جنگ زرگری اوباما و نتانیاهو پس از انتخابات کنگره

به گزارش خبرگزاری تسنیم، مذاکرات هسته‌ای ایران با شش قدرت جهانی (پنج کشور عضو دائم شورای امنیت ــ آمریکا، روسیه، چین، انگلستان، فرانسه و همچنین آلمان) به روزهای پایانی خود، تا پیش از ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر (۳ آذر) نزدیک می‌شود. ایران تاکنون امتیازات زیادی در مذاکرات به طرف غربی داده است که از جمله آنها می توان به توقف غنی سازی بالای ۵ درصد و توقف تحقیق و توسعه و پیشرفت های هسته ای اشاره کرد که نگرانی کارشناسان و دانشمندان هسته ای کشور را برانگیخته است. اما در مقابل آمریکایی ها تحریم های بیشتر و جدیدتری علیه ملت ایران وضع کردند و حالا که به پایان مذاکرات نزدیک می شویم و زمانی است که باید به وعده خود مبنی بر لغوهمه  تحریم ها(تحریم های آمریکا، تحریم های اروپا و تحریم های شورای امنیت سازمان ملل) عمل کنند ، صرفا از تعلیق برخی تحریم ها آنهم موقتی و دو ساله سخن می گویند و تازه زمزمه توافق بخشی را به جای توافق جامع مطرح می کنند که معنای آن تمدید مذاکرات است. ایران و ۵ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل – چین، روسیه، انگلیس، فرانسه و امریکا- به علاوه آلمان ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ (سوم آذرماه ۱۳۹۲) در شهر ژنو سوئیس به یک توافق هسته‌ای موقت دست یافته بودند.بر اساس این توافق که «طرح اقدام مشترک ژنو» نامیده می‌شود شش کشور نامبرده متعهد شدند در یک دوره ۶ ماهه برخی از تحریم‌ها علیه ایران را کاهش دهند. در مقابل، ایران نیز پذیرفت تا در طول این مدت بخشی از فعالیت‌های انرژی هسته‌ای خود را محدود کند.ایران در قالب بخشی از این توافق موقت از ۲۰ ژانویه و هم‌زمان با اجرایی شدن این توافق، غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را به حالت تعلیق درآورد. جمهوری اسلامی سپس به رقیق و اکسید کردن ذخایر ۱۹۶ کیلوگرمی اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی خود پرداخت. ایران و ۶ کشور یادشده در ماه ژوئیه در تلاش برای حصول یک توافق هسته‌ای دائمی توافق کردند مذاکرات خود را تا ۲۴ نوامبر تمدید کنند.برخی از مواردی که به عنوان خطوط قرمز بایستی مورد توجه مذاکره کنندگان قرار گیرد، عبارتند از ۱- حرکت علمی هسته ای به هیچ وجه نباید متوقف و یا حتی کند شود.۲-مذاکره کنندگان ایران باید بر ادامه تحقق و توسعه و پیشرفت هسته ای پافشاری کنند.۳- کسی حق معامله بر روی دستاوردهای هسته ای را ندارد و کسی هم این کار را انجام نخواهد داد.۴- مذاکره کنندگان کشورمان نباید هیچ حرف زوری را از طرف مقابل قبول کنند.۵-روابط آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران باید به صورت متعارف و غیرفوق العاده باشد.۶- مسوولان تا سطح وزارت خارجه تماس ها، نشست ها و مذاکراتی داشته باشند.۷- حفظ تشکیلاتی مانند «فردو» که دشمن قادر به تخریب آن نیست و برایش غیرقابل دسترسی است.۸- تامین نیاز قطعی کشور در زمینه ظرفیت غنی سازی به میزان ۱۹۰ هزار سو.۹- نباید نیازمندی های کشور و برخی مسایل همچون تحریم ها به مذاکره گره زده شود.۱۰- این مذاکرات فقط در مورد مسائل هسته ای است و لاغیر.۱۱- تا دشمنی آمریکایی ها و اظهارات خصمانه شان درباره ایران ادامه دارد، تعامل با آنها نیز هیچ وجهی ندارد.
عمان یکشنبه آینده میزبان نشست سه جانبه محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران و جان کری همتای آمریکایی وی و کاترین اشتون هماهنگ کننده مذاکرات با ایران در اتحادیه اروپا است.این نشست در چارچوب مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ درباره برنامه هسته‌ای ایران برگزار خواهد شد. معاونان سیاسی ایران و گروه ۱+۵ نیز روز سه‌شنبه ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان) در عمان با یکدیگر دیدار می‌کنند.
غرب به تمدید مذاکرات فکر نکند
صبح روز ۲۵ نوامبر (سوم آذر)چه خواهد شد؟ این موضوعی است که ماه هاست بسیاری از کارشناسان در ایران، آمریکا و دیگر کشورها بر آن متمرکز هستند. به نظر می‌رسد اگر کشورهای غربی نتوانند در زمینه لغو تحریم‌های‌ یک جانبه آمریکا، تحریم‌های‌ شورای امنیت و تحریم‌های‌ اتحادیه اروپا، تضمین هایی همسنگ و هم ارزش تعهدات ایران در زمینه فعالیت‌های‌ هسته‌ای‌ اش بدهند، سخن از تمدید مذاکرات به گونه‌های‌ مختلف می‌گویند. در روزهای گذشته برخی مقامات اروپایی و آمریکایی دقیقا از همین سناریو سخن گفته‌اند. به عنوان نمونه مقامات فرانسوی از تمدید توافق موقت سخن گفته‌اند. دنیس راس (Dennis Ross) مشاور سابق اوباما در مذاکرات هسته‌ای‌ هم از حالتی مشابه سخن گفته است. گزینه‌ای‌ که نه اعلام توافق شود و نه اعلام عدم توافق و نه حتی اعلام تمدید مذاکره. بلکه در مدلی مانند مذاکرات سازش دولت خودگردان و رژیم صهیونیستی، گفت و گو‌ها بی نتیجه پایان یابند، آمریکا تحریم جدیدی اعمال نکند و ایران به محدودیت‌ها در زمینه هسته‌ای‌ پایبند بماند. در تمامی این سخنان به یک واقعیت از ۲ منظر بی توجهی یا بی اعتنایی می‌شود. نخست این که ایران در آغاز برنامه اقدام ژنو “گام بزرگ” برای دستیابی به توافق را برداشت. ۱۹۶ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد را به مواد دیگر تبدیل کرده است. غنی سازی بالای ۵ درصد راکاملا تعلیق کرده است. فعالیت در اراک و نطنز و فردو را گسترش نداده است و نظارت‌های‌ بسیار بیش تر از متعارف را پذیرفته است. اما کشورهای ۱+۵ در عمل برداشتن گام بزرگ متناظر را به پایان زمان برنامه اقدام ژنو موکول کردند. بنابراین از یک منظر نوبتی هم باشد، نوبت به آن‌ها رسیده است که خودشان را اثبات کنند. آن‌ها همچنین باید از منظر دیگری نیز به صبح روز بعد از ۲۴ نوامبر فکر کنند. کشورهای ۱+۵ دیگر بیش از این نمی‌توانند به ایران فشار بیاورند. تحریم‌های‌ کنونی آن قدر سخت گیرانه و گسترده بوده است که حتی کنگره آمریکا نیز نمی‌تواند در عمل چیزی به آن‌ها بیفزاید.
ظریف: عدم پایبندی آمریکا به تعهداتش مانع توافق هسته ای است
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، در مصاحبه با شبکه سی‌سی‌تی‌وی چین درباره موانع پیش روی دستیابی به توافق از جمله اعتماد دو جانبه گفت: “مردم ایران به آمریکا اعتمادی ندارند زیرا آمریکا سابقه خوبی در پایبندی به تعهداتش ندارد. این یکی از موانع است. امکانات و روش‌های متنوعی وجود دارند تا اطمینان حاصل شود که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز باقی خواهد ماند، و از طرف دیگر تمام محدودیت‌هایی که به نظر ما به صورت غیرقابل توجیهی تجارت ایران با سایر کشورها را محدود کرده‌اند، برداشته شوند، معتقدم دستیابی به این امر بسیار سخت نیست.
آمریکایی ها به تعهدات خود پایبند نیستند
ما می‌خواهیم هرچه زودتر مذاکرات هسته‌ای به پایان برسد و مطابق آنچه در ژنو در سال قبل بین ایران و ۱+۵ مقرر شد، اجرایی شود ولی متأسفانه از یک سو ما به تعهدات خود مانند همیشه عمل کرده‌ایم اما آنها به تعهدات خود عمل نکردند؛ بلکه برعکس آمریکایی‌ها که بعضا اظهارنظر خارج از قاعده می‌کنند و مورد اعتراض و انتقاد کشورهای بی طرف دنیا قرار می‌گیرند، نه تنها از تحریم‌ها کم نکرده‌اند بلکه تحریم‌ها را افزایش دادند. اگر آنها به ناحق در مورد پرداخت پولهایی که به ایران بازمی‌گشت، وقفه ایجاد کردند و پس از آن آن را آزاد کردند بابت آن می‌خواهند منت برسر جمهوری اسلامی ایران بگذارند ولی نظر جمهوری اسلامی این است که هرچه زودتر این مذاکرات به نتیجه‌ای برسد که در کنفرانس ژنو پیش بینی شده بود و در عین حال می‌گوییم که هیچگاه جمهوری اسلامی ایران از مذاکره رویگردان نیست.
