی ۲۲ ماه گذشته شهرداری برای ۴۳۰ هزار مسکن پروانه ساخت صادر کرده است می‌دانید که حداکثر طول مدت پروانه ساخت ۲ سال است این میزان صدور پروانه در سال ۹۲ به صورت مسکن‌‌های ساخته شده خود را نشان خواهد داد و وارد بازار عرضه مسکن می‌شود. طبق گزارش مرکز آمار ایران ۳۶۰ هزار واحد مسکونی، توسط شرکت برق ۴۰۰ هزار مسکن و به اعتقاد بنده بیش از ۳۰۰ هزار واحد مسکونی خالی از سکنه در تهران وجود دارد. حدود ۲۰۰ هزار واحد مسکونی شهر جدید پردیس، پرند و هشتگرد قابل عرضه در سال ۹۲ است و در خود شهرهای استان تهران مثل ورامین، پاکدشت، دماوند و فیروزکوه هم در همین حدود آماده واگذاری به مردم است.
فارس: مگر در تهران چه میزان نیاز مسکن وجود دارد که ۴۰۰ هزار خانه خالی از سکنه وجود دارد؟
صومعلو: روند بررسی ها طی سال‌های مختلف از نیاز شهر تهران نشان می‌دهد که در تهران سالانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی مورد نیاز است و با این میزان نیاز مسکن تهران برطرف می‌شود. حال من این سؤال را می‌پرسم که در برابر ۱۰۰ هزار واحد مسکونی که یک بررسی قطعی است که نیاز سالانه شهر تهران است، حال چرا با وجود این حجم خانه‌های خالی از سکنه و صدور پروانه از سوی شهرداری چه اتفاقی افتاده است که قیمت‌ها باید گران شود. در بازار مسکن دو مؤلفه به عنوان شاخص اصلی در قیمت‌گذاری تعیین‌کننده است، اولی عرضه و تولید مسکن و دیگری تقاضا است. عرضه و تولید مسکن با آمار صدور پروانه از سوی شهرداری، وجود خانه‌های خالی از سکنه و واگذاری واحدهای مسکن مهر در سال جاری حاکی از این است که در تولید مسکن مشکلی وجود ندارد، در سمت تقاضا نیز باید اذعان شود که تقاضای مؤثری به وجود نیامده است که بگوییم قیمت‌ها باید به شدت افزایش یابد. پس قیمت‌ها در بازار مسکن نباید افزایش یابد.
* توصیه نمی‌کنم که مردم برای خرید مسکن عجله کنند
فارس: آیا شما به مردم توصیه می‌کنید که برای خرید مسکن اقدام کنند، چرا برخی شایعه‌ای در بازار مسکن مطرح کرده‌اند که بعد از انتخابات ریاست جمهوری باز هم قیمت مسکن بالا می‌رود، پس عجله کنید و مسکن خریداری کنید.آیا شما به مردم این توصیه را دارید که زودتر مسکن بخرند؟
صومعلو: بنده توصیه نمی‌کنم که مردم برای خرید مسکن عجله کنند. هرچقدر هم که عطش برای خرید مسکن باشد، با توجه به وفور عرضه و تولید مسکن بازار قابل کنترل است و توصیه نمی‌شود که مردم برای خرید مسکن عجله نکنند.
*متوسط قیمت مسکن در ۲۲ مناطق تهران پارسال یک میلیون و ۶۲۰ هزار تومان/ فرضیه شوک قیمت مسکن در سال ۹۲ پیش‌بینی نمی‌شود
فارس: پس پیش‌بینی شما این است که قیمت مسکن در سال ۹۲ چندان افزایشی نخواهد بود.
صومعلو: اگر بخش مسکن را در کنار یک جاده در کنار سایر کالاها در نظر بگیرید، اگر آنها با یک سرعتی حرکت کنند مسکن هم به دنبال آنها حرکت خواهد کرد، به نظر من سیاست دولت در تولید و عرضه مسکن سیاست خوبی بوده است، چرا که دولت‌ها وظیفه دارند افراد کم درآمد جامعه را برای خانه‌دار شدن کمک کنند، این برنامه به اتفاق تمام کارشناسان اقتصادی و افراد متعهد رضایت بخش بوده است، چرا که می‌گویند که دولت برای تأمین مسکن افراد کم درآمد خوب عمل کرده است. حال وقتی که دیده می‌شود یک خودروی ۱۵ میلیونی تبدیل به ۴۰ یا ۵۰ میلیون تومان می‌شود و وقتی می‌خواهند آن را ارزان کنند ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش می‌دهند. وزارت راه و شهرسازی همین بخش مسکن را موفق شد ۴ سال در ثبات و آرامش همراه با کاهش قیمت نگه دارد.
درحال حاضر هم اقدامات نشان می‌دهد تورم بخش مسکن هنوز هم با تورمی که بانک مرکزی ۲۹درصد اعلام کرده است، می‌گویم زیر این عدد است. قیمت مسکن در سال ۸۹ حدود ۹ درصد رشد داشت و نیمه اول سال ۹۱ نیز زیر ۱۵ درصد رشد قیمت مسکن را شاهد بودیم.
متوسط قیمت مسکن در ۲۲ مناطق تهران یک میلیون و ۶۲۰ هزار تومان بود که در بهمن‌ماه سال ۹۱ خرید و فروش شده است. در بهمن ماه که اوج افزایش قیمت‌ها بوده است قیمت مسکن نزدیک به تورم بوده است.
امید است در سال ۹۲ با ارائه و تحویل یک میلیون مسکن مهر بتوان ثبات قیمت را پیاده کرد. هرچند با اعتقاد می‌گویم که فرضیه شوک قیمت مسکن در سال ۹۲ پیش‌بینی نمی‌شود.
اکبر محمودی
