تهران امروز: دکتر کواکبیان را می‌توان جزو اصلاح‌طلبانی دانست که صریح سخن می‌گوید و صریح از سران اتفاقات سال ۸۸ انتقاد می‌کند و مرزبندی خود را با آنان آشکار می‌کند. با این وصف تعجبی ندارد که ما با اصلاح‌طلبی «متفاوت» مواجه باشیم. با نماینده مردم سمنان درباره وضعیت جبهه اصلاحات و انتخابات پیش رو گفت‌وگو کرده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد.
به عنوان سوال اول به گمانم بهتر است در باب مفهوم اصلاحات به توافق برسیم.شما به عنوان یک اصلاح‌طلب هدف‌تان از اصلاح‌طلبی را در چه مقولاتی پیگیری می‌کنید؟این سوال از آنجا اهمیت طرح دارد که نوعا برخی از دوستان شما خارج از چارچوب جمهوری اسلامی به طرح مفهوم اصلاحات پرداخته‌اند.
ما خواهان اصلاحات در چارچوب نظام هستیم و اصلاحاتی را پیگیری می‌کنیم که براندازانه نیست و با اینگونه اقدامات هم مخالف هستیم. ما بر این باوریم که نابسامانی‌های درون سیستمی را چه درعرصه اقتصاد، سیاست، فرهنگ و چه در عرصه روابط اداری، تحولات بین‌المللی و سیاست خارجی باید در چارچوب قوانین به‌ویژه قانون اساسی بسامان کنیم. ما به اصلاحات در همه این زمینه‌ها در چارچوب قوانین حاکم بر جامعه بخصوص قانون مادر یعنی قانون اساسی ایمان داریم.
پس از نظر ما اصلاحات اولا در چارچوب نظام است ثانیا همه جنبه‌ها را در بر می‌گیرد، این یعنی اینکه ما فقط به دنبال اصلاحات سیاسی نیستیم و اصلاحات اقتصادی یا فرهنگی و… را هم مدنظر داریم و ثالثا اصلاحات فراگیر را فقط مختص نخبگان نمی‌دانیم و اعتقاد داریم این حرکت باید از درون مردم جوشش پیدا کند.
ما در حال حاضر جبهه هماهنگی اصلاحات را داریم که حزب مردم سالاری هم یک عضو آن محسوب می‌شود وهمچنین در کنار آن جبهه مردمی اصلاحات را هم داریم که ۳۵ عضو دارد و آنها هم با ما در ارتباط هستند اما ۲۰ عضو از آن به شورای هماهنگی اصلاحات وصل نیستند.
این یعنی اینکه آنها تفکرات اصلاح‌طلبانه دارند ومی خواهند این فکر را تقویت کنند. همچنین باید به این نکته توجه داشت که اصلاحات به نخبگان و احزاب خاصی از اصلاح‌طلبان محدود نمی‌شود. من در مجلس هم بارها تاکید کرده‌ام که اصلاحات به افراد خاصی محدود نمی‌شود مثلا اینگونه نیست که بگوییم اصلاحات حتما به آقای خاتمی ختم می‌شود و تمام.
سوال من هم همین جاست مرزبندی شما با آن اتفاقاتی که در سال۸۸ رخ داد چیست و اصلاحات مد نظر شما با اصلاحات آن جریان چه تفاوتی دارد؟شما از اصلاحات سخن می‌گویید و آنها هم از اصلاحات…
ما با هیچ‌کدام از آنهایی که در خیابان‌ها به آتش زدن و به‌هم زدن همه چیز پرداختند و با این اعمال در کشور اختلال و آشوب ایجاد کردند نسبتی نداریم بلکه مخالف هم هستیم. ما از همان اول هم تاکید کردیم اینها در زیر هر نامی چه جنبش سبز و چه اصلاح‌طلب که دست به چنین اعمالی زده باشند یک مشت آدم برانداز هستند و ما با هر کسی که به‌دنبال براندازی باشد مخالفیم.
بنابراین با سران آن جریان هم مرزبندی‌هایی دارید؟ بله.ما در انتخابات از نامزدهایی حمایت می‌کردیم و تا مادامی که انتخابات انجام نشده بود حمایتمان هم باقی بود اما بعد از آن که انتخابات تمام شد و آن حوادث رخ داد حمایت ما هم پایان یافت. در عین حال ما هیچ‌وقت مدعی نبودیم که آنها لیدر ما هستند آنها هم هیچ‌گاه مدعی این امر نبودند. مهم‌ترین شاخص ما برای اصلاحات، خط امام (ره) است. یعنی ما اصلاحات را در خط امام (ره) قبول داریم.
