برنامه شب گذشته ‘دیروز، امروز، فردا’ با حضور رضا روستا آزاد رئیس دانشگاه صنعتی شریف و مهرداد بذرپاش به بررسی روند علمی کشور در سالهای پس از انقلاب اسلامی پرداخت.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف در ابتدا اظهار داشت: از عمر دانشگاه صنعتی شریف حدود ۴۵ سال می‌گذرد که نسبت به دانشگاه‌های دیگر تهران دانشگاه جوانی است. امروز همه دانشگاه صنعتی شریف را به نیکی از وجهه علمی می‌شناسند، زیرا از همان ابتدا راهبرد این دانشگاه این بود که یک مرکز عالی عملی باشد.
روستا آزادگفت: در سالهای اخیر دو تحول در دانشگاه و در کل کشور ایجاد شد؛ اول اینکه یک تحول در کشور ایجاد شد. در سه دهه اخیر ظرفیت انجام کارهای دانش بنیان بزرگ به دلیل عدم وجود مدیریت صنعتی جدی در استان‌ها وجود نداشت و ما نمی‌توانستیم به نحو احسن ظرفیت‌ها و فرآورده‌های خودمان را در داخل کشور به ظهور و بروز برسانیم.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف یادآور شد: به واسطه جنگ تحمیلی و نیاز کشور و تحریمی که علیه ما اعمال شد، نیازهای واقعی ایجاد شد که به برکت نفس گرم امام (ره)، بسیاری از دانشجویان ما وارد جبهه جنگ شدند و امروز با انگیزه‌های معنوی آماده خدمت به کشور هستند.
روستا آزاد با بیان اینکه امروز در بسیاری از حوزه‌ها فارغ التحصیلان ما منشأ خدمات بسیار زیادی هستند، گفت:در حوزه هسته‌ای، چندی قبل در بازدیدی که از سایت نطنز و اصفهان داشتم مشاهده کردم که حدود ۵۰ درصد دانشمندان آنجا فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف بودند.
وی افزود: بسیاری از شهدای دوران دفاع مقدس نیز از دانشجویان دانشگاه شریف بودند و بسیاری از آنها هم دوره خود بنده بودند و امروز عکس‌های آنها را به در و دیوار دانشگاه نصب کرده‌ایم.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف اضافه کرد: روز گذشته و امروز بسیاری از خانواده‌های شهدای دانشگاه طی گردهمایی در آمفی‌تئاتر دانشگاه، جمع شده بودند. لذا دانشجویان دانشگاه ما بعد از انقلاب این خط و مسیر راه خود را به روشنی پیدا کرده‌اند.
روستا آزاد در ادامه سخنان خود درباره تفاوت‌های علمی دانشگاه قبل و بعد از انقلاب گفت: اگر چند شاخص قبل از انقلاب را مرور کنیم، مشخص می‌شود که راهبرد عمومی کشور در قبل از انقلاب چه بود. طبق اسناد شاه که شخص اول مملکت محسوب می‌شد وی پرورش یافته مدارس سوئیس بود این شخص و اطرافیان او در خاطرات اذعان دارند که وی شخصی بی‌عرضه، بی‌شخصیت و نالایق بود.
وی متذکر شد: ارتش ما در قبل از انقلاب نیز برای دفاع از کیان مملکت تجهیز نشده بود، بلکه به خاطر این بود که بتوانند با شوری سابق در منطقه مقابله کنند. لذا شاهد بودیم که نیروی هوایی و زمینی ایران خیلی بزرگ شد ولی نیروی دریایی چندان مورد توجه واقع نشد.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف خاطرنشان کرد: پلیس ایران نیز برای حفظ امنیت و آرامش تجهیز و تقویت نشده بود بلکه برای سرکوب مردم و انقلابیون بود.
روستا آزاد در ادامه سخنان خود گفت: در اوائل انقلاب دانشجویان ما حدود ۳۰۰هزار نفر بودند که اکثر آنها در حد کارشناسی بودند. مثلاً در دانشگاهی مثل دانشگاه آبادان، که یک منطقه نفت‌خیز است ما رشته مهندسی نفت نداشتیم. رشته مهندسی نفت بعد از انقلاب در کشور ما ایجاد شد که از نکات قابل توجه و تأمل است.
