ارگ وانشان یکی از دیدنی های روستای وانشان گلپایگان در استان اصفهان است، که در ارتفاع بلند برای هر گردشگری جلوه‌گری می‌کند. یک شب در یک قلعه واقعی رویایی است که در ارگ وانشان گلپایگان به حقیقت می‌پیوندد. در این محتوا سعی شده است تا به تاریخچه شهر گلپایگان، قدمت ارگ وانشان، تاریخچه ارگ وانشان، اقامتگاه بومگردی ارگ وانشان، اتاق‌های اقامتگاه بومگردی ارگ وانشان، فاصله اقامتگاه بومگردی ارگ وانشان با گلپایگان و اصفهان و نزدیکترین جاذبه‌های گردشگری به اقامتگاه بومگردی قلعه وانشان پرداخت شود.
شهر گلپایگان دارای بیشترین کبوترخانه‌ها در ایران و همچنین قلعه‌های متعددی است که به سرزمین قلعه‌ها معروف است. به طوری که در این شهر و روستاهای اطراف آن تاکنون، بسیاری از قلعه‌ها پا بر جا مانده است. از این قلعه‌ها می‌توان به قلعه گودگد، وداغ، غرقاب، مزرعه، دستجرده، سر رباطان، حاج آخوند، حسن آباد، مرغ، جمال، نیوان بار، قلعه وانشان و غیره اشاره نمود. قلعه وانشان از معدود قلعه‌های گلپایگان است که دارای مالکیت خصوصی است که مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفته است و به عنوان اقامتگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قدمت قلعه وانشان به دوره صفویه می‌رسد اما مطالعات دقیق معماری و باستان‌شناسی در مورد قدمت و معماری این قلعه انجام نشده است.
تاریخچه ارگ وانشان
قلعه وانشان در ضلع شمالی روستای وانشان در گلپایگان در استان اصفهان و در کنار رودخانه فصلی وانشان واقع شده است. این ارگ با مساحتی حدود شش هزار متر مربع، ارگی خصوصی و خانوادگی است. که متعلق به خانواده‌ی سید محمد اطیابی بود که چهار نسل از خانواده‌ی آنها در این قلعه زندگی کرده‌اند.
شکل و شمایل اولیه این قلعه تا سال ۱۳۷۲ به صورت دژی اصیل حفظ شده بود. قلعه وانشان دارای پنج برج حفاظتی است که ارتفاع آنها به پانزده متر می‌رسید و در برج‌ها اتاق‌های نگهبانی بود. در تمامی برج‌ها گوشه‌های اریب شکل برای تیراندازی و دفاع از قلعه وجود داشت.
در حال حاضر چهار برج پا بر جا است. پلان این قلعه از ارتفاع بلند به صورت پنج ضلعی است اما احتمالا مثل بیشتر قلعه‌های ایران پلان آن مستطیل شکل بود.
دیوارهای قلعه وانشان نیز بسیار مرتفع بود و امکان نفوذ به قلعه نبود. این قلعه مهم نقش دفاع در برابر دشمن را داشت. و هم به عنوان انبار و سیلو برای ذخیره غلات کاربرد داشت. در این قلعه تعدادی انبار، سیلو، آب انبار، اصطبل پوشیده و روباز و طویله وجود داشت. همین‌طور ثدر موقع حمله دشمن، اهالی روستا با تمام احشام به درون قلعه دارد می‌شدند. و تا فروکش شدن حمله در آن باقی می‌مانند. در نزدیکی این قلعه حمام عمومی نیز وجود دارد که در حال بازسازی است.
اقامتگاه بوم گردی ماهنشان قلعه وانشان
پس از فروش قلعه وانشان به خریدار جدید، قسمتی از ارگ کهن وانشان بازسازی و تعمیر شده است و تبدیل به یک اقامتگاه بومگردی بسیار زیبا به نام ماه نشان شده است. برای رسیدن به این ارگ از پله‌های سنگی بایستی عبور کرد.این اقامتگاه بومگردی دارای رستوران سنتی و چایخانه جهت پذیرای گردشگران مسافران است. حیاط این ارگ دارای درختان زیبای بادام، انجیر و گردو با تخت هایی برای نشستن است. قسمتی از ارگ کهن با دیوار از اقامتگاه بومگردی جدا شده و همچنان باقی‌مانده است. شماره تلفن جهت رزرو و هماهنگی با اقامتگاه بومگردی قلعه وانشان ۰۹۱۳۷۱۸۸۸۶۰ است.
اقامتگاه بومگردی ماهنشان قلعه وانشان در دو طبقه ساخته شده است، در حال‌حاضر این اقامتگاه بومگردی دارای چهار اتاق اقامتی کاملا دایر است که یکی از این اتاق‌ها در برج واقع شده است. با توجه ارتفاع قلعه وانشان هر کدام از اتاق‌ها در قلعه به خصوص اتاق شاه‌نشین، دارای چشم‌انداز منحصر به فردی است. از ویژگی‌های دیگر اتاق‌ها می‌توان به نبود تخت‌خواب در آنها اشاره کرد. در این اتاق‌ها کاملا به روش سنتی و قدیمی رختخواب وجود دارد.
همین‌طور در فصل سرد زمستان و سرما اتاق‌ها با کرسی گرم می‌شود. داخل این اقامتگاه غذاهای سنتی و محلی گلپایگان مانند آلبالو پلو، کشک بادمجان، خورشت فسنجان، اشکنه، آش ترخینه و غیره برای گردشگران و مسافران سرو می‌شود. در حال حاضر ظرفیت پذیرش اقامتگاه بومگردی ماهنشان ارگ وانشان چهل و پنج نفر است.مسیر سهل العبور و نزدیکی به گلپایگان از امتیازات روستای وانشان و این اقامتگاه است.
عکاس: زهرا نعمتی
خبرنگار: بهمن ثابتی