فراکسیون ما در مجلس هم فراکسیون خط امام (ره) نام دارد. بارها هم بر اصلاحات خط امام(ره) تاکید کرده ایم بنابراین نه کسی می‌تواند با آن مقابله کند، نه تعطیل شدنی است، نه براندازانه است و نه می‌شود با ضد انقلاب ارتباطش داد. اتفاقا کسانی که آرزو دارند اصلاحات نباشد همواره دوست دارند وانمود کنند که اصلاح‌طلبان براندازند، استدلال من هم این است که در حال حاضر ۶۰،۷۰ نفر اصلاح‌طلب در مجلس هستند که همه در خدمت این نظام، منویات، اهداف قانون اساسی، رهبری و ولایت فقیه آن هستند و اینها از این نظر هیچ مشکلی ندارند،ولی می‌بینیم یک عده‌ای هم از جناح‌های مختلف هستند که به جهت تمامیت خواهی و اقتدارگرایی و اینکه می‌خواهند همه چیز متعلق به آنها باشد اصلاح‌طلبی را دوست ندارند. اینها برای به کرسی نشاندن حرف خودشان تلاش دارند که ما را برانداز جلوه دهند. ولی ما همواره مواضع خود را از براندازان تفکیک و اعلام کرده‌ایم.
اساسا ما با برانداز‌ها هیچ رابطه‌ای نداریم و هیچ نسبتی بین ما و آنها وجود ندارد. در هر حال شاخص خط امام برای ما بسیار اهمیت دارد و برای ما مهم است که در چارچوب آن عمل کنیم. نکته دیگر این است که اصلاحا ت با انقلاب و حتی انقلاب مخملی متفاوت است. اصلاحات یک پروسه است،پروژه نیست. اینگونه نیست که امروز دم از اصلاحات بزنیم و فردا قدرت را در دست بگیریم و پس فردا از پایان اصلاحات سخن بگوییم. بلکه ما بر این باوریم که این جریان و فکر(اصلاحات) باید همیشه و همواره وجود داشته باشد.
چه درون قدرت باشیم چه برون قدرت هم فرقی نمی‌کند. لذا اگر توجه کنیم که اصلاحات یک پروسه است، اگر ما آن را در چارچوب خط امام قبول داشته باشیم، اگر توجه کنیم که این اصلاحات شامل همه مقولات اجتماعی، سیاسی ،فرهنگی، اقتصادی و امور داخلی و خارجی می‌شود واگر توجه کنیم که ما با گروهی که دنبال براندازی هستند مرزبندی داریم و ما برخلاف آنها در چارچوب قانون اساسی و قوانین داخلی عمل می‌کنیم،به جمله اولم می‌رسیم که ما به اصلاحات تاکید داریم یعنی اصلاحات در چارچوب قوانین اساسی.
بسیار خوب با توجه به روندی که در جناح اصلاحات طی شده است شما برای انتخابات بعدی چه برنامه‌ای دارید؟
آنچه مسلم است اصولگرایان همانطور که خودشان هم قبول دارند سه لیست خواهند داشت. لیست طرفداران آقای احمدی‌نژاد، لیست منتقدین آقای احمدی‌نژاد و لیست اصولگرایان سنتی.در این موضوع شکی وجود ندارد.اما این احتمال وجود دارد لیست اصولگرایان سنتی با منتقدین آقای احمدی‌نژاد یکی شوند و همین‌طور این امکان هم است که لیست طرفداران آقای احمدی‌نژاد با اصولگرایان سنتی هم یکی شود البته برای این دو امکان این احتمال هم وجود دارد که نقیضش صورت بگیرد.اما آنچه که به‌طور یقین انجام خواهد شد این خواهد بود که لیست طرفداران آقای احمدی‌نژاد با لیست منتقدین احمدی‌نژاد قطعا یکی نخواهد بود. لیستی که آقای مشایی و اطرافیانش ارائه خواهند داد با لیستی که آقایان توکلی و علی مطهری و دوستانشان به عنوان منتقدین آقای احمدی‌نژاد ارائه خواهند داد قطعا یکی نخواهد بود.به این ترتیب مشخص است که در انتخابات پیش رو اصولگرایان قطعا متحد نخواهند بود. لذا فضا برای فعالیت اصلاح‌طلب‌ها نه تنها سخت‌تر نیست بلکه فضای بهتری هم است.من معتقدم که رد صلاحیت‌هایی شبیه مجلس هفتم نخواهیم داشت و قطعا چنین چیزی نخواهیم دید حتی به نظر من وضع در این انتخابات از مجلس هشتم هم بهتر خواهد بود.