آمریکا دست از دشمنی برنداشته است
آمریکا دشمن ملت ایران است و تا موقعی که دست از دشمنی برنداشته است ما تا آخرین قطره خون و تا آخرین نفس در برابر توطئه های آمریکا می‌ایستیم و هرگز سازش را بر نمی‌تابیم. آمریکا با بسط و توسعه تروریسم در منطقه و جهان اسلام در پی انحراف بیداری اسلامی است. تروریسم ساخته و پرداخته آمریکا در جهان و نمادی از نقض حقوق بشر غرب و آمریکا در منطقه است لذا تا قطع ایادی آمریکا در منطقه از پای نخواهیم نشست. موضوع گفت‌وگوهای هسته ای نباید صرفا به مذاکرات دو سویه ایران و آمریکا تبدیل شود. این را خطر بزرگ می‌دانیم و دیپلمات‌های جمهوری اسلامی را از آن برحذر می‌دانیم. ما آمریکا را قابل اعتماد نمی‌دانیم و حتی اگر توافقی صورت گیرد آنها به عهد خود پایبند نخواهند بود کما اینکه به پیمان الجزایر عمل نکردند. دیپلمات‌های ما باید هوشیار باشند و در مذاکرات هسته ای در پاسداشت خطوط قرمز نظام و مردم تخطی نکنند. باید بدانند ما با گرگ‌هایی طرف هستیم که هر لحظه مترصد آن هستند که منافع و مصالح ملت را پاره پاره کنند اما آنها باید بدانند هیچ‌گاه از سد ملت ایران عبور نخواهند کرد.
اقتصاد مقاومتی
ملت باید خود را برای یک مبارزه دراز مدت با آمریکا و غرب آماده کند چون شواهد و قرائن نشان می‌دهد آنها سرصلح و آشتی با ملت ایران ندارند لذا با اقتصاد مقاومتی خود را باید تجهیز کنیم و با پیشرفت علمی و فنی نیازهای خود را به دشمن به حداقل برسانیم و بالاخره با حمایت از مظلومان جهان مرز خود را با ستم جهانی حفظ کنیم و در کنار ستم دیدگان تاریخ باشیم.  تقارن روز عاشورا با یوم الله ۱۳ آبان نشان می‌دهد ما راه را درست آمده ایم. در این روز بزرگ با سرور و سالار آزادگان جهان حسین بن علی(ع) پیمان بندیم که به پیام عاشورا و فلسفه نهضت کربلا پایبندیم و همه هستی خود را برای آماده سازی ظهور امام زمان(عج) در طبق اخلاص بگذاریم.
راهبرد آمریکایی؛ منفی‌بافی علیه ایران
آمریکایی‌ها با درک حساسیت افکار عمومی جهانی به دنبال این هستند که هزینه‌های عدم توافق را که ناشی از اصرار و فشارهای غیرمعقول این کشور بر ایران حول مسئله «ظرفیت غنی سازی» و «لغو تحریم ها» است، به سمت ایران سوق دهند. آمریکایی‌ها در کلیه مقاطعی مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه ۱+۵، به دنبال دستیابی به توافقی بوده اند که بالاترین گزینه های موردنظرشان در خصوص برنامه هسته ای کشورمان را در بر داشته باشد. در مقابل، ایران با نفی بازی برد-باخت، به دنبال بازی برد-برد بوده است. معنای بازی برد-برد از نگاه ایران این است که حاضر است در مقابل استیفای حقوق هسته ای خود و لغو تحریم ها، به نگرانیهائی که غرب در زمینه ماهیت برنامه هسته ای خود دارد، با ابزارها و سازوکارهای معقول و مورد پذیرش معاهدات بین المللی هسته ای، پاسخ دهد.البته که این دیدگاه، به عنوان یک ترمز در برابر رویکرد غرب عمل کرده است. زیرا غرب به ویژه آمریکایی‌ها ابتدا از لزوم «برچیدن» برنامه هسته ای کشورمان سخن گفتند ولی با مقاومت ایران، رویکرد خود را به سمت ایجاد محدودیت های مهم بر ابعاد برنامه هسته ای کشور تغییر دادند. محدودسازی نیز در طیفی از مولفه ها و گزینه ها سیال بوده است. امروزه به جای ظرفیت غنی سازی دهها یا صدها عددی، تمکین در برابر چند هزار سو نیز مطرح شده است. در این زمینه، مقامات پاریس نیز چند روز پیش تاکید کرده اند که با چندهزار سانتریفیوژ ایران هم مشکلی ندارند. به نظر می رسد که این مسائل برای جلوگیری از به تعویق افتادن توافق جامع مطرح شده اند.در این میان، آمریکایی‌ها به این نکته دقت دارند که عدم تحقق توافق جامع ظرف مدت یکماه آتی، به نگران سازی افکار عمومی منجر خواهد شد. از این رو، پیدا کردن یک مقصر برای انتساب تاخیر در توافق جامع می تواند هزینه های لجاجت این کشور بر سر ظرفیت غنی سازی و لغو تحریم ها را که این روزها مهمترین موانع تحقق توافق جامع هستند، کاهش دهد. در همین راستا، توضیحات اخیر وندی شرمن، مذاکره کننده ارشد هسته ای آمریکا در گروه ۱+۵ قابل توجه ویژه است. وی مقصرسازی از ایران در روند مذاکرات منتهی به توافق جامع را به صورت صریح مدنظر قرار داده است.
ایران به وعده هایش عمل کرد
انصراف ایران از ادامه پیشرفت در برنامه هسته ای شامل توقف توسعه ظرفیت غنی‌سازی، خودداری از افزایش میزان ذخایر هگزافلوراید اروانیوم.همانطور که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تائید کرده است، ایران به وعده‌های خود عمل کرده است.البته برخی از این اظهارات، به نوعی تکرار همان ارزیابی هائی تلقی می شد که کاخ سفید بعد از توافق موقت ژنو انجام داده بود. به ویژه اینکه این توافقها در چشم انداز ممانعت از تحقق یک ایران هسته ای، «پیشرفتی چشمگیر» خوانده شده اند.اما مهمترین محور سخنان شرمن، قرار دادن ایران در یک دو راهی است: اینکه تصمیم بگیرد به محدودیت های موردنظر آمریکا بر برنامه هسته ای خود تن دهد یا اینکه مانع توافق هسته ای شده و در چشم همگان، مسئول شکست مذاکرات باشد.
اعتراف آمانو: برنامه هسته‌ای ایران ابعاد نظامی ندارد
واکنش آمانو به خبرسازی‌ها درباره ادعای ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران یکی از موضوعات مهمی بود که در روز تعیین تاریخ مذاکرات در اندیشکده بروکینز آمریکا روی داد. وی با اشاره به اینکه از گزارش‌های آژانس سوءبرداشت شده است، اعلام کرد: «آژانس اعلام نکرده است که ایران دارای تسلیحات هسته‌ای است. ما درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران بر اساس اطلاعاتی که داریم نتیجه‌گیری نکرده‌ایم».وی البته از کشورمان خواست که برای تسریع در حل مسأله ابعاد نظامی احتمالی همکاری‌های خود را با کارشناسان این سازمان افزایش دهد!!!
ادعای آمریکا درباره راه مخفیانه ساخت بمب هسته ای!!!
جان کری اخیراً مطرح کرد که ایران می‌تواند از چهار طریق “تأسیسات نطنز”، “تأسیسات آب سنگین اراک”، “تأسیسات زیرزمینی فردو” و “فعالیت‌های مخفیانه هسته‌ای ایران”، به بمب هسته‌ای دست پیدا کند و باید بتوانیم جلوی این چهار راه را بگیریم!!!برخی معتقدند”این سخنان جان کری به‌دلیل حسن‌نیت‌ها، نرمش‌ها و حتی عقب‌نشینی‌هایی است که تیم مذاکره کننده هسته‌ای برای رسیدن به توافق انجام داده است. با وجود همه این مسائل غربی‌ها باز کوتاه نمی‌آیند و زیاده‌خواهی‌های مجدد خود را تکرار می‌کنند. بنابراین اگر ما هرچه داریم، به پای آنها بریزیم، غربی‌ها باز هم می‌گویند راه مخفیانه وجود دارد. لذا از این طریق یک راه بی‌انتها برای خود باز کرده‌اند”.با این شرایط به هیچ عنوان نمی‌توان به توافق رسید و این در حالی است که پس از این‌همه مذاکره آمریکایی‌ها و مدیرکل آژانس انرژی اتمی اظهار می‌دارند: “ما به فعالیت‌های ایران آگاه نیستیم”. پس اگر تمام خواسته‌های اینها را عملیاتی کنیم بازهم راه چهارم پیشنهادی جان کری هرگز بسته نخواهد شد.