وی همچنین افزود: تأسیس دانشگاه تهران با جدیت پرفسور حسابی بود و این در حالی بود که شخص شاه می‌گفت دانشگاه به چه درد ما می‌خورد و تأسیس دانشگاه با پیگیری و جدیت و رفت‌وآمد دکتر حسابی تأسیس شد که البته مباحث در این زمینه زیاد است.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه تعداد دانشجویان به نسبت جمعیت ۱۵ برابر شده است، گفت: این تعداد دانشجویان داخل کشور است که طبیعتاً دانشجویان خارج از کشور نیز با توجه به ظرفیت‌های ایجاد شده در داخل، باید به کشور برگردند.
روستا آزاد ادامه داد: از نظر مقطع، از سال ۷۰ بود که تحصیلات ارشد و دکترا در کشور آغاز شد به تدریج، پژوهش، فناوری، ارتباط با صنعت و تجاری‌سازی شروع شد.
وی گفت: اگر بخواهم تقسیم‌بندی کنم می‌توانم بگویم که دهه ۶۰ دهه تقویت و جدی شدن آموزش بود، دهه ۷۰ دهه پژوهش بود که مقالات پژوهشی ما به اندازه قابل توجهی رشد کرد. دهه ۸۰ حوزه ارتباط با صنعت و فناوری بود که تکنولوژی‌ها و صنایع متعددی در امور هوافضا، نظامی، هسته‌ای و پزشکی ایجاد شد که همه این‌ها مبتنی بر دانش بومی کشور خودمان بوده است.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: ارتقا و رشد کمی و کیفی در مقایسه قبل و بعد از انقلاب سرسام‌آور و غیر قابل مقایسه است. بی‌انصاف‌ترین انسان‌ها اگر سه دهه رشد علمی انقلاب اسلامی را رصد کنند، تأیید می‌کنند که پیشرفت ما سرسام‌آور بوده است.
روستاآزاد در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص حفظ و تأمین دانشجویان نخبه و جذب این‌ها توسط کشورهای دیگر، تشریح کرد: به عنوان مثال دانشجویی که سال سوم و چهارم دانشگاه شریف و یا هر دانشگاه خوب دیگر است، می‌تواند تحصیلات تکمیلی و دکترایش را در دانشگاه‌های خوب خارجی پذیرش بگیرد و همان موقع رقمی حدود ۱۲۰۰ دلار در ماه به عنوان R.A به او می‌توانند بدهند و در رقمی حدود ۶۰۰ – ۵۰۰ دلار در ماه به عنوان T.A پرداخت می‌کنند. یعنی این پتانسیل وجود دارد که دانشجویی که خارج تحصیل می‌کند حدود ۲ هزار دلار درآمد داشته باشد، که در صورت بورسیه شهریه نیز نمی‌پردازد.
وی ادامه داد: در این فضا که جاذبه زیادی برای دانشجو برای تحصیل در خارج وجود دارد، ۲ اتفاق رخ داده است. یکی اینکه امروز دیگر دنیای غرب مانند سابق نیست، پژوهش و سرمایه‌گذاری در کشورهای اروپایی مثل انگلیس، فرانسه، کانادا و حتی آمریکا در حال افول است. بحران مالی و به تبع آن بحران اجتماعی و اقتصادی که در غرب رخ داده است این جاذبه‌ها را از دست داده است.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف افزود: نکته دوم اینکه از نظر بعد علمی و توانمندی‌ها، ما امروز در داخل کشور به توانمندی‌های خوب رسیده‌ایم و امروز مهاجرت منفی را شاهد هستیم دانشجویانی که رفته بودند در مواردی به کشور برگشتند.
روستا آزاد گفت: من در سفرها با دانشجویان خارج از کشور در ارتباط هستم که نوعاً اذعان دارند، از نظر علمی دانشگاه‌های خارجی بالاتر از داخل ایران نیست بلکه در مواردی پایین‌تر نیز است. من این را در کانادا، آلمان، سنگاپور و برخی دیگر از کشورها شنیدم.