یعنی به این ترتیب فضای انتخاباتی را باز می‌بینید و قصد دارید در انتخابات شرکت کنید؟
بله مسلما. من معتقد هستم اگر این فضایی را که ترسیم می‌کنم تحقق پیدا کند ما بدون هیچ منعی در این انتخابات شرکت خواهیم کرد. من بارها تاکید کرده‌ام که با صندوق‌های انتخاباتی قهر نمی‌کنیم ولی به هر قیمتی هم لیست نمی‌دهیم.موضوع شرکت در انتخابات با ارائه لیست انتخاباتی دو مقوله متفاوت است. اینکه بنده به عنوان یک فرد تصمیم به شرکت در انتخابات داشته باشم یا نداشته باشم این بحث دیگری است.اما اگر بخواهیم به عنوان یک حزب لیست ارائه بدهیم باید سبدمان از کاندیداهای همسو با ما پر باشد. اگر ببینم این سبد پر می‌شود لیست می‌دهیم ولی اگر ببینم این سبد پر نمی‌شود و رد صلاحیت‌ها زیاد است موضوع لیست دادن بی‌معنا خواهد بود.
اما اگراین سبد شما پر نشود آنگاه چقدر احتمال ائتلاف با طرفداران دولت یا منتقدین دولت برای شما وجود دارد؟
ما با طرفداران دولت مطمئنا هیچ‌گونه ائتلافی نخواهیم کرد من البته نظر خودم را می‌گویم. ولی با منتتقدین دولت امکان و احتمال ائتلاف وجود دارد. بخشی از اصلاح‌طلبان تصورشان این است که در حال حاضر باید سکوت کرد و بخشی دیگر هم بر این عقیده هستند که باید به هر قیمتی لیست ارائه بدهیم. ولی من معتقدم که نه باید به هر قیمت لیست داد و نه سکوت کرد بلکه باید شرایط را رصد کرد اگر این وضعیت جوری بود که می‌شد در سبدمان کسانی را قرار داد باید لیست بدهیم ولی اگر کسی نبود دلیلی ندارد لیست بدهیم. البته من تصورم براین است که فضا بهتر خواهد بود. تصورم بر این است در صورتی که فعال بشویم و همه بیایند(شرایط احزاب را می‌گویم) مشارکت بالای ۵۰ درصدی خواهیم داشت (۸۵ درصد که حالا حالا‌ها تجربه نخواهد شد ولی مشارکت پایین ۵۰ درصد هم نخواهد بود).در عین حال پیش‌بینی من این است که داوطلبان زیادی هم برای حضور در صحنه انتخاباتی اعلام آمادگی خواهند کرد. حداقل در شهرستان‌ها که این گونه است.لذا من معتقدم که باید منتظر بمانیم تا زمان اندکی جلو برود و در عین حال باید منتظر ماند و دید که چه کسانی ثبت نام خواهند کرد و چگونه با آنها تعامل صورت خواهد گرفت یعنی هیات نظارت و شورای نگهبان با آنها چگونه رفتار خواهند کرد تا ان‌شاء الله بعد ببینیم چه خواهد شد.
یعنی این امکان برای شما وجود دارد که با جریان منتقدین دولت وارد مذاکرات انتخاباتی شوید؟
ما ممکن است همکاری انتخاباتی کنیم ولی ائتلاف جناحی قطعا صورت نمی‌گیرد. بالاخره اصولگرایان مواضع خاص خود را دارند و اصلاح‌طلبان هم مواضع خاص خودشان را دارند. ما ممکن است در یک مقطعی همکاری انتخاباتی کنیم و حتی ممکن است یک لیست مشترک هم بدهیم.اما منظور این نیست که مثلا بخواهیم در یک جبهه قرار بگیریم. نه آنها مایلند به جبهه ما بیایند و نه ما مایلیم به جبهه آنها برویم ولی همکاری انتخاباتی احتمالش خیلی زیاد است و ممکن است پیش بیاید.
سخنان اخیر آقای خاتمی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟برخی از اصلاح‌طلبان هجمه سختی را به وی سامان داده‌اند.
من معتقدم که هرکسی کمک کند تا فضا تلطیف شود قطعا به نظام خدمت کرده است و هر کس که به مخدوش شدن فضای انتخاباتی کمک کند قطعا به نظام خیانت کرده است. لذا پیشنهاد آقای خاتمی هم می‌تواند یک پیشنهاد مثبت و دلسوزانه‌ای باشد. ایشان بر این باور است که باید کمک کنیم فضا تلطیف شود تا همه در صحنه حضور پیدا کنند.