اگر آمریکا از مواضعش کوتاه نیاید به توافق نمی‌رسیم
اگر در زمینه فناوری هسته‌ای براساس خواسته غربی‌ها عمل می‌کردیم،‌ اکنون تمام تأسیسات ما برچیده شده بود. طرف مقابل حرف باطل خود را با قدرت اعلام می‌کند و ما هم باید حرف حق خود را با قدرت هرچه تمام‌تر اعلام کنیم و از مواضع خود کوتاه نیاییم. لذا این آمریکا است که باید از مواضع خود کوتاه بیاید که اگر این کار را نکند، رسیدن به توافق مشکل و حتی ناممکن است.
مشکلات معیشتی مردم با رفع تحریم ها حل نخواهد شد
در شرایطی که با شکل گیری دولت یازدهم، این تصور در برخی از دولتمردان رخ نمود که از طریق مذاکرات و با برطرف کردن تحریم ها و از بین بردن فشارهای خارجی که به بهانه مسائل هسته ای صورت می پذیرد، می توان مشکل کشور خصوصاً در مسائل اقتصادی را حل کرد و معیشت و رفاه جامعه را تأمین نمود، مقام معظم رهبری با صراحت فرمودند: « قبل از موضوع هسته ای نیز تحریم ها وجود داشت و اگر مذاکرات هم به نقطه حل برسد، تحریم وجود خواهد داشت، به دلیل اینکه موضوع هسته ای و حقوق بشر بهانه ای بیش نیست و زورگویان جهانی از استقلال طلبی و الگو شدن ملت ایران هراس دارند.»طی یک سال و چند ماه گذشته، رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، ضمن حمایت از تیم مذاکره کننده به عنوان نمایندگان دولت جمهوری اسلامی، همواره بر هوشیار بودن آنان در قبال طرف مقابل تأکید داشته اند و دولتمردان را به این نکته اساسی رهنمون فرموده اند که حل مشکلات کشور را به مذاکرات گره نزنند. معظم له پیگیری جدی سیاست های اقتصاد مقاومتی و توجه به ساخت درونی قدرت با توجه به ظرفیت های داخلی را تنها راه نجات کشور در برابر تحریم ها دانسته اند و این مهم را دست یافتنی می دانند.به هر حال با توجه به امید دولتمردان در دولت یازدهم به نتیجه بخش بودن مذاکرات و در نهایت رسیدن به توافق و رفع تحریم ها، نظام در قالب سیاست «نرمش قهرمانانه» با رعایت خطوط قرمز مسیر مذاکره با مختصات جدید را برای دولت یازدهم هموار ساخت. مذاکره مستقیم با مقامات امریکا در موضوع هسته ای در سطح مقامات وزارت امور خارجه، یکی از مختصات مذاکرات هسته ای در دولت یازدهم است. اما مهم ترین خطوط قرمز در مذاکرات هسته ای که در توافق نهایی باید موردتوجه قرار گیرد و به صورت کامل رعایت شود، عبارت است از:۱- حفظ تأسیسات هسته ای در فردو۲- حفظ سطح غنی سازی برای ایران در راستای نیاز۳- لغو تمامی تحریم ها به صورت همزمان در قبال اقدامات اعتمادساز ایران
آمریکا: تحریم ها را فقط تعلیق می کنیم نه لغو !!!
پس از گذشت یک سال از مذاکرات و فراز و فرودهای بسیار و همچنین تمدید مذاکرات پس از اتمام دوره شش ماهه پس از توافق ژنو، خانم وندی شرمن با حضور در کمیته روابط خارجی سنا با اشاره به اینکه هنوز مطمئن نیستیم دیپلماسی بتواند در زمینه مسئله هسته ای ایران موفق شود، تأکید کرد در صورت توافق، تحریم ها را فقط تعلیق می کنیم نه لغو!به نظر می رسد آنچه در این نشست مورد بحث واقع شده، از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران و خصوصاً دولتمردان در دولت یازدهم و به خصوص دست اندرکاران پرونده هسته ای و دستگاه دیپلماسی کشور، باید به صورت جدی مورد تأمل واقع شود و متناسب با آن عکس العمل نشان داده شود.«رابرد منندز» رئیس کمیته روابط خارجی سنای امریکا در ابتدای نشست این کمیته درباره مذاکرات هسته ای با ایران گفت: «ما از تمدید مجدد مذاکرات حمایت نمی کنیم. ما آماده حرکت به سمت اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران هستیم. من از روز اول به صداقت ایرانی ها شک داشتم. امروز هم چیزی از شک من نسبت به ایرانیان در مقایسه با شش ماه قبل کاسته نشده است.»وندی شرمن در این نشست علاوه بر تأکید بر اینکه بر فرض توافق، تحریم ها تعلیق خواهد شد نه لغو، در پاسخ به سؤالی می گوید: «ما اعتقاد داریم جنبه های نظامی احتمالی در خلال برنامه هسته ای ایران حتماً باید در این مذاکرات مورد بحث و بررسی قرار بگیرد و باید به سابقه فعالیت های نظامی احتمالی در خلال برنامه هسته ای ایران دسترسی داشته باشیم.» خانم وندی شرمن در جلسه کمیته سنا با تأکید بر اینکه هیچ تحریمی بدون موافقت سنا لغو نخواهد شد، تأکید کرد: «حتی اگر با ایران به توافق نهایی درباره برنامه هسته ای دست یابیم، تحریم ها به خاطر تروریسم و حقوق بشر سر جای خود باقی خواهند ماند.»نکته ای که شرمن درباره تحریم های مربوط به حقوق بشر و تروریسم مطرح می کند، از ابتدای مذاکرات همواره مورد تأکید مقامات امریکایی بوده و بارها تکرار شده است.
تحریم های مرتبط با موضوع حقوق بشر و موضوع تروریسم به قوت خود باقی است!!!
امریکایی ها بارها اعلام کرده اند در صورت توافق، تحریم های مربوط به هسته ای را، به صورت تدریجی در یک دوره طولانی (چندین ساله) لغو خواهند کرد. اما به موازات تأکید کرده اند که تحریم های مرتبط با موضوع حقوق بشر و موضوع تروریسم به قوت خود باقی خواهد ماند. اینک یک سؤال جدی مطرح است و آن اینکه در صورت رفع برخی از تحریم های مرتبط با مسائل هسته ای در صورت توافق، آیا این احتمال وجود ندارد که در همین موارد یا موارد مشابه جمهوری اسلامی مجدداً به بهانه مسائل حقوق بشر و تروریسم مورد تحریم قرار گیرد؟ اگر این احتمال منطقی وجود دارد، نتیجه نهایی مذاکرات برای ملت ایران چه خواهد بود؟ این احتمال را باید جدی گرفت و برای آن چاره اندیشی کرد. خانم وندی شرمن در همین جلسه وقتی به استمرار تحریم های حقوق بشری وتروریسم بر فرض توافق هسته ای تأکید دارد، با صراحت می گوید: «امروز حماس موشک هایی را روی سر اسرائیلی ها می ریزد که از ایران دریافت می کند و ما تمام تلاش خود را می کنیم که جامعه جهانی را علیه این کار به حرکت وادار کنیم!» باید به این سؤال پاسخ داد که در ذهن امریکایی ها برای فشار بر ایران در آینده جهت ممانعت از کمک به فلسطین چه می گذرد؟ آیا جز تشدید تحریم های اقتصادی آنان گزینه دیگری دارند؟
برنامه هسته ای ایران غیر قابل بازگشت است
برنامه هسته ای ایران نه تنها به مرحله غیر قابل بازگشت رسیده که دیگر جلوی رشد آن را هم نمی توان گرفت. تجربه ممانعت از فروش اورانیوم با غنای ۲۰ درصد به عنوان سوخت نیروگاه تهران و تولید این سوخت توسط ایران، به غرب نشان داد تصمیم های غیرمعقول تا چه حد پیامدهای بدی برای آنها دارد و امروز آنها باید همین سوخت تولید شده را به عنوان ما به ازای امتیازهایی که به ایران می دهند بپذیرند.واقعیت دوم آن بود که چند سال تلاش سیاسی، اقتصادی و حقوقی برای تحریم ایران از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا در عمل هیچ سودی نداشت و برخلاف تصور طراحان آن، اقتصاد ایران نه تنها ورشکسته نشد که خود را با این وضع انطباق داد و در عمل تحریم ها را تا حد زیادی بی اثر کرد، ضمن اینکه تحریمهای غیر قانونی و یکجانبه آمریکا و اروپا زیان کلانی را به اقتصاد بحران زده آنها وارد کرد.تحریمها علیه ایران حتی پیش از توافق ژنو شکسته شده بود واین امر افزون بر آثار اقتصادی، اتحاد جبهه ضد ایرانی را در هم شکسته بود، اتحادی که حتی اگر توافق ژنو هم به شکست بینجامد دیگر قابل بازیابی نیست. افکار عمومی جهان هم دیگر نه ادعاهای غرب را درباره برنامه هسته ای ایران باور می کند و نه تهران را مقصر شکست مذاکرات خواهد دانست.
