مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ قرار است با حضور هیئت ایرانی، کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هیئت‌های مذاکره کننده پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، چین، انگلیس و روسیه) به اضافه آلمان روزهای جمعه و شنبه ۱۶ و ۱۷ فروردین ماه (پنجم و ششم آوریل) در شهر آلماتی بزرگ‌ترین شهر و پایتخت سابق قزاقستان برگزار شود. در طی مذاکرات آلماتی یک که هشتم و نهم اسفند ماه ۱۳۹۱ با حضور هیئت‌های مذاکره کننده ایران و ۱+۵ و کاترین اشتون برگزار شد طرفین توافق کردند که گفت‌وگوهای کارشناسی و فنی با حضور کارشناسان ایران و ۱+۵ در ۲۸ اسفندماه در استانبول برگزار و مذاکرات شانزدهم و هفدهم فروردین ۱۳۹۱ در آلماتی ادامه یابد.
گروه ۱+۵ در مذاکرات آلماتی یک، بسته پیشنهادی تجدیدنظر شده‌ای را به جمهوری اسلامی ارائه کرد که براساس اخبار منتشر شده برخی از مطالبات در نشست بغداد تعدیل و طرف غربی خواستار کنترل فعالیت غنی‌سازی ۲۰ درصدی ایران، تعلیق فعالیت‌های جاری در تأسیسات هسته‌ای فردو، افزایش پادمان‌های هسته‌ای و شفافیت بیشتر در فعالیت‌های بازرسی آژانس شده بود.
یک دیپلمات آمریکایی در این باره اعلام کرد: بسته پیشنهادی جدید، برخلاف بسته قبلی به ایران اجازه می‌دهد مقدار کافی از سوخت غنی‌شده ۲۰ درصدی که برای مقاصد پزشکی لازم است را تولید و ذخیره کند و طرح پیشنهادی جدید، خواستار تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی در تأسیسات فردو ـ و نه تعطیلی آن ـ است. محدودسازی توانایی ایران برای «از سرگیری فوری فعالیت‌های هسته‌ای در این سایت» از جمله خواسته‌های دیگری است که کشورهای ۱+۵ مطرح کرده بودند.
طرف غربی در مقابل این مطالبات وعده داده که برخی از تحریم‌ها علیه تهران را لغو کند. البته براساس اخبار منتشر شده کاهش تحریم‌ها فعلاً تحریم‌های نفتی یا مبادلات مالی را شامل نمی‌شود، بلکه ناظر به تحریم‌های وضع شده دیگری است که آمریکا و اتحادیه اروپا وضع کرده‌اند.در این طرح، همچنین به ایران وعده داده شده که تحریم‌های دیگری از سوی شورای امنیت سازمان ملل یا اتحادیه اروپا متوجه آن نخواهد شد.
حربه قدیمی غربی‌ها در آستانه مذاکرات
در آستانه دور دوم مذاکرات هسته ای در آلماتی طرف غربی باز هم به حربه تکراری خود روی آورده است. غرب می کوشد با ترکاندن یک بمب شبه خبری بر روند مذاکرات تاثیر بگذارد. نشست «آلماتی۲»در حالی برگزار می شود که حریف بعد از نشست اول آلماتی تبلیغات گسترده ای را با این مضمون آغاز کرد که گویی در جریان نشست یاد شده، امتیاز ویژه ای به جمهوری اسلامی ایران داده است! این تبلیغات گسترده با هدف اثرگذاری بر نشست بعدی تدارک شده و در پی آن بود که ۱+۵ را از اتهام کارشکنی در مذاکرات و نادیده گرفتن معیارهای فنی و حقوقی دور کند. این ترفند که با تبلیغات پرحجمی به میدان آمده و حتی برخی از خودی ها را نیز به توهم انداخته بود، در برخورد با نگاه تیزبین و کارشناسانه رهبرمعظم انقلاب رنگ باخت و ایشان طی سخنانی در جمع نمایندگان مجلس خبرگان از این ترفند رمزگشایی کرده و فرمودند: نشست آلماتی ۲ می تواند معیار و ملاکی برای ارزیابی میزان صداقت آمریکا و متحدانش باشد.
این روزها و طی چند هفته منتهی به مذاکرات فردا، مقامات آمریکایی و اروپایی ساز تازه ای کوک کرده اند که نشان می دهد قصد دارند در مذاکرات پیش روی به روش قانون شکنانه و باج خواهانه پیشین ادامه دهند، اما شواهد موجود حکایت از آن دارد که حریف در این میدان با چند عقبه دشوار روبروست. اول آن که رهبر معظم انقلاب نقشه راه آمریکا و متحدانش را خوانده و پیشاپیش خنثی کرده اند. با این توضیح که حریف نباید انتظار کوتاه آمدن از سوی ایران اسلامی را داشته باشد، بلکه انتظار منطقی آن است که صداقت به شدت آسیب دیده خود را با تن دادن به قانون و اعتراف به حق هسته ای تاکنون انکار شده ایران اسلامی اثبات کند. دوم این که: می داند جمهوری اسلامی ایران اهل دست کشیدن از حق ملت نیست و به هیچ قدرت زورگو و باج طلبی، باج نمی دهد. سوم آن که با تیم هسته ای قدرتمند و آگاه به چم و خم ماجرا روبروست و موارد دیگری که گزارش زیر می تواند تا حدودی گویای آن باشد!
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در تحلیل این نشست در دیدار با اعضای مجلس خبرگان (۱۷/۱۲/۹۱) فرمودند؛ «در این دیدار [ نشست آلماتی ۱] غربی ها کار مهمی انجام ندادند که از آن تعبیر به دادن امتیاز شود بلکه به بخشی از حقوق ملت ایران، اعتراف کوچکی کردند.»
