مجید ابهری، جامعه‌شناس اعتقاد دارد که باید سازمانی مسئولیت اصلی این ماجرا را در یک بیمارستان به عهده بگیرد. به اعتقاد ابهری سازمان بهزیستی می‌تواند یک انتخاب خوب باشد. او اعتقاد دارد وقتی این موضوع در قالب قانون صورت گیرد جلوی سوءاستفاده‌های بعدی گرفته می‌شود.
ناباروری سومین عاملی است که ممکن است کیان یک خانواده ایرانی را به خطر بیندازد و بعد از اعتیاد ومشکلات جنسی آنها را به سمت طلاق بکشاند. اما علم این روزها آنقدر پیشرفت کرده تا راهی را برای جلوگیری از پاشیده شدن یک َآشیانه جلوی پای زوج‌های نابارور بگذارد. راهی که متخصصان از آن به عنوان آخرین راه یاد می‌کنند؛ رحمهای اجاره ای. رحمهای اجاره‌ای امروز نه تنها در خانواده‌های ایرانی؛ که در بسیاری از کشورهای دنیا راهی است برای بچه دار شدن خانواده‌هایی که رحم مادر خانواده به دلایل مختلف نمی‌تواند در ۹ ماه بارداری میزبان کودک خود باشد. اما عدم شفاف‌سازی این روش و فرهنگ‌سازی مناسب باعث شده تا دوباره پای دلال‌ها و واسطه‌ها به مسئله باز شود و بازار سیاهی در کنار این اتفاق خوشایند به‌وجود‌آید. بازاری که امروز در خفا رحم اجاره‌ای را بین ۲ تا ۹ میلیون به فروش می‌رساند البته وقتی پای متقاضی خارجی از کشورهای دیگر به میان می‌آید واسطه قیمت را به ۲۵ میلیون هم می‌کشاند. از سوی دیگر نبود قانون مشخص و نظارت کافی باعث شده تا این مسئله خود به مشکلات دیگری در زندگی زوجین منجر شود.
ساعت شنی!
شاید یکی از جدی‌ترین برنامه‌های ساخته شده درباره مادران حامل(رحمهای اجاره ای) سریال«ساعت شنی» بود که نگاه آسیب‌شناسانه‌ای به مسئله داشت و تا حدود زیادی توانست که ذهن جامعه را با این روش تازه آشنا کند. رحم اجاره‌ای در سایر کشور‌ها خیلی زود جای خود را بازکرد. سایت‌های زیادی اخباری از رحم اجاره‌ای و حتی استفاده از رحم خواهر، مادر یا مادربزرگ به عنوان رحم اجاره‌ای را بازتاب می‌دهند. به گفته «مجید ابهری» آسیب‌شناس، مطالعه آمارهای سالانه در کشور نشان می‌دهد که هر سال ۱۰۰ هزار نفر به جمعیت نابارور ایرانی اضافه می‌شود و سازمان بهداشت‌جهانی سهم نازایی در ایران را در میان جمعیت بارور ۱۲ درصد اعلام کرده است. به گفته او براساس این دو آمار ناباروری در لیست آمارهای طلاق در کشور ما جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده و می‌توان گفت سومین دلیل طلاق در ایران بعداز اعتیاد و مشکلات جنسی و عدم تفاهم است. به گفته ابهری برای درمان ناباروری امروز روش‌هایی انتخاب می‌شود که خالی از ابعاد روانی واجتماعی نیست. گذشته از رحم اجاره‌ای در میان زوج‌های ایرانی، معمولا جراحی لقاح انجام می‌شود که به AZF معروف است. احتمال بچه‌دار شدن در این روش ۲۰ تا ۳۰ درصد است که هزینه بسیار سنگینی دارد اما باز هم از سوی خانواده‌های ایرانی آزمایش می‌شود. البته مجید ابهری استفاده از «رحم اجار ه ای» را آخرین راه حل برای گره گشایی از مشکل ناباروری می‌داند. یک طرف این ماجرا به گشودن گره از زندگی زن و شوهری منجر می‌شود که سال هاست در حسرت پدر و مادر شدن مانده‌اند و در سمت دیگر فقر پای زنی دیگر را به ماجرا باز می‌کند که برای برطرف کردن نیاز مالی قبول می‌کند جنین زن و شوهر دیگری را در رحم خود پرورش دهد. این مسئله به گره‌گشایی مشکلات بسیاری از خانواده‌ها منجر شده‌است. هرچند به یک کار تجاری تبدیل شده تا بخشی از زنان که عمدتا نیازمند و فقیر هستند از این روش برای تامین مخارج زندگی خود و فرزندانشان بهره می‌گیرند.