آنها که با فضای دیپلماسی آشنا هستند می دانند هرگاه مذاکراتی در این سطح به مراحل حساس و پایانی نزدیک می شود، هر یک از طرفین دیدگاه های حداکثری خود را مطرح و دنبال می کند تا در چانه زنی های نهایی در یک نقطه تعادل توافق حاصل شود.این روزها حتی گمانه زنی ها درباره امکان تمدید محدود مذاکرات هم قوی تر شده، هر چند مذاکره کنندگان و مقامهای رسمی دو کشور می گویند چنین چیزی در دستور کار نیست.
احتمال پذیرش ۶۰۰۰ ماشین سانتریفیوژ
هنوز درباره ظرفیت غنی سازی میان ایران و ۱+۵ توافقی انجام نشده است اما دولت امریکا اعلام کرده آماده است ۶۰۰۰ ماشین سانتریفیوژ را در ایران بپذیرد.در حالی که زمان چندانی به پایان مهلت مذاکرات ایران و ۱+۵ باقی مانده، ایران و این گروه هنوز نتوانسته اند دیدگاه خود درباره تعداد سانتریفیوژهایی که ایران می تواند در طول گام نهایی حفظ کند را بر هم منطبق کنند.این موضوع، به همراه مسئله جدول زمانی تعلیق و لغو تحریم ها، مهم ترین موضوع باقی مانده در مذاکرات است.ایران هم اکنون ۹۶۰۰ ماشین سانتریفیوژ فعال دارد و خواهان آن است که کل این تعداد را در طول گام نهایی حفظ کند.تعداد کل ماشین های نصب شده ایران و در فردو نطنز ۲۱۰۰۰ ماشین است.همه این ماشین ها از نوع اول (IR-1) هستند و اورانیوم را حداکثر تا ۵ درصد اورانیوم ۲۳۵ غنی می کنند.دولت امریکا از ابتدای مذاکرات بر سر توافق جامع تا کنون بارها موضع خود را درباره تعداد سانتریفیوژها تغییر داده است. امریکایی ها در اوایل مذاکرات اعلام کردند فقط می توانند فعالیت ۵۰۰ ماشین را در ایران بپذیرند. بعد این عدد به ۱۵۰۰، ۴۵۰۰ و نهایتا ۶۰۰۰ ماشین تغییر یافت.این امر از دید کارشناسان نشان دهنده این است که دولت امریکا متناوبا دیدگاه خود درباره تعداد ماشین های مجاز را تعدیل کرده و این امر می تواند همچنان ادامه داشته باشد، بنابراین تیم مذاکره کننده ایران نباید هرگز تصور کند عدد اعلام شده، عدد آخر است. تیم مذاکره کننده متعهد است درباره ظرفیت غنی سازی به خط قرمزی پای بند باشد که می گوید تنها عاملی که ظرفیت غنی سازی ایران را تعیین می کند نیاز ایران است.
دوره تمکین ۲ ساله به جای لغو کامل تحریم ها!!!
دقت در برخی مطالبی که اخیرا منابع غربی درباره مذاکرات هسته ای منتشر کرده اند نشان دهنده این است که دولت امریکا مفهوم جدیدی به نام «دوره تمکین» در مذاکرات هسته ای با ایران اختراع کرده است.روزنامه وال استریت ژورنال در مقاله ای که روز پنج شنبه اول آبان (۲۳ اکتبر) منتشر کرده از قول یک مقام امریکایی نوشته است که امریکا خواهان آن است که ایران حداقل در یک دوره زمانی حداقل دو ساله تمکین خود را به توافق نهایی نشان دهد و آنگاه تازه دولت امریکا تلاش خود برای لغو تحریم ها از سوی کنگره را آغاز خواهد کرد.این نخستین بار است که مقام های امریکایی به صراحت از مفهوم دوره تمکین سخن می گویند.اساس مسئله این است که دولت امریکا می گوید بلافاصله پس از توافق نهایی قادر به درخواست از کنگره برای برچیدن زیر ساخت قانونی تحریم ها نیست و برای این کار لازم است که ایران در یک دوره زمانی کم و بیش طولانی تمکین خود از توافق نهایی را نشان دهد.وال استریت ژورنال نوشته است که این دوره بیش از دو سال خواهد بود.لازم است به این نکته توجه شود که دوره تمکین، مفهومی غیر از دوره گام نهایی است که دو طرف درباره آن در حال مذاکره هستند و امریکایی ها گفته اند می خواهند حداقل ۱۰ سال باشد.
طرح احتمالی کمیته هسته‌ای مجلس شورای اسلامی
کمیته هسته‌ای مجلس طرحی را تهیه کرده‌است که به‌موجب آن تیم مذاکره‌کننده موظف می‌شود تمام خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران را اعم از غنی‌سازی، ادامه فعالیت فردو، آب سنگین اراک و انجام بازرسی‌ها در چارچوب شأن و اقتدار جمهوری اسلامی ایران رعایت کند و در صورت ضرورت این طرح به هیئت رئیسه ارائه می‌شود. جوامع غربی و گروه ۱+۵ باید بدانند که مجلس ایران ساکت نخواهد ماند و اجازه نمی‌دهد مصالح کشور به خطر بیفتد، همچنین اگر تیم مذاکره‌کننده کوتاه بیاید بلافاصله این طرح در دستورکار مجلس قرار می گیرد.مرز بین ملت ایران با ۱+۵ دستیابی به حقوق کامل هسته‌ای است و عزت و اقتدار ملت ایران هم برای مجلس مهم‌ترین موضوع است؛ ملت ایران امروز در اوج قدرت است و یک دولت و ملت قدرتمند در مقابل زیاده‌خواهی دولت‌های زورگو می‌ایستد و نباید در مقابل زیاده‌خواهی بیگانگان تحت عنوان مذاکره کوتاه بیاییم.
آیپک و تندروهای کنگره به ‌دنبال نابود کردن توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵
آیپک در شراکت با تندروهای کنگره آمریکا، قانون‌گذاران آمریکایی را تشویق می‌کند توافق هسته‌ای با ایران را نابود کنند.«یوال اشتاینیتز» که تصدی وزارت اطلاعات و امور راهبردی را در تنها رژیم دارنده سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه (رژیم صهیونیستی)به عهده دارد بار دیگر در اظهاراتی توافق هسته‌ای بین ایران و گروه ۱+۵ را توافقی بد و نامطلوب برای این رژیم توصیف کرد.وزیر اطلاعات اسرائیل درباره توافق هسته‌ای احتمالی بین دو طرف در این مذاکرات همچنین گفته است: «این توافق، توافق خوبی نخواهد بود.داریم بیشترین تلاشمان را می‌کنیم که فاجعه اتفاق نیفتاد.»
اظهارات مخرب وزیر خارجه آلمان در آستانه مذاکرات
در حالی که تنها چند روز به آغاز مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ باقی مانده فرانک‌والتر اشتان‌مایر، وزیر خارجه آلمان روز دوشنبه، اعلام کرد که در صورت عدم دستیابی توافق تا ضرب‌الاجل تعیین شده ممکن است ایران با تحریم‌های بیشتری از جانب آمریکا مواجه شود.اشتان‌مایر همچنین گفت: “اگر آنها خواهان توافق هستند، ما می‌توانیم پیشنهادی به ایران بدهیم که رد کرد آن سخت باشد.”
جنگ زرگری اوباما و نتانیاهو پس از انتخابات کنگره
روزنامه صهیونیستی هاآرتص با اشاره به حمایت نتانیاهو از جمهوریخواهان در انتخابات کنگره آمریکا نوشت که اوباما بعد از این انتخابات، دیگر چیزی برای باخت ندارد و ممکن است ضمن اقدام سریع برای توافق هسته‌ای با ایران، با نتانیاهو نیز تسویه حساب کند.به نوشته این روزنامه اسرائیلی در صورت پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات کنگره، اوباما احساس می‌کند که دیگر چیزی برای باخت ندارد و در حالیکه خود را از موانع ملاحظات سیاست داخی رها می بیند، نه تنها با تمام قدرت در مسیر توافق هسته ای با ایران حرکت کند، بلکه حتی با نتانیاهو نیز تسویه حساب کند و از وی انتقام بگیرد.
