جناب آقای میرزمانی تعریف شما از موسیقی چیست؟
– وقتی ما در خصوص هنری صحبت می‌کنیم مثلا موسیقی، خطاطی یا پیکرتراشی باید دید مفهوم چیست من معتقدم؛ هنر برای هنر و هنر برای مردم، اهداف انسانی باید در موسیقی دیده شود و جزء اهداف و قالب‌های آن باشد. مثلا کسی که من به شدت به آثارش علاقه‌مند هستم «بتهون» است او همیشه در آثارش اهدافی را دنبال می‌کند که اوج خلاقیتش را می‌رساند مثلا قطعه ۹ بتهون اثری است شادی‌بخش و دارای پیام انسانی یا آثار دیگری مانند «باخ» که مذهبی است و هنرمندان آثار او را به خاطر داشتن پیامش دنبال می‌کنند. برداشت من این است که موسیقی هدفی باشد در خدمت تعالی انسان.
آیا دیدار و یا مشورت‌‌هایی با مقام معظم رهبری برای چگونگی فعالیت‌های موسیقی داشته‌اید؟
– بله در دهه‌های ۶۰ و ۸۰ خدمت ایشان رسیدیم و صحبت‌هایی در این خصوص صورت گرفته است. ایشان معتقدند که موسیقی را به سمت معنا ببریم مثال‌هایی هم در این باره داشتند مثلا به «ژاندارک» فرانسوی اشاره کرده‌اند که در قالب هنر معرفی شده است.
ایشان بارها در جاهای مختلف در خصوص موسیقی صحبت کرده‌اند و فرموده‌اند که موسیقی متعالی کار شود. و بیشتر به این نکته اشاره داشتند که موسیقی القای یک پیام مثبت باشد یا پیامهای حماسی و نواهای آسمانی را دربر گیرد.
چرا در دهه‌های نخست انقلاب آثار فاخر بیشتری در عرصه موسیقی ارایه شده ولی اکنون اینگونه آثار کم‌رنگ شده است؟
– مجموعه شرایط دست به دست هم می‌دهند تا یک اثر هنری خلق شود و یکی از مهمترین شرایطی که می‌شود به عنوان محور آن را مورد بررسی قرار داد ظرف «زمان» است یعنی اگر در یک برهه‌ای از زمان بعضی آثار تولید و ارائه شد دیگر شاهد آن آثار نیستیم حالا این برهه زمانی چه بود به نظر من بعد از انقلاب شکوهمند انقلاب اسلامی اقشار مختلف در جریان انقلاب قرار گرفتند و همگام با انقلاب بودند و در واقع در تحولات اجتماعی که صورت گرفت هنر متحول شد. وقتی که هنر متحول شد بستری فراهم گردید تا آثار فاخر و ماندگاری تولید شود. یکی از آن شرایط شناخت و آشنایی که سفارش دهندگان داشتند کارگردان، تهیه‌کننده یا مسولان که در سیاستگذاری فرهنگی دخیل بودند شرایطی ایجاد کردند تا این آثار به تولید و به ثمر درآید.
پس می‌توان «زمان» را عامل مهم دانست. نکته‌ای دیگر این است که همزمان با انقلاب غنچه‌ای از هنر متعهد و متعالی بارور شد و پس از چند سال غنچه باز و موسیقی متعالی شکوفا شد و کسانی توانستند در این عرصه وارد شوند. که آثار ماندگاری دارند.
یکی دیگر از آن شرایط «مالی و اقتصادی» در هنر است بودجه‌ای که اختصاص می‌دادند برای تولید این آثار فرهنگی و هنری کافی بود.
در حال حاضر «مشکلات بودجه‌ای» گریبانگیر هنر کشور شده است و سایه خودش را به روی هنر انداخته و اجازه نمی‌دهد تا کارهای فاخری ارائه دهیم.