انعقاد قرارداد!
به گفته ابهری میان زوجین که از رحم اجاره‌ای استفاده می‌کنند و زنانی که رحم خود را اجازه می‌دهند قراردادی بسته می‌شود که در این قرارداد یک نفر به عنوان داور معرفی می‌شود. این داور کسی است که معمولا وظیفه معرفی مادر اجاره‌ای را به عهده دارد. اما گاهی مشکلات احساسی وعاطفی به ماجراهایی در این میان منجر می‌شود. به اعتقاد ابهری از نگاه رفتا‌رشناسی مادران اجاره‌ای هر چقدر به این کار به عنوان یک شغل و وظیفه نگاه کنند باز هم ازنظر روانی و رفتاری درگیر آن می‌شوند و چرا در حقیقت پروراندن یک جنین در شکم گذشته از ارتباط خونی با آن در طول ۹ ماه از نظر عاطفی نیز ارتباط برقرار می‌شود. اختلاف نظرهای بسیاری بین علما و کارشناسان درباره تعلق فرزند به مادر نابارور و مادر حامل وجود دارد که همین مسئله ممکن است به مانعی تبدیل شود. به گفته ابهری درگیری فکری مادر اجاره‌ای در بسیاری از اوقات با تولد فرزند تمام نمی‌شود و در پاره‌ای مواقع این ارتباط آنقدر عمیق می‌شود که باعث فرار مادر حامل همراه فرزند نوزاد و یا انکار وی و به قول معروف «دبه کردن» او می‌رسد چرا که مادرحامل احساس می‌کند از وجودش سوءاستفاده شده و هرچند درقبال این کار پول گرفته اما خلأ عاطفی ناشی از قرار دادن بخشی از جسم همیشه او را آزار خواهد داد. به گفته ابهری اجاره ۹ ماهه رحم بستگی به نیاز مادر از ۲میلیون آغاز می‌شود و تا ۹ میلیون در نوسان است که صد البته بستگی به مهارت واسطه دارد که در این میان پورسانت یا کمیسیون نیز نصیب او می‌شود.
باجگیری!
ابهری اعتقاد دارد که باید سازمانی مسئولیت اصلی این ماجرا را در یک بیمارستان به عهده بگیرد. به اعتقاد ابهری سازمان بهزیستی می‌تواند یک انتخاب خوب باشد. او اعتقاد دارد وقتی این موضوع در قالب قانون صورت گیرد جلوی سوءاستفاده‌های بعدی گرفته می‌شود. علاوه بر اینکه قانون هنوز وضعیت مادر حامل و مادرنابارور را مشخص نکرده است همین مسئله باعث شده تا پیامدهای بعد گریبانگیر زوج نابارور شود.برخلاف جوامع دیگر که حتی ممکن است مادر حامل را از اعضای فامیل یا خانواده انتخاب کنند اما این مسئله از سوی بسیاری از خانواده‌های ایرانی کتمان می‌شود. زوج نابارور حتی ممکن است به مسافرت‌های طولانی بروند و پس تولد بچه به شهر خود برگردند. به گفته ابهری در برخی موارد بعضی از مادران حامل بعد از زایمان با تهدید خانواده نابارور به افشای موضوع برای فامیل آنها و چگونگی بچه دار شدنشان، اقدام به باجگیری می‌کنند. او اعتقاد دارد اگر یک نهاد به طور قانونمند این موضوع را هدایت و اجرا کند‌از عوارض و عواقبت سوء آنها جلوگیری می‌شود.