اظهارات قابل تامل مشاور اسبق کاخ سفید درباه مذاکرات
مایکل سینگ مشاور اسبق کاخ سفید در تحلیلی از تحولات روابط بین ایران و آمریکا که بر اثر مذاکرات هسته‌ای ایجاد شده نوشته آمریکا در این گفت‌وگوها امتیازهای یک طرفه‌ای به ایران اعطا کرده است!!!وی مدیر کل اندیشکده واشنگتن برای سیاست‌های خاورنزدیک و مشاور رئیس جمهور آمریکا در امور مربوط به برنامه هسته‌ای ایران بوده در این یادداشت ضمن اشاره به گزارش هفته گذشته وال‌استریت‌ژورنال درباره گامهای آشتی‌جویانه آمریکا برای ایجاد رابطه با ایران نوشته تحولات در روابط ایران و آمریکا بر اساس امتیازهای یکجانبه از طرف آمریکا استوار بوده است.
تهدید رهبر اقلیت سنا به تحریم‌های بیشتر علیه ایران
میک مک‌کونل، رهبر اقلیت مجلس سنا ابراز امیدواری کرده در صورتی که جمهوری‌خواهان کنترل مجلس سنا را در انتخابات روز سه‌شنبه به دست بگیرند می‌توانند باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا را به تغییر در رویکردش در سیاست خارجی وادار کنند.انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا روز سه‌شنبه برگزار می‌شود و پیش‌بینی‌ها حاکی است جمهوری‌خواهان کنترل مجلس سنا را به دست خواهند گرفت.
وقتی وزیر جنگ اسرائیلی‌ها برای ایران تعیین تکلیف می‌کند
موشه یعلون وزیر جنگ رژیم صهیونیستی با بیان اینکه خط قرمز این رژیم برای برنامه هسته‌ای ایران ۲۵۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا ۲۰ درصد است برای این برنامه تعیین تکلیف کرد.وی در پاسخ به سوالی درباره خط قرمز اسرائیل درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت: «فکر می‌کنیم نتانیاهو یک سال پیش در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل آن را به صراحت بیان کرد. خط قرمز ما مقداری از اورانیوم غنی‌شده است که آنها بتوانند از آن برای تولید مقدار کافی از مواد هسته‌ای برای تولید بمب استفاده کنند یعنی ۲۵۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۲۰ درصدی.»
بازی آمریکایی آمانو: تهران تمامی گام‌های توافق ژنو را اجرا نکرده است
یوکیو آمانو، مدیر کل آژانس بین الملل انرژی اتمی در شصت و نهمین جلسه نشست عادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت که ایران بسیاری از اقدامات عملی مورد توافق را اجرا کرده است. خبرگزاری شینهوا ضمن انعکاس این اظهارات آقای آمانو، علی‌‌رغم آن، از قول وی افزود که تهران تمامی این گامها را اجرا نکرده است. آمانو همچنین گفت: «ایران بخش اعظم اقدامات عملی بر اساس بسته توافقی، اما نه همه آنها را اجرا کرده است. علی‌رغم این ما قادر نیستیم تضمین‌های موثقی درباره نبود مواد هسته‌ای و فعالیت‌های اعلام نشده فراهم آوریم.»
ادعای دروغ نیویورک‌تایمز: ایران با انتقال ذخایر اورانیوم به روسیه موافقت کرده است!!!
این روزنامه آمریکایی مدعی شد ایران به طور موقت با انتقال بخش اعظمی از ذخایر اورانیومش به روسیه در صورت توافق هسته‌ای موافقت کرده است.نیویورک‌تایمز از قول منابعی که آنها را مقامات و دیپلمات‌های در حال فعالیت در مذاکرات هسته‌ای توصیف می‌کند منتشر کرد و آن را یک «پیشرفت بالقوه مهم» در مذاکراتی دانست که تا کنون با بن‌بست مواجه شده‌اند.مطابق این توافقات، روسیه اورانیوم ایران را به میله‌های سوختی مخصوص برای استفاده در نیروگاه هسته‌‌ای بوشهر که تنها رآکتور تجاری ایران قلمداد می‌شود، تبدیل خواهد کرد.
ایران ادعای نیویورک تایمز را رد کرد
مرضیه افخم سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به ادعای نیویورک تایمز مبنی بر موافقت ایران با انتقال بخشی از ذخایر اورانیوم غنی شده خود به روسیه در صورت دستیابی به توافق، برای چندمین بار تاکید کرد که هیچیک از گمانه زنیها و شایعاتی که توسط برخی رسانه های خارجی و با اغراض خاص سیاسی صورت می گیرد مورد تایید نیست.
ایران همواره طالب مذاکره بوده است
جمهوری اسلامی ایران از ابتدای طرح موضوعات هسته‌ای خود مذاکرات را رد نکرده و برای حل مسائلی که آنها در صحنه بین‌المللی طرح کرده‌اند، با وجود تحریکاتی که از سوی برخی از کشورهای غربی اعمال می‌شود، ایران همواره طالب مذاکره بوده است. از ابتدا روش جمهوری اسلامی ایران روشن بود و به دنبال مصرف صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای و تولید انرژی هسته‌ای است، چرا که این انرژی از منابع مهم انرژی پاک در آینده محسوب می‌شود و نیاز بشر به این انرژی روز به روز افزوده می‌شود.نباید به روزی برسیم که برای رسیدن به انرژی هسته‌ای مجبور شویم از دیگران آن را طلب کنیم که آنها از انرژی هسته‌ای به عنوان اهرم علیه جمهوری اسلامی استفاده کنند؛ این فلسفه حاکم بر روش جمهوری اسلامی در موضوع انرژی هسته‌ای است و به دلیل اینکه ما از آنچه انجام داده‌ایم، مطمئنیم همواره درهای مراکز ما مانند نطنز، اراک و فردو به روی بازدیدکنندگان باز بوده و آنها به ایران سفر کرده و انها را بازید کرده‌اند و وجه مشترک گزارش آنها به سازمان انرژی اتمی این بوده است که هیچ نقطه شک برانگیزی درباره کاربرد نظامی انرژی هسته‌ای ایران مشاهده نکرده‌اند.
توافق هسته‌ای بزرگترین اولویت سیاست خارجی آمریکا
«بن رودز»، معاون مشاور امنیت ملی آمریکا روز جمعه در نشستی با تشبیه بین گفت‌گوهای هسته‌ای ایران با برنامه بیمه خدمات درمانی عمومی اوباما، دستیابی به توافق هسته‌ای برای کاخ سفید را یکی از اولویت‌های اصلی دولت واشنگتن نامید.وی در اوایل ماه جاری در نشستی که نوار صوتی آن در اختیار وب‌سایت “واشنگتن فری بیکون” قرار گرفته است می‌گوید: “مسأله اصلی این است که اکنون بهترین فرصت برای حل دیپلماتیک موضع ایران از زمان روی کار آمدن باراک اوباما و احتمالاً از زمان آغاز جنگ عراق فراهم آمده است، بنابراین این توافقی بزرگ است نه یک فرصت کوچک. این احتمالاً بزرگترین کاری خواهد بود که باراک اوباما در دور دوم زمامداری‌اش در حوزه سیاست خارجی انجام خواهد داد. این مسأله به‌مانند طرح بیمه خدمات درمانی عمومی برای ما است”.
درخواست نابجا پروتکل الحاقی
مدیرکل آژانس همچنین گفت: «اجرای پروتکل الحاقی از جانب ایران برای اینکه آژانس اطمینان معتبر درباره عدم وجود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در کشور ارائه کند، ضروری است. مواد هسته‌ای ایران که تحت نظارت آژانس قرار دارند دارای اهداف صلح‌آمیز هستند اما نمی‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که تمام مواد موجود در ایران دارای اهداف صلح‌آمیز هستند. برای نیل به این اطمینان ایران باید در مسائل مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی شفاف‌سازی کرده و پروتکل الحاقی را اجرا کند».
امتیاز بزرگی که مذاکره کنندگان ایرانی به آمریکا دادند،؛ توقف غنی سازی ۲۰ درصد
ایران و ۵ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل – چین، روسیه، انگلیس، فرانسه و امریکا- به علاوه آلمان ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ (سوم آذرماه) در شهر ژنو سوئیس به یک توافق هسته‌ای موقت مهم دست یافتند.بر اساس این توافق که «طرح اقدام مشترک ژنو» نامیده می‌شود شش کشور نامبرده متعهد شدند در یک دوره ۶ ماهه برخی از تحریم‌ها علیه ایران را کاهش دهند. در مقابل، ایران نیز پذیرفت تا در طول این مدت بخشی از فعالیت‌های انرژی هسته‌ای خود را محدود کند.ایران در قالب بخشی از این توافق موقت از ۲۰ ژانویه و هم‌زمان با اجرایی شدن این توافق، غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را به حالت تعلیق درآورد. جمهوری اسلامی سپس به رقیق و اکسید کردن ذخایر ۱۹۶ کیلوگرمی اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی خود پرداخت. ایران و ۶ کشور یادشده در ماه ژوئیه در تلاش برای حصول یک توافق هسته‌ای دائمی توافق کردند مذاکرات خود را تا ۲۴ نوامبر تمدید کنند.