یعنی شما معتقدید این سخنان براساس توافقاتی صورت نگرفته است؟
نه من واقعا فکر نمی‌کنم.ایشان دلسوزانه این سخنان را گفته‌اند.
پیش‌بینی و ارزیابی شما از بافت آینده مجلس چیست؟
من براساس خوشبینی که به وضعیت تایید صلاحیت‌ها در چارچوب قانون اساسی دارم معتقدم که مجلس نهم شبیه مجلس پنجم(یعنی برحسب وزن اقلیت و اکثریت) خواهد بود. همانطور که می‌دانیم در مجلس ششم اکثریت با اصلاح‌طلب‌ها بود و مجلس هفتم و هشتم اکثریت با اصولگرایان بوده است. مجلس نهم را مثل مجلس پنجم پیش‌بینی می‌کنم بر این اساس که اکثریت و اقلیت قاطعی نخواهیم داشت.
یعنی چگونه تقسیم خواهد شد بین سه جریان یا دو جریان؟
من فکر می‌کنم دو جریان کلی اصولگرایان و اصلاح‌طلبان داریم. بین این دو جریان ممکن است اصولگرایان اکثریت پیدا کنند ولی یک اکثریت قاطعی مثل مجالس هفتم و هشتم در پیش رو نخواهیم داشت.
با توجه به اختلافات اخیر جریان طرفدار دولت در کجای این معادله قرار خواهد داشت؟
من معتقدم با توجه به فضای موجود ممکن است خیلی‌ها اصلا در قالب فراکسیون اصولگرایان فعالیت نکنند. یعنی من می‌خواهم بگویم که خیلی‌ها دیگردر چارچوب جبهه اصولگرایان نخواهند ماند و یک گرایش جدید پیدا خواهند کرد.
حزب مردمسالاری برنامه‌اش چه خواهد بود؟
ما در جریان جبهه اصلاحات سعی داریم هماهنگی کنیم که دوستان را قانع و راضی کنیم به اینکه تعامل بهتر و مثبت تری با فضای انتخاباتی داشته باشند و فکر می‌کنم این نقش کمی نیست.مطمئنا اگر دولت در چارچوب قانون نظارت، تبلیغات و اجرا هماهنگی‌های کلان داشته باشد بدبینانه نگاه نمی‌کنیم و معتقدیم اصلاح‌طلب‌ها می‌توانند لیست داشه باشند. ان‌شاء الله یک هماهنگی خاصی پیش خواهد آمد و باعث خواهد شد پیش‌بینی که عرض می‌کنم تحقق پیدا کند.
این شایعه که گفته می‌شود تعدادی از تکنوکرات‌های دولت آقای خاتمی و هاشمی برای شرکت در انتخابات فعال شده‌اند و ستادهایی برقرار کرده‌اند تا چه اندازه با واقعیتت منطبق است؟
ما سعی می‌کنیم در لیست نهایی از این افراد هم استفاده کنیم ولی این به معنای این نخواهد بود که جریان احزاب عنان اختیاراتش را به تکنوکرات‌ها خواهد داد. تکنوکرات‌ها هم در جریان احزاب هماهنگی می‌شوند.
پس یعنی شما شایعه را واقعی می‌دانید؟
ستاد را من نشنیدم ولی فعال شدنشان را شنیده ام.
و به فکر قرار دادن آنها در لیست انتخاباتی خود هستید؟
بله عرض کردم ما با هر نیرویی که بخواهد واقعا خادم مردم باشد و قصدش اصلاح‌طلبانه باشد در چارچوبی که ما فکر می‌کنیم به سمتش دست یاری دراز خواهیم کرد.
شما برای تشویق مردم در انتخابات چه برنامه‌ای دارید؟
من معتقدم بیشترین تشویق برای مردم رفتار بازیگران در عرصه انتخابات است.ما در تشویق مردم در انتخابات با پنج بازیگر اصلی روبه‌رو هستیم که یکی از این پنج بازیگر هم ما یعنی احزاب و همان به اصطلاح کنشگران سیاسی و جناح‌های سیاسی هستیم. بازیگران دیگر عبارتند از: بحث‌های نظارت،مجریان،دستگاه‌های ذی‌ربط تبلیغاتی مثل صداو سیما، رسانه‌ها و مطبوعات و کاندیداها. ما در چارچوب احزاب می‌توانیم مردم را تشویق کنیم ولی ۴ بازیگر دیگر نقش مهم‌تری دارند اما اگر واقعا همه اینها دست به دست هم بدهند می‌توان امیدوار بود فضای انتخاباتی فراهم شود.