وی افزود: هر چند که ما مشکلات مالی داریم و آنچنان نمی‌توانیم این دانشجویان را تأمین کنیم ولی اکثر این دانشجویان عزیز با روحیه بسیجی و ایثار و از خود گذشتگی در حال کار هستند. واقعاً کسی که می‌ماند و فعالیت می‌کند واقعاً به کشورش علاقمند است. البته چند سالی است که تأمین مالی در داخل کشور به تدریج در حال تقویت شدن است.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف بیان داشت: برخی دانشگاه‌ها بحث R.A را راه‌انداخته‌اند، دانشگاه صنعتی شریف نیز پیشقدم بود که البته رقم‌ها خیلی بالا نیست و با انجام کارهای پژوهشی افزایش پیدا می‌کند که برخی از دانشجویان و پژوهشگران ما که کارهای خوبی انجام می‌دهند، درآمدهای خوبی نیز دارند.
روستا آزاد اضافه کرد: چند سالی است که ریاست محترم جمهور در این موضوع ورود پیدا کرده است و توسط R.A حمایت‌هایی از دانشجویان در حال انجام است که در مجموع وضع ما در این زمینه خیلی بهتر از گذشته شده است.
روستاآزاد در پاسخ به این سؤال مجری که طبق نظر نشریه علمی نیچر ایران از نظر رشد علمی درد منطقه اول است و صحبت‌های مطرح شده که آیا ایران می‌تواند در سطح جهانی اول شود، گفت: بله، ما امروز از نظر رشد علما در دنیا اول هستم و از نظر رتبه عملی در منطقه اول شناخته شده‌ایم. طبق گزارش پایگاه‌های معتبر جهانی ما از نظر نرخ رشد علمی و مقدار انتشار مقاله علمی در دنیا اول شده‌ایم.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: ما حدود ۱۵درصد نسبت به سال ۲۰۱۰ میلادی تولیدات علمی کشورمان افزایش پیدا کرد که آمریکا در همین سال ۴ درصد افت داشت.
روستاآزاد گفت: آنچه که امروز در دنیا رخ داده است، این است که کسی پیش‌بینی نمی‌کرد امروز رشد کشورهای قدرتمند سابق متوقف شود و کشورهایی مثل چین، هند و کره در حال رشد باشند.
وی در ادامه سخنان خود یادآور شد: وزیر علوم انگلیس چند سال قبل اعلام کرد که من در کشور سطح تحقیقات را به پای هند خواهم رساند، لذا دنیا در حال چرخش است. طبق شواهد قرن نوزدهم قرن اروپا بود، قرن پانزدهم، قرن آمریکا بود و قرن بیست و یکم قرن آسیا است.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف گفت: امروز شاید برخی از جوانان ما به جایگاه واقعی خودشان واقف نیستند. حدود ۲۰هزار شبکه ماهواره‌ای که ۲۰۰ عدد آن در ایران قابل وصول است و ۲۰۰ تا از آنها به زبان فارسی است که رقم تکان دهنده‌ای است همه از چپ و راست و بالا سعی می‌کنند با سیاه‌نمایی و سخن پراکنی و منفی‌بافی این باور را بدهند که وضعیت اسفناک است و القا یاس و ناامیدی کنند.
روستاآزاد گفت: شاید در این بمباران تبلیغاتی، برخی جوانانی نتوانستند به این دروغ‌ها پشت بکنند. اما بخش قابل توجهی توانستند با بصیرت بفهمند در کجا هستند و چه آینده‌ای خوب و روشنی در انتظار آنهاست که با تبلیغات و اطلاع‌رسانی صحیح جوانان متوجه راه صحیح خواهند شد.
وی گفت: امام فرمودند خدا نکند که انسانی قبل از آنکه خود را بسازد دنیا به او رو کند لذا با این تحولات مثبت و افزایش اقتدار ملی باید شاهد قدرت بلامنازعه بین‌المللی ایران باشیم و باید از نظر معنوی، اخلاقی و نفسانی خود را برای آن روز آماده کنیم، چرا که نمی‌خواهیم ما مثل آمریکایی‌ها، انگلیسی‌ها، فرانسوی‌ها شویم.