پیش بینی می‌شود دو طرف درباره راه‌های رسیدن به توافق نهایی بر سر برنامه انرژی هسته‌ای تهران بحث و تبادل نظر کنند. حق ایران برای غنی سازی یکی از موارد مورد اختلاف طرفین است.
ایران به استمرار مذاکرات پایبند است
ایران در موضوع هسته‌ای به استمرار مذاکرات خود با کشورهای ۱+۵ و همکاری با آژانس در چارچوب برخورداری از تمام حقوق خود و رعایت قوانین موجود معتقد است. ایران در موضوع هسته‌ای به استمرار مذاکرات خود با کشورهای ۱+۵ و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب برخورداری از تمام حقوق خود و رعایت قوانین موجود معتقد است و گزارش‌های اخیر نیز همچون گذشته پایبندی ایران را به انجام تعهدات و صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای نشان می‌دهد. متأسفانه برخوردهای دوگانه غرب نسبت به خلع سلاح به عدم اشاعه هسته‌ای کمک نکرده است. سازمان ملل باید با اولویت و جدیت موضوع ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه را دنبال نماید.
تحریم ها باید یکجا برداشته شود/توافق ژنو لغو تحریم بود نه تعلیق تحریم ها
واقعیت های غنی سازی در ایران نمی تواند فراموش شود اینکه ما الان چه اندازه غنی سازی می‌کنیم و کمتر و دور از این میزان غنی‌سازی مورد پذیرش ما نیست. طبقه بندی تحریم ها را قبول نداریم غرب باید تحریم ها علیه ایران را یکجا بردارد. اگر غربی ها واقعاً دنبال حل مسئله هسته ای هستند نباید دنبال بهانه جویی باشند و باید با واقعیت های ایران کنار بیایند. جمهوری اسلامی ایران نمی پذیرد تحریم ها دانه دانه لغو شود یا اینکه توافق شکل دیگری پیدا کند. ما قبول نداریم طبقاتی برخورد کردن با تحریم ها را ، یعنی یک طبقه تحریم های اقتصادی، یک طبقه تحریم های تجاری و یک طبقه تحریم های سیاسی و یا چیزهای مختلف باشد، بلکه با تحریم ها باید بصورت واحد برخورد شود. اینکه تحریم ها باید برداشته شود اصلا مبنای صحبت ما برای توافق در  ژنو است و کلمه ای که به کار رفته لغو تحریم ها است و ما به کمتر از این رضایت نمی دهیم.
غنی سازی دکوری را نمی پذیریم
ما  چشم اندازی که در مورد غنی سازی داریم به آن خواهیم رسید و این هدف ماست. هیچ وقت یک اصل غنی سازی دکوری را قبول نمی کنیم . اصلا قابل تصور نیست شما با یک برنامه غنی سازی دکوری بتوانید به میزان ۱۹۰ هزار سو  برسید. واقعیت های غنی سازی در ایران نمی تواند فراموش شود اینکه ما الان چه اندازه غنی سازی می کنیم و کمتر  و دور از این میزان غنی‌سازی مورد پذیرش ما نیست. اگر یک کشوری بود که تازه می خواست فعالیت های استارت غنی سازی را انجام دهد شاید می شد جلوی آن را گرفت ولی برنامه هسته ای ایران خیلی پیشرفته است. هم در بحث اراک و هم در بحث نطنز و این واقعیت های موجود در صحنه ایران را نمی شود پاک کرد بلکه باید با  آن کنار بیایند.استفاده از سانتریفیوزهای نسل جدید جزء برنامه ماست اینها از نسل یک است و تعدادی از نسل دو هم داریم و هدف ما این است که از نسل های جدید استفاده کنیم و حرکت ما به سمت جلو باید باشد.
آمریکا به عنوان عامل شکست مذکرات تقصیر را به گردن ایران می اندازد!!!
تازه‌ترین موضع‌گیری در این مورد، مربوط به وندی شرمن، سرپرست تیم مذاکره‌کننده امریکایی است که گفته نمی‌خواهد چیزی بگوید که مذاکرات هسته‌ای تضعیف شود ولی تأکید کرده که در صورت بی‌نتیجه ماندن مذاکرات، ایران مسئول این بی‌نتیجه ماندن خواهد بود؛ موضع‌گیری‌ای که در تهران با واکنش عباس عراقچی روبه‌رو شد: «همگان قضاوت خواهند کرد که چنانچه فرصت موجود از دست برود کدام طرف مقصر بوده است.» تحت چنین شرایطی، برخی کارشناسان و ناظرانی که از نزدیک مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ را دنبال می‌کنند، می‌گویند طرفین می‌توانند به جای اصرار برای دستیابی به توافق جامع (Comprehensive Agreement)، مذاکرات را بر یک راه حل میانه یا سوم برای دستیابی به یک «توافق بخشی» (Partial Agreement) یا میانبرد متمرکز کنند.
زمزمه توافق بخشی به جای توافق جامع و تمدید مذاکرات
توافق بخشی یا میان مدت را اولین بار‌گری سیمور، مشاور سابق دولت امریکا و مدیر اجرایی مرکز علوم و امور بین‌المللی مدرسه کندی در دانشگاه هاروارد امریکا، در هفته‌های بعد از توافق هسته‌ای آذر ماه ۱۳۹۲ بین ایران و۱+۵ مطرح کرد و گفت که ممکن است لازم باشد ایران و ۱+۵ به جای تلاش برای دستیابی به توافق جامع هسته‌ای، چند توافق موقت یا بخشی امضا کنند. سیمور گفته بود: « نتیجه‌ای که بیش از همه برای این مذاکرات شش ماهه قابل تصور است، یک توافقنامه موقت دیگر است.» شش ماه از توافق ژنو گذشت و همان‌طور که سیمور پیش بینی کرده بود، ایران و ۱+۵، توافق ژنو را برای یک دوره دیگر تجدید کردند. حالا در شرایطی که ایران و ۱+۵ دو هفته تا اتمام مهلت ژنو وقت دارند، کارشناسان و ناظران بیشتری البته تحت شرایطی مشخص، روی تمرکز تلاش برای یک توافق میان مدت بخشی، به جای توافق جامع تأکید می‌کنند. آنها توصیه می‌کنند در شرایطی که دو طرف بعد از حدود ۱۱ ماه مذاکره، همچنان بر سر مسائل کلیدی مانند نحوه برداشتن تحریم ها، سطح و ظرفیت غنی‌سازی و برخی مسائل دیگر اختلاف دارند، به جای اعلان شکست مذاکرات، تمدید دوباره توافق ژنو (شش ماه) یا اصرار بر توافق جامع بلند مدت، می‌توان بر یک توافق میان مدت (مثلاً دو یا سه ساله) متمرکز شد. چنین توافقی، بر سر مسائلی متمرکز خواهدشد که طرفین حساسیت کمتری بر آنها دارند یا اینکه تا همین حالا بر سر آنها به توافق نسبی دست پیدا کرده‌اند (مانند وضعیت آب سنگین اراک) و مسائل حساسیت برانگیز، به توافق جامع (Comprehensive Agreement) یا مذاکرات وضعیت نهایی (Final Status) موکول خواهد شد.
پیشنهاد جک استراو و دنیس راس
توافق بخشی طی هفته‌های اخیر، با برجستگی بیشتری مطرح شده و برخی کارشناسان ایرانی هم دستیابی به آن را ناممکن نمی‌دانند. جک استراو، وزیر خارجه سابق انگلیس، هفته قبل در همایش اقتصادی ایران و اروپا در لندن، دستیابی به توافق بخشی بین ایران و ۱+۵ را در بخشی از سخنرانی‌اش مطرح کرد و گفت: «همه طرف‌ها باید با یکدیگر همکاری کنند تا به خصوص بعد از ظهور دولت اسلامی عراق و سوریه (داعش) که تهدیدی دوگانه برای جامعه بین‌المللی و ایران است، به توافق دست پیدا کنند. اگر نتوان به هیچ توافقی رسید، دستیابی به یک توافق بخشی، بسیار بهتر از وضع موجود است… در چنین حالتی، در حالی که روسیه و چین فقط به تحریم‌های سازمان ملل پایبند می‌مانند، برخی شرکت‌های اروپایی به طور تدریجی به دنبال آنها می‌روند تا اینکه ما شاهد زوال رژیم تحریم‌ها خواهیم بود.»
