حال سوول اینجاست که نیروهای مرزبانی دولت مرکزی عراق چگونه می توانند کنترل گذرگاه های مرزی دراختیار کردستان را در اختیار بگیرند.
دو راه برای این موضوع متصور است. راه نخست اینکه نیروهای دولت مرکزی با استفاده از خاک ایران و ترکیه، با اقدام نظامی و با استفاده از زور، کنترل گذرگاه های مرزی را از دست نیروهای کردستان بگیرند. این اتفاق بعید است چرا که منجر به برخورد نظامی می شود که می تواند زمینه ای برای جنگ میان دولت مرکزی عراق و کردستان از یک سو و زمینه ساز تنش نظامی میان ایران و ترکیه با کردستان عراق را نیز فراهم خواهد کرد.
پس این راه به کنار می رود.
راه دوم اینکه از طریق مذاکره یا تهدید، کردستان عراق، کنترل گذرگاه های مرزی را تحویل نیروهای دولت مرکزی عراق دهد که این وضعیت نیز با توجه به شرایط فعلی، منجر به نتیجه نمی شود.
اما راه سومی هم وجود دارد.
اینکه ایران و ترکیه، در گذرگاه های مرزی خود با کردستان عراق، بخشی را به مرزبانی دولت مرکزی عراق اختصاص بدهند و نظر آنها را به عنوان طرف صالح و نماینده رسمی کشور عراق به رسمیت بشناسند.
براین اساس، افرادی که از گذرگاه مرزی کردستان عراق خارج می شوند قبل از ورود به گذرگاه مرزی ایران، باید تاییده بخش مرزبانی دولت مرکزی عراق را دریافت کنند.
به عنوان مثال در صورتی که مرزبانی دولت مرکزی عراق، اجازه خروج ندهد ایران نیز به این تصمیم احترام می گذارد و مانع از خروج این افراد می شود.
همچنین مرزبانی دولت مرکزی عراق مستقر در گذرگاه مرزی ایران می تواند مانع از ورود و خروج کالا و افراد به کردستان عراق شود.
در واقع، طرف ایرانی نه مرزبانی کردستان عراق، بلکه مرزبانی دولت بغداد را به رسمیت خواهد شناخت.
در نتیجه ایران تنها اجازه خروج افراد و کالاهایی از کردستان عراق را خواهد داد که مرزبانی دولت بغداد مجوز خروج آنها را صادر کند.
با این اقدام هم از برخورد نظامی بر سر کنترل گذرگاه های کردستان عراق دوری شده و هم اینکه در عمل، دولت مرکزی عراق، کنترل این گذرگاه های مرزی را در اختیار خود می گیرد.
کردستان عراق با ایران دارای ۴ گذرگاه مرزی و با ترکیه دارای یک گذرگاه مرزی(ابراهیم خلیل الله) است.
دولت عراق می گوید که به دست گرفتن کنترل مرزها یک تکلیف قانونی است.
مقامات نظامی ایران نیز قبل از این گفته اند که از اعمال حاکمیت و استقرار مرزبانی و نیروهای دولت مرکزی عراق در گذرگاه های مرزی کردستان عراق حمایت و به این اقدامات کمک می کنند.
همین اتفاق در مرزهای کردستان عراق با ترکیه هم اتفاق خواهد افتاد.
با این اتفاق برای نخستین بار از سال ۱۹۹۱ تاکنون، دولت بغداد، کنترل همه مرزهای عراق را در دست خواهد گرفت.
در حال حاضر مرزبانی کردستان عراق کنترل مرزهای این منطقه با ایران و ترکیه را در دست دارد.
کردستان عراق تنها منطقه فدرالی جهان است که نیروهای دولت مرکزی، کنترل مرزهایش را در دست ندارند بلکه نیروهای کردستان این مسوولیت را برعهده دارد.
ایران، ترکیه و عراق قبل از این در هماهنگی از پیش اعلام شده مرزهای هوایی کردستان عراق را بستند و ضمن اعمال تحریم هوایی علیه کردستان عراق، این منطقه را تحت محاصره هوایی قرار داده اند.
البته دولت مرکزی اجازه داده است همچنان پروازهای داخلی میان کردستان عراق و دیگر شهرهای این کشور ادامه داشته باشد.
