حسن کسایی، نوازنده پیشکسوت نی ایران که از دو ماه پیش در وضعیت کما به سر می‌برد، دیگر نه با کسی صحبت می‌کند و نه غذا می‌خورد.
یکی از شاگردان کسایی درباره وضعیت کنونی این هنرمند گفت: «حال کسایی در حال حاضر بد‌تر از حال جلیل شهناز است و فقط باید برای او دعا کنید.»
او بیان کرد: «کسایی نابغه‌ای بی‌نظیر است و مانند او، دیگر در کره زمین متولد نمی‌شود، اما ای‌کاش شما اهالی رسانه به جای انتشار خبر بیماری، از هنر این بزرگان بنویسید تا وقتی آن‌ها در قید حیات هستند، در ذهن مردم بمانند، نه این‌که مویشان سپید شود، اما همچنان مردم آن‌ها را نشناسند.»
بزرگ‌ترین نوازنده نی ایران در سن ۲۰ سالگی نخستین اجرای تک‌نوازی نی خود را در دستگاه «همایون» در تئا‌تر اصفهان به صحنه برد و یک سال بعد، قطعه معروف «سلام» را در دستگاه «چهارگاه» ساخت که از معروف‌ترین قطعات موسیقی ایرانی به‌شمار می‌رود. این قطعه بعد‌ها توسط حسین علیزاده در آلبوم «صبحگاهی» با سازبندی و ارکستراسیونی حجیم بازسازی شد.
کسایی در سال ۱۳۲۹ برای اولین‌بار نی را به ارکستر رادیو ارتش اصفهان برد و در سال‌های بعد با ارکسترهای متعدد رادیو به سرپرستی هنرمندانی مانند ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، حبیب‌الله بدیعی، محمد می‌رنقیبی، همایون خرم و دیگران به فعالیت خود در این زمینه ادامه داد.
در سال ۱۳۳۵ به دعوت داوود پیرنیا به برنامه «گل‌ها» راه یافت و تا سال ۱۳۵۷ که در گلچین هفته شرکت کرد، با این سلسله برنامه، همکاری داشت.
از سال ۱۳۴۶ فضای کاری کسایی ابعادی جهانی هم پیدا کرد و یک صفحه دورو در مایه‌های «شور» و «ماهور» از نوازندگی نی او همراه تنبک جهانگیر بهشتی توسط کمپانی C. B. S فرانسه ضبط و در سال ۱۳۵۴ در نقاط مختلف جهان پخش شد. همچنین کسایی تا سال ۱۳۵۶، برنامه‌های متعددی در جشن هنر شیراز برگزار کرد و با نوازندگان بزرگ جهان از جمله راوی شانکار، شاران رانی و بسم‌الله خان دیدار کرد.
چند ماه پس از پیروزی انقلاب، او آخرین برنامه رسمی خود را در رادیو ایران با همکاری جلیل شهناز، محمدرضا شجریان و جهانگیر ملک اجرا کرد. با این حال تا پیش از سال ۱۳۶۱، آرشیو موسیقی رادیو اصفهان از بین رفت و کسایی هم از صداوسیما برکنار و حقوقش قطع شد.
کسایی در دهه ۱۳۶۰ به کشورهای آلمان، انگلیس، فرانسه و هلند سفر کرد و در چند برنامهٔ رادیویی، به اجرای برنامه پرداخت. در سال ۱۳۶۹ نیز تندیس او در گالری مفاخر هنری جهان در لندن نصب شد.
پس از آن‌که کسایی در سال ۱۳۷۰ در جشنواره نی‌نوازان در تالار اندیشه شرکت کرد، فعالیت او دوباره رونق گرفت و در سال ۱۳۷۴ صداوسیما مستمری او را برقرار کرد. کسایی در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر شد. همچنین در سال ۱۳۸۱ به‌عنوان چهرهٔ ماندگار موسیقی انتخاب و از او تقدیر شد.
در سال ۱۳۸۱ محمدجواد کسایی (فرزند حسن کسایی) کتاب «از موسیقی تا سکوت» را که حاصل نیم قرن تلاش موسیقایی حسن کسایی است، با مقدمه بیژن ترقی به بازار کتاب عرضه کرد.
حسن کسایی در اصفهان سال‌ها مکتب‌دار موسیقی اصفهان در رشته‌های نی، سه‌تار و آواز بوده است. اگرچه بیشتر آثار او بداهه‌نوازی است تا موسیقی پیش‌ساخته، ولی امروز بخش زیادی از ضربی‌ها و حتا آوازی‌های نوازندگان نی، بهره گرفته از نوازندگی‌های اوست. او در زندگی هیچ دلبستگی‌ای به‌جز موسیقی ندارد.
در گذشته صدای نی همراه با ناخالصی زیاد بود، یعنی نواختن آن به صورتی بود که تفاوت محسوسی بین صداهای اوج، بم و بم نرم نبود، ولی استاد کسایی توانست با تغییر حالت در زبان، در محل استقرار زبان، حالت لب و فرم سر نی، صدایی بسیار شفاف و بدون ناخالصی از نی تولید کند. همین پیشرفت باعث شد تا نوازندگی نی او، به رادیو راه پیدا کند. تک‌نوازی‌ها و همکاری با نوازندگان و خوانندگان مشهور آن زمان مانند جلیل شهناز، علی تجویدی، احمد عبادی، تاج افهانی، ادیب خوانساری و… باعث شد تا نی هم‌ردیف سازهای دیگر قرار بگیرد.
ایسنا -از کارهای اخیر کسایی می‌توان به آلبوم «دختر گل‌فروش» با تنظیم مهرداد یزدانی و آواز علی جهاندار و گفت‌وگوی نی و تار که حاصل هم‌نوازی او با شهرام می‌رجلالی است، اشاره کرد.