بعد از جک استراو، دنیس راس، مشاور سابق اوباما در امور خاورمیانه، دومین نفری است که امکان دستیابی به توافق بخشی در فضای بدبینی کنونی را مطرح کرده است.دنیس راس در مقاله‌ای که فارین افرز آن را روز چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۳۹۳ منتشر کرده، گفته است: «در هیچ حالتی، تقریبا هیچ کسی که درگیر مذاکرات هسته‌ای ایران بوده، در خصوص دستیابی به توافق جامع تا ۲۴ نوامبر ابراز خوش بینی نکرده است. دولت‌های ایران و امریکا همچنان به ملاقات‌های منظم خود ادامه می‌دهند که دیدار آنها در وین آخرین آنها بود ولی نشانه‌های اندکی از یک پیشرفت معنی دار دیده می‌شود.» او به نقل از یک مقام ایرانی این طور نقل کرده است: «یک مذاکره‌کننده ایرانی از اعضای ۱+۵ به من گفته که انتظار دارد اگر هیچ توافقی قبل از پایان گفت‌وگو‌ها به دست نیاید، ایرانی‌ها برنامه خود را ادامه داده و به سرعت برنامه هسته‌ای خود را از سر خواهند گرفت. تهران غنی‌سازی ۲۰ درصدی خود را از سر خواهد گرفت و استفاده از سانتریفیوژ‌های نسل بعد را افزایش خواهد داد.» او همچنین پیش بینی کرده که در مقابل «اولین اقدام امریکا قطعا می‌تواند تشدید تحریم‌ها و کسب حمایت بین‌المللی برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران باشد؛ مهم‌ترین نوع این تحریم‌ها، طراحی برای کاهش دادن توان ایران برای صادرات نفت خواهد بود.»راس وضعیت میانه را دستیابی به یک توافق بخشی دانسته و نوشته: « با یک توافق بخشی دو طرف ضمن رفع برخی نگرانی‌ها، می‌توانند بر سر اختلاف نظرهای کلیدی به گفت‌وگوها ادامه دهند. البته در این دوران هیچ تحریم جدیدی نیز مطرح نخواهد شد.»
تجدید ژنو بی‌معنا است
در این مورد که آیا راه حلی جایگزین بین «شکست مذاکرات» و «توافق جامع» وجود دارد یا نه، در تهران بحث‌های کمی انجام شده است. مقام‌های هسته‌ای در دولت و دیپلمات‌های مذاکره‌کننده دولت یازدهم ترجیح می‌دهند که در مقطع کنونی به یک توافق جامع هسته‌ای با ۱+۵ دست پیدا کنند تا زمینه برای برون رفت از آنچه که محمد جواد ظریف « بحران غیرضروری هسته‌ای» می‌نامد، فراهم شود. محمد جواد ظریف گفته است: « درهیچ زمانی بهتر از زمان حاضر نمی‌توان یکبار و برای همیشه بحران غیر ضروری هسته‌ای را خاتمه بخشید؛ چراکه شرایطی فراهم است که تمام طرف‌ها بتوانند دستاورد‌هایی داشته باشند.»با این حال، برخی کارشناسان با اشاره به شرایط کنونی و باقی ماندن اختلافات کلیدی بین طرف‌ها، توصیه می‌کنند که همه طرف‌ها به طور جدی امکان دستیابی به یک راه حل بینابینی یا توافق میان مدت را که متضمن حفظ خط قرمز‌های ایران باشد، بررسی کنند. لازم به ذکر است مجموع بحث هایی که طی ماه های اخیر انجام شده نشان می دهد که در تهران چهار نکته کلیدی به تیم مذاکره کننده ایران به عنوان خطوط قرمز گوشزد شده است: اول اینکه هیچ توافقی تحقیق و توسعه ایران را محدود نخواهد کرد؛ دوم تعطیلی هیچ مرکزی پذیرفته نخواهد شد؛ سوم کل تحریم ها باید لغو شوند و چهارم اینکه هر گونه توافقی باید به شکلی باشد که دستیابی ایران به ظرفیت غنی سازی ۱۹۰هزار سو در آینده در آن لحاظ شده باشد.
امتیازاتی که تاکنون به غرب دادیم با امتیاز‌هایی که دریافت کردیم، هم وزن نبود
امتیازاتی که ما به غرب دادیم با امتیاز‌هایی که دریافت کردیم، هموزن نبود. کل چیزی که آنها دادند، آزاد شدن مبلغ مشخصی از دارایی‌هایی خود ایران بود. اینکه طرف غربی حاضر باشد که لغو و نه تعلیق تحریم‌های بانکی و نفتی ایران را در چنین توافقی بگنجاند یا نه، معیاری کلیدی در سودمند بودن این توافق برای ایران است. گزینه اولویت دار تیم هسته‌ای، دستیابی به توافق جامع است ولی در صورتی که امر بین شکست مذاکرات و توافق میانی باشد، دستیابی به توافق میانی اولویت دارد. اگر ایران و ۱+۵ تصمیم بگیرند که توافق بخشی را به صورت واقعی روی میز بررسی کنند، چنین تصمیمی مستلزم آن است که آنها از توافق ژنو و معیار‌های آن عبور کنند زیرا به گفته اودر توافق ژنو «توافق همه یا هیچ» است در حالی که توافق جدید، بر چنین مبنایی استوار نخواهد بود.
آمریکا در ادامه سیاست تعطیلی تدریجی برنامه هسته‌ای ایران در پی توافق موقت جدید است.روزنامه‌های وال‌استریت ژورنال و لس‌آنجلس تایمز ضمن انتشار خبر احتمال توافق موقت جدید خاطرنشان کرده اند: آمریکا مایل است ایران ۴ هزارتا ۶ هزار سانتریفیوژ خود را حفظ کند که معنای آن از دور خارج کردن هزاران سانتریفیوژ فعال ایران است، در ازای وعده نسیه دیگری در زمینه عدم اعمال تحریم‌های جدید است!!! آمریکایی‌ها با همین فرمول طی یکسال اخیر، امتیاز اکسید یاخنثی‌سازی ۱۹۶ کیلوگرم ذخیره اورانیوم ۲۰ درصد ایران را در کنار توقف فعالیت فردو و توقف فعالیت‌های مربوط به تکمیل تاسیسات اراک به دست آوردند و پس از آن خواستار کاهش ذخایر اورانیوم ۵/۳ درصد شدند!!!
مینیاتوری و کاریکاتوری‌تر کردن برنامه هسته‌ای ایران
به نظر می‌رسد اکنون با تداوم همان شیب نه چندان ملایم، به دنبال هر چه مینیاتوری و کاریکاتوری‌تر کردن برنامه هسته‌ای ایران هستند به نحوی که با برجای ماندن دکوری از این تاسیسات چنین القا شود که از خط قرمزها عبور نشده است!برخی معتقدند؛ در حالی قرار است توافق ژنو برای یک دوره زمانی دیگر تمدید شود که گذر زمان و به طول انجامیدن مذاکرات به ضرر ایران است. چرا که تیم مذاکره‌کننده ایران از ۲۰ دی ماه تعهدات خود مبنی بر تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصد در فردو، تعطیلی فعالیت‌های نطنز، اراک و بخشی از فعالیت‌های تحقیق و توسعه خود را متوقف و ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد خود را نیز تبدیل به اکسید و اورانیوم ۵ درصد کرده و در شرایط فعلی برنامه هسته‌ای ایران متوقف شده و هیچگونه پیشرفتی ندارد اما طرف غربی از انجام تعهدات حداقلی خود نه تنها شانه خالی کرده بلکه ۹۵ درصد رژیم تحریم‌ها علیه ایران را نیز حفظ کرده است. اما محاسبه ۱+۵ از مذاکرات آتی آن است تیم مذاکره‌کننده ایران به دلیل شرایط داخلی و پیوند خوردن مذاکرات با اقتصاد، «نیاز» به توافق دارد بر مبنای همین «احساس نیاز»، آمریکا درصدد آن است بیشترین امتیازات را دریافت کند و کمترین امتیازات را ارائه دهد.
توپ در زمین آمریکایی ها است
برخی از کارشناسان سخنان وندی شرمن را ناظر به محدودیت‌های‌ داخلی دولت آمریکا در تقبل تعهدهای لازم برای دستیابی به توافق جامع ارزیابی کرده‌اند. همچنان که وندی شرمن در همین سخنرانی اذعان می‌کند که اکنون برخی نگران هستند که مذاکرات به نتیجه نرسد، همچنان که گروهی دیگر نیز نگران هستند که مذاکرات به نتیجه برسد! او همچنین تصریح می‌کند که دولت آمریکا نمی‌تواند تعهدی را متقبل شود که از توانش خارج است. این اشاره وندی شرمن را می‌توان با گزارش جدید “دیوید سنگر” (David E. Sanger) در نیویورک تایمز مرتبط دانست. سنگر در این گزارش از تقلای باراک اوباما برای دور زدن کنگره آمریکا در پرونده هسته‌ای‌ ایران سخن می‌گوید. وتو کردن تحریم‌های‌ احتمالی جدید کنگره با توجه به پیش بینی‌ها درباره شکست احتمالی دموکرات‌ها در انتخابات میان دوره‌ای‌ کنگره از گزینه هایی است که سنگر از آن خبر می‌دهد. این قرائن در کنار برخی خبرهای تایید نشده که دستور کار فعلی مذاکرات را نه موضوعاتی مانند سطح غنی سازی در ایران و تعداد سانتریفیوژها، بلکه گفت و گو درباره چگونگی لغو تحریم‌های‌ یک جانبه و تحریم‌های‌ شورای امنیت می‌داند، نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها به سبب دشواری‌های‌ داخلی شان برای دادن تعهدهای لازم در مذاکرات مشکل دارند.
