تنها سابقه خانوادگی مادر در چند قلو دار شدن تاثیر دارد

تنها سابقه خانوادگی مادر در چند قلو دار شدن تاثیر دارد

رئیس انجمن باروری و ناباروری ایران با اشاره به رشد ۳۰ درصدی چند قلودار شدن در سال‌های اخیر اظهار کرد: اصلاح و پیشرفت درمان‌های ناباروری علت اصلی این افزایش چشمگیر است.

دکتر ابراهیم پارسانژاد در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، افزود: به طور طبیعی و فیزیولوژیک خداوند انسان را به گونه‌ای آفریده است که تک قلوزا باشد.

وی ادامه داد: در دو صورت حاملگی چند قلویی اتفاق می‌افتد. یا به طور طبیعی بیشتر از یک تخمک آزاد می‌شود و یا اینکه یک تخمک لقاح شده در حین رشد و تقسیم سلولی، به دو موجود تبدیل می‌شود.

دکتر پارسانژاد درباره تفاوت چند قلوهای همسان و ناهمسان عنوان کرد: اگر چندقلوها حاصل آزاد شدن چند تخمک باشند دوقلوهای چند تخمکی و اگر یک تخمک در حین رشد یا تقسیم تبدیل به دو موجود، سه موجود یا بیشتر شود، چندقلوهای تک تخمکی یا همسان نامیده می‌شوند.

وی درباره دوقلوهای چند تخمکی توضیح داد: اینها موجوداتی جدای از همی هستند که فقط همزمان در رحم مادر رشد کرده‌اند و شخصیت، ژنتیک و ظاهر متفاوتی از یکدیگر دارند.

رئیس مرکز باروری و ناباروری دانشگاه علوم پزشکی شیراز، درباره دوقلوهای تک تخمکی نیز گفت: اگر دوقلوها حاصل یک تخمک باشند، می‌توان گفت همه ویژگی‌هایشان نظیر گروه خونی، جنسیت و ظاهرشان شبیه به هم است.

دکتر پارسانژاد با اشاره به اینکه در ۲۵ سال اخیر، تعداد دوقلویی و چندقلویی رشد داشته است، اظهار کرد: در دهه ۸۰ میلادی، رشد متوسط این میزان حدود ۱۸ درصد بود اما در سال ۲۰۰۵ میلادی این میزان به ۳۲ درصد رسید. علت اصلی این افزایش چشمگیر دوقلویی و چندقلویی شدن بچه‌ها، اصلاح و پیشرفت درمان‌های ناباروری است.

وی ادامه داد: در شیوه‌های جدید درمان‌های ناباروری، تحریک تخمک گذاری اتفاق می افتد که ممکن است باعث آزاد شدن بیش از یک تخمک شده و در نهایت تعداد جنین‌های به انجام رسیده بیش از یکی شود.

رئیس انجمن باروری و ناباروری ایران، در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان در صورت تمایل خانواده‌ها با به کارگیری همین روش‌ها، دوقلودار شد، گفت: ضمن آن که این امر از نظر اخلاق پزشکی مورد تایید نیست، باید گفت افزایش تعداد چندقلویی، تنها ۸ درصد بیشتر از تک قلویی است و چند قلودار شدن تابع احتمال و شانس نیز هست.

وی ادامه داد: علاوه بر نکات گفته شده، امروزه چند قلوشدن تخمک‌ها، تحت تاثیر استفاده از داروهای ناباروری یک عارضه است نه یک ارجحیت و مزیت و بیشتر نشان دهنده ضعف تکنیک است.

دکتر پارسانژاد با بیان اینکه چندقلویی هم برای مادر و هم برای جنین‌ها عارضه دارد، گفت: این امر توجه محافل بهداشتی سراسر جهان را به خودش جلب کرده است.

وی اضافه کرد: ناهنجاری‌های مادرزادی، بویژه در چندقلوهای تک تخمکی و همسان بیشتر مشاهده می‌شود. زیرا اینها چند جنین هستند که رحم‌ مادر بینشان تقسیم شده. چند قلوها به طور معمول زودتر به دنیا می‌آیند و زایمانهای نارس در این مادران زیاد اتفاق می‌افتد.