ایشان با اشاره به سابقه منفی غرب در عمل به تعهدات خود تأکید کردند: «برای سنجش صداقت غربی ها در نشست اخیر با ایران، باید منتظر اجلاس بعدی بود.»
این بار آمانو این ماموریت را بر عهده گرفت و اعلام کرد که ایران «احتمال دارد!» به‌دنبال سلاح هسته‌ای باشد و آژانس شواهدی در دست دارد که نشان می‌دهد که فعالیت‌هایی در این خصوص در گذشته و حال جریان داشته است.
این ادعای آمانو در حالی مطرح می‌شود که گزارش‌های آژانس سند روشنی بر ادعاهایش ارائه نمی‌کند. از آنجا که آمانو بر اساس احتمالات سخن می‌گوید، می‌توان سخنان وی را نوعی جنگ روانی علیه ایران توصیف کرد چرا که در عمل، مدیر کل یک نهاد فنی – حقوقی نمی‌تواند بر اساس احتمالات کشوری دیگر را محکوم کند.
در همین راستا، دو مقام ارشد غربی که هر دو در دوره کاری خود به طور سطح بالا و از نزدیک با مسئله هسته ای ایران درگیر بوده اند، دور روز مانده به آغاز مذاکرات آلماتی ۲ آخرین دیدگاه های خود مطرح کرده اند.
گری سیمور:
– انتظار دستیابی به نتیجه مشخص از این مذاکرات واقع‌گرایانه نیست. طرف‌های مذاکره درباره اهداف این گفت‌وگوها برداشت مشترکی ندارند و نوعی قطع ارتباط بنیادین میان آنها وجود دارد.
– در حال حاضر منافع ایران و منافع غرب ایجاب می‌کند که گفت‌وگوهای هسته‌ای ادامه یابد، حتی اگر هر بار تنها توافقی که صورت می‌گیرد مربوط به زمان و مکان دور بعدی مذاکرات باشد.
– رهبر ایران، قصد دارد برنامه‌هسته‌ای را کج‌دار و مریز پیش ببرد و حتی‌الامکان تا پیش از برگزاری انتخابات خرداد ماه از بروز یک بحران بین‌المللی در نتیجه حمله احتمالی اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران جلوگیری کند.
– آیت‌الله خامنه‌ای قصد دارد تنش‌های موجود را در همین حد نگه دارد تا زمانی که تکلیف انتخابات ریاست‌جمهوری روشن شود.
– به طور قطع تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه ژوئن، توافقی بدست نخواهد آمد و فراز و نشیب ها، اختلاف ها و ناامیدی ها ، تا آینده قابل پیش بینی در مذاکرات قدرت های جهان با ایران ادامه خواهد داشت.
– ایرانی ها جنبه های برنامه هسته ای خود را فعلا کند کرده اند. من فکر می کنم حتی اگر توافق رسمی بدست نیاید ، ایرانی ها به دلایل سیاسی ، محدودیت هایی درباره برنامه هسته ای خود اجرا خواهند کرد.
– سرنگونی احتمالی رژیم بشار اسد در سوریه باعث انزوای بیشتر حکومت ایران در منطقه خواهد شد و این امر ممکن است راه را برای دستیابی به توافق در مذاکرات هسته‌ای باز کند.
خاویر سولانا:
– در ایران تصمیم نهایی در امور هسته‌ای با رهبر است. سعید جلیلی تنها خبر می‌دهد که چه چیزهایی دریافت کرده و از نرمش لازم برای انجام مذاکرات واقعی برخوردار نیست.
– تا زمان برگزاری این انتخابات توجه سران ایران بیشتر معطوف به آن خواهد بود و موضوع مذاکره هسته‌ای در حاشیه قرار خواهد داشت. تا زمانی که این انتخابات برگزار نشده «بسیار مشکل خواهد بود در زمینه هسته‌ای کاری از پیش ببریم.»
– دومین مشکل بزرگی که داریم مسئله سوریه است. فکر نمی‌کنم بدون حل مسئله سوریه بتوان با تهران کاری از پیش برد.
– میزان انسجام و هماهنگی گروه ۱+۵ تا حدودی به سبب اهداف متفاوتی که اعضای آن اکنون درباره سوریه دارند در حال تضعیف شدن است.
یک مقام آمریکایی ادعا کرده است که پیشرفت در مذاکرات آلماتی ۲ منوط به نحوه پاسخ‌گویی ایران به پیشنهاد ۱+۵ در فوریه است.
وی اظهار داشت: «تاکنون تهران نگاه مثبتی به مذاکرات از خود نشان داده است. ما امیدواریم این گفتگوهای مثبت اکنون با پاسخ‌های مشخص و اقدامات طرف ایرانی همراه شود.»
تاکنون سه دور مذاکره بین ایران و گروه ۱+۵ در ژنو و دو دور در استانبول، یک دور در بغداد و یک دور در مسکو و یک دور هم در آلماتی قزاقستان برگزار شده است.تیر ماه ۱۳۸۷، مهر ماه ۱۳۸۸، آذر ماه ۱۳۸۹ به ترتیب مذاکرات ژنو یک، دو و سه برگزار و استانبول بهمن ۱۳۸۹ و همچنین ۲۶ فروردین ماه ۱۳۹۱ میزبان دور بعدی گفت‌وگوها بود. این مذاکرات سوم و چهارم خرداد در بغداد و ۲۹ و ۳۰ خرداد ماه در مسکو و هشتم و نهم اسفند ماه ۱۳۹۲ در آلماتی برگزار شده است.
مشرق