فقدان چشم انداز روشن در دستیابی به توافق جامع به علت زیاده خواهی های آمریکا
“مذاکرات ایران با کشورهای ۱+۵ در مسیر سخت و پرفراز و نشیبی پیش می‌رود و اتمام آن در مهلت مقرر از چشم‌انداز روشنی برخوردار نیست و بدون تردید تلاش برای مذاکره از طریق رسانه‌ها به‌جای میز مذاکره و بیان علنی مطالبات سیاسی به‌خصوص چنانچه با زیاده‌خواهی‌های غیرمنطقی همراه باشد نه‌تنها کمکی به پیشبرد مذاکرات و رسیدن به توافق نهایی تا قبل از موعد مقرر نمی‌کند بلکه مسیر دشوار فعلی را هرچه سخت‌تر و ناپیمودنی می‌نماید”.”جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست اصولی خود که مبتنی بر رد تمامی سلاح‌های کشتار جمعی از جمله سلاح‌های هسته‌ای بر اساس فتوای مقام معظم رهبری می‌باشد‌, وارد مذاکرات هسته‌ای شده و با حسن نیت این مذاکرات را تا حصول نتیجه نهایی دنبال خواهد کرد‌. ما نیز معتقدیم که فرصت موجود فرصت مغتنمی است که تکرار آن شاید به‌آسانی برای هیچ‌کدام از طرف‌ها مقدور نباشد‌, ما اطمینان داریم چنانچه طرف مقابل بر هدف ادعایی خود در مذاکرات یعنی کسب اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران صادق و پایبند باشد رسیدن به این هدف کار چندان مشکلی نیست‌”. ‌”هیئت مذاکره کننده ایرانی تاکنون ایده‌ها و پیشنهادات متعددی که دارای قابلیت عملیاتی و اجرایی بوده و هرگونه نگرانی احتمالی از برنامه هسته‌ای ایران را از بین می‌برد ارائه کرده است و چنانچه لازم باشد افکار عمومی جهانیان در زمان مقتضی از جزییات این پیشنهادها مطلع خواهند شد و آن‌گاه همگان قضاوت خواهند کرد که چنانچه فرصت موجود از دست برود کدام طرف مقصر بوده و مسئولیت به‌عهده کیست, کمااینکه حتی مسئولین سیاسی کنونی غربی هم علناً تأسف خود را برای از دست رفتن فرصت‌های مشابه پیشین به‌دلیل زیاده خواهی دولت بوش اعلام کرده‌اند”.”موضع جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات کاملاً مشخص و روشن است: از حقوق هسته‌ای کشور قدمی به عقب نخواهیم رفت اما برای شفاف سازی و اعتماد سازی آمادگی کامل داریم و این بدان معنی است که هیچ عقب‌گردی در کار نخواهد بود, تمامی قابلیت‌های هسته‌ای ایران حفظ خواهد شد و هیچ تأسیساتی تعطیل یا حتی متوقف نخواهد شد, هیچ دستگاهی یا تجهیزاتی از بین نخواهد رفت, هیچ خدشه‌ای به تحقیق و توسعه علمی کشور وارد نخواهد شد و از همه مهمتر غنی‌سازی صنعتی با قوت و در چهارچوب نیازهای کشور محقق خواهد شد و همزمان تمامی تحریم‌ها می‌بایست رفع و برچیده شوند و جمهوری اسلامی ایران باقی ماندن حتی یک تحریم را در چهارچوب توافق جامع هسته‌ای نخواهد پذیرفت”.
سیاست های آمریکا باعث بی ثباتی منطقه است
“امروز ثابت شده است که سیاست‌های آمریکا و هم‌پیمانانش موجب بی‌ثباتی منطقه بوده و به ظهور و تحرک و جنایات داعش کمک کرده است و شرایط خطیر منطقه مبارزه با تروریست‌های تکفیری در عراق, سوریه و لبنان را اجتناب ناپذیر نموده جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته به مسئولیت خود برای مبارزه با این گروه‌ها و  حفظ امنیت و ثبات منطقه عمل خواهد کرد”.”جمهوری اسلامی ایران به هیچ کشوری اجازه دخالت در امور داخلی خود از جمله در موضوع حقوق بشر را نخواهد داد‌, کسانی که بدترین سابقه و عملکرد را در نقض فاحش حقوق بشر در سراسر دنیا و حتی در داخل خاک خود و نیز حمایت از جنایت‌های جنگی علیه مردم مظلوم فلسطین دارند”.سال‌هاست که پرونده هسته‌ای ایران به‌عنوان اصلی‌ترین مسئله دیپلماتیک کشور در سطح جهان مطرح هست. این پرونده فراز و نشیب‌های بسیاری را به خود دیده است، از آن سیاستی که اعتمادسازی نام گرفت و در زمان دولت اصلاحات باعث شد تأسیسات هسته‌ای کشور سال‌ها “پلمپ” بماند؛ تا سیاست مقاومت که نظام در دولت گذشته دنبال کرد که شاهد پیشرفت‌های خیره‌کننده درزمینهٔ این فنّاوری باشیم و کشور تحریم‌های سنگینی را نیز به این بهانه تحمل کرد و می‌کند.امروز در حالی پرونده هسته‌ای به دولت جدید رسیده است که مردم شعارهای رئیس‌جمهور را در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری در رابطه با حل دیپلماتیک این پرونده به یاد دارند و دولت نیز تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا این وعده را محقق نماید. نظام نیز با احترام به رأی مردم اختیاراتی را که در طول ۳۶ سال گذشته به هیچ دولتی نداده بود به تیم مذاکره‌کننده اهدا نمود تا بهانه‌ای برای عدم تحقق وعده‌ها باقی نماند.
توافق خوب با موضع ضعف حاصل نخواهد شد
اول اینکه ایران باور دارد که امریکابر خلاف آنچه ظاهرا ادعا می کند گزینه ای جز مذاکره و رسیدن به یک تفاهم ندارد و همانقدر که ایران نیازمند تفاهم است امریکا هم چنین نیازی دارد. بنابراین، تصمیم گیران در ایران عقیده دارند حالا که دولت امریکا نمی تواند به آسانی ریسک شکست مذاکرات را بپذیرد، ایران باید از این فرصت استفاده کند. دلیل دوم این است که تجربه نحوه پای بندی امریکا به توافق ژنو برای ایران حاوی این پیام بود که دولت امریکا تصور می کند که ایران در موضع ضعف و حالت اضطرار قرار دارد و بنابراین می تواند هر امتیازی را از ایران مطالبه کرده و متقابلا به تعهدات حداقلی خود هم پای بند نباشد. به نظر می رسد تهران تصمیم گرفته است با پر رنگ کردن برخی خطوط قرمز خود این اشتباه محاسباتی را تصحیح کند. سومین دلیل هم این است که خود تیم مذاکره کننده نیز دریافته است که نمی تواند با مذاکره از موضع ضعف به یک توافق خوب برسد. در واقع، این اکنون جمع بندی خود تیم مذاکره کننده و آقای روحانی است که ضرورت دارد موضع ایران درباره آنچه درباره آن مذاکره نمی کند، شفاف کند. اساسا جای چندانی برای مذاکره در موضوعات اساسی باقی نمانده زمان آن رسیده که تصمیمات سیاسی در موضوعات مورد اختلاف گرفته شود.این بدان معناست که یکی از دو طرف باید از موضع خود دست بردارد.تیم مذاکره کننده ایرانی بر اساس خطوط قرمزی مذاکره می کند که اجازه عدول از آنها را ندارد.برخی ازخطوط قرمز به شرح ذیل است:
۱- پذیرش ظرفیت ۱۹۰ هزار سو غنی سازی برای ایران در انتهای مذاکرات
۲- عدم ورود به حوزه های نظامی شامل PMD و برنامه موشکی
۳- حفظ ماهیت راکتور آب سنگین اراک
۴- لغو کامل همه تحریم ها پس از توافق
۵- عدم تعطیلی هیچ یک از تاسیسات هسته ای ایران
این خطوط قرمز از جانب خود دولت تدوین و به تیم مذاکره کننده ابلاغ شده است.