رئیس مرکز باروری و ناباروری دانشگاه علوم پزشکی شیراز، درباره عوارض نارس به دنیا آمدن نوزادان چندقلو اظهار کرد: مشکلات ریوی و عقب ماندگی‌های ذهنی در اینها بیشتر به چشم می‌خورد. حتی درصدی از دوقلوهای تک تخمکی، به هم چسبیده به دنیا می‌آیند. البته شدت به هم چسبیدگی به این که در چه زمانی از رشد و تقسیم سلولی اتفاق افتاده باشد، بستگی پیدا می‌کند.

دکتر پارسانژاد درباره عوارض زایمان چندقلویی برای مادر هم عنوان کرد: مادری که چندقلو باردار است، خودش را سخت‌تر با حاملگی تطبیق می‌دهد. حجم رحم یک مادر که ۳ سی‌سی یا سانتیمتر مکعب است، در یک حاملگی تک قلویی به ۱۴ هزار سی‌سی افزایش می‌یابد.

وی ادامه داد: به همین دلیل حجم خون مادر افزوده شده، استخوان‌هایش نرم می‌شود، مفاصل مادر کاملا متحرک می‌شوند، قوس در ستون مهره‌های مادرایجاد می‌شود، سیستم گوارشی‌اش با تغییر مواجه شده و بسیاری تغییرات دیگر همزمان با حاملگی رخ می‌دهند. واضح است شدت این تغییرات در حاملگی‌های چندقلویی بیشتر است. مشکلاتی نظیر فشارخون، مرض قند در سن حاملگی، دفع پروتئین که حاصل همان فشارخون حاملگی است و مسمومیت حاملگی نیز نامیده می‌شود در این زمان برای مادر اتفاق می‌افتد.

دکتر پارسانژاد درباره مسمومیت حاملگی گفت: بدکاری کلیه، کبد و بالا بودن فشار خون، مسمومیت حاملگی به شمار می‌آیند که در حاملگی‌های چندقلویی چندین برابر می‌شوند.

دکتر پارسانژاد در ادامه از احتمال ۳۵ درصدی سقط جنین در حاملگی‌های چندقلویی سخن گفت: در حالت معمول احتمال سقط در سه ماهه اول بارداری ۲۵ درصد است اما در حاملگی‌های چندقلویی به ۳۵ درصد می‌رسد.

وی همچنین اضافه کرد: هرچقدر تعداد قل‌ها بیشتر شود، احتمال زایمان زودرس بالاتر می‌رود. زیرا جنین در رحم مادر، مهمان است و تا زمانی که یک نفر است جا برایش هست. اگر دو نفر شوند جایشان نصف می‌شود و به همین نسبت هرچقدر تعداد بالاتر برود جا کمتر می‌شود و احتمال سزارین هم بیشتر می‌شود.

رئیس انجمن باروری و ناباروری ایران، با تاکید بر اینکه اگر باردارشدن حاصل یک درمان ناباروری چون IBF باشد می‌توان از ایجاد چندقلویی جلوگیری کرد، گفت: امروز چندقلوباردارشدن به دنبال استفاده از تکنیک‌های باروری، یک عارضه و ضعف محسوب می‌شود که برای مادر و بچه‌ها با عوارضی همراه است.

دکتر پارسانژاد درباره سایر فاکتورهای موثر در ایجاد چندقلویی توضیح داد: نژاد، سابقه خانوادگی مادر، سن مادر، وضعیت تغذیه و شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده از جمله عوامل موثر در به وجود آمدن چندقلوها هستند. به عنوان مثال چندقلویی در نژادهای زرد بیشتر به چشم می‌خورد. همچنین سابقه خانوادگی مادر نیز در به وجود آمدن چندقلوها موثر است.

وی تاکید کرد: داشتن سابقه چندقلویی در خانواده مرد هیچ تاثیری در این احتمال ندارد و تنها به داشتن سابقه چندقلویی در خانواده مادر بستگی دارد.

دکتر پارسانژاد درباره فاکتور سن گفت: پیک احتمال به دنیا آوردن چند قلو، ۳۷ سالگی است.

وی ادامه داد: همچنین مادرانی که تغذیه بهتری داشته باشند، احتمال چندقلویی درشان بیشتر است. البته همه اینها اطلاعات آماری حاصل از مطالعات توصیفی هستند و برایشان توجیه علمی ارائه نشده است.

رئیس انجمن باروری و ناباروری ایران، در پایان درباره درصد احتمال دختر یا پسرشدن قل‌ها توضیح داد: در دوقلوها احتمال پسریا دختر شدن۵۰ درصد است. اما هرچه قدر تعداد قل‌ها بالاتر برود، به همان نسبت، احتمال پسر بودن کمتر می‌شود.