دلال‌ها در کمین!
ابهری از وجود گروهی دلال در جنوب شهر خبر می‌دهد که بیشتر به دنبال شناسایی زنان بیوه هستند. بیوه‌هایی که فقیر هستند اما اعتیاد ندارند. به گفته او در این پروسه آزمایش‌های اعتیاد، ایدز و… از این زنان گرفته می‌شود. هرچند آزمایش‌های اعتیاد از مادران حامل گرفته می‌شود اما به گفته ابهری برخی ازاعتیادها مثل اعتیاد به شیشه نشان نمی‌دهد. همچنین او انجام تست افسردگی و پرخاشگری را برای مادر حامل لازم می‌داند. به گفته ابهری هرچند ۶۰ درصد خصوصیات فرزندان به ژن برمی گردد اما به دلیل تغذیه از خون مادر خصوصیات هم از مادر حامل به فرزند انتقال می‌یابد بنابراین توجه به شرایط روحی مادر بسیار مهم است. مسئله‌ای که فقر حتما روی آن تاثیر می‌گذارد. او به زوج‌های نابارور توصیه می‌کند که اگر پای واسطه هم به میان می‌آید حتما معتبر باشد.
مادران حامل، مد روز!
مشکلات قانونی زیادی پیش‌روی مادران حامل وزوج‌های نابارور وجود دارد اما مسئله دیگری هم برخی از جامعه شناسان را آزار می‌دهد. پدیده‌ای که بسیاری از پژوهشگران اعتقاد دارند ارتباط مستقیمی با طبقه تن آسان و طبقات مرفه جامعه دارد. در واقع، کسی که پول دارد و از سوی دیگر می خواهد اندام خود را متوازن نگه دارد، ترجیح می‌دهد تا زیان های جسمی دوران بارداری و همچنین درد و عوارض زایمان را از خود دور کرده و در عوض لذت داشتن فرزند را بدون عوارض یاد شده تجربه کند. لذا زنی که متعلق به طبقه تن آسان باشد، ترجیح می دهد تا با خرج مبلغی از ثروت خود، علاوه بر دوری از عوارض یاد شده و لذت داشتن فرزند، به نوعی طبقه اجتماعی خود را نیز به رخ دیگران بکشاند. لذا در نزد دیگران، زنی که فرزندش را برایش به دنیا می آورند، زنی است که علاوه بر تعلق به طبقه ای خاص، دارای فرهنگی خاص و همچنین ذائقه ای خاص است و لذا تفاوت عمده ای با سایر طبقات جامعه دارد. از این رو، زنان دیگر نیز در پروسه مدگرایی و تبلیغ، سعی در فراگیری این امر نموده و در این صورت، این امر به شدت در جامعه رواج خواهد یافت. این رواج همانا تحت تاثیر الگو گیری بوده و تبدیل به سرلوحه آبرومندی زنان جامعه خواهد شد. در این پروسه، کارکرد آشکار رحم اجاره ای (که همانا کمک گرفتن از فردی دیگر در صورت داشتن بیماری های خاص، برای به‌دنیا آوردن فرزند، نظیر نازایی و…) به حاشیه رانده شده و کارکرد پنهان (که همانا سبک و الگوی مصرف و تعلق طبقاتی است) به متن می آید.هرچند ابهری می‌گوید که قانون باید نازا بودن زنان را برای گرفتن مادر حامل مشخص کند اما واقعیت ماجرا این است که قانون آنطور که باید در صحنه حضور ندارد.بنابراین بعید نیست داشتن مادر حامل درخانواده‌های مرفه به مد روز تبدیل شود!
منبع: تهران امروز