پس با این توضیحاتی که ارایه دادید دیگر شاهد تولید آثار فاخر در عرصه موسیقی هم نخواهیم بود؟
-کلا موسیقی تنها نیست، موسیقی در کنار هنرهای دیگر انجام وظیفه می‌کند. می‌توان گفت اقتصاد هنر در کشور دارای مشکل است بودجه‌ای که وزارتخانه‌ها و یا سازمان‌‌ها برای خرید آثار هنری اختصاص داده‌اند به به همین دلیل است یعنی اگر هنر دارای یک جایگاه واقعی و جدی در کشور باشد و بتواند خرج خودش را در بیاورد الزامی نیست که وزارتخانه‌ای اقدام به خرید آثار هنری کند.
به اعتقاد من یکی از شرایط که متاسفانه وجود ندارد «زمان» است از منظر دیگر مدت‌زمانی که برای تولید آثار در نظر گرفته می‌شود مدت‌زمان لازم نیست یعنی این‌قدر سرعت زندگی تند و سریع شده که به هنر هم منتقل می‌شود و در واقع باید هنر با سرعت زیاد که زیاد آثار خودش را تولید می‌کند در نتیجه این لطمه به جامعه هنر و موسیقی وارد شده است.
شما از جمله آهنگسازانی هستید که آثار فاخری به‌خصوص برای فیلم‌های دفاع مقدس ساخته‌اید .در این زمینه خاطره‌ای دارید؟
– من آدمی جنگجویی نبودم ولی چند بار به جبهه رفتم. به همراه «مجید جیران‌پور» خبرنگار سپاه رادیو در جبهه غرب سر پل‌ذهاب رفته بودیم. آنجا تپه‌ای بود که دشمن مدام آن را مورد اصابت موشک قرار می‌داد و از اطراف آن دود بلند می‌شود وسط این همه خمپاره و دود یک نفر به نماز ایستاده بود و بدون اعتنا به اطراف خودش نماز خواند. این نکته برایم جالب بود تا اینکه سر فیلم «عبور» ساخته «کمال تبریزی» این واقعیتی که در ذهنم بود را در فیلم مشاهده کردم و آن صحنه حماسی برایم تداعی شد.
– از دیگر خاطرات دوران دفاع مقدس من این است که در ارتفاعات «بازی‌دراز» سرپل ذهاب مستقر شده بودیم زندگینامه یک شهیدی را منتشر کردند که روز گذشته در همان منطقه به شهادت رسیده بود من با مطالعه زندگینامه آن شهید قطعه موسیقی «شهادت هم‌سنگر» را ساختم که بارها از صدا و سیما پخش شد.
در حال حاضر اگر به شما پیشنهاد ساخت چنین آثاری داده شود باز هم قبول می‌کنید. مثلا بگویند آهنگسازی فیلم «چ» ابراهیم حاتمی‌کیا را برعهده بگیرید؛ آیا قبول می‌کنید؟
– بله با کمال میل. من به خلق چنین آثاری علاقمندم مثال همان بیت شعری که من هم معتقدم، می‌گوید: موجیم که آسودگی ما عدم ماست. من حیات هنری را خیلی دوست دارم با خلق آثار موسیقایی می‌توانم پیام و معنویات قلبی‌ام را به مخاطب ارائه دهم.
فارس: خوب شما به عنوان یکی از آهنگسازان پیشکسوت دوست دارید پیام خود را در آثار هنری‌تان به جامعه ارایه دهید. نظر شما در خصوص جوان‌هایی که علاقه‌مند هستند در زمینه موسیقی پاپ فعالیت کنند و پیام خود را از این طریق به جامعه انتقال دهند چیست؟
– شما وقتی می‌خواهید یک عمل را انجام دهید به هر حال اولویت‌بندی می‌کنید مثلا حمایت از چه چیزی، اول باید اولویت‌ها مشخص باشد وقتی که ما موسیقی فاخر، نواحی و سنتی که برخواسته از هویت خودمان هست را داریم چه لزومی دارد که از پاپ حمایت کنیم.
موسیقی نواحی که بستر موسیقی آئینی کشور ماست یعنی مرثیه‌خوانی، نوحه‌سرایی، منقبت‌خوانی، سحرخوانی، اذان ریشه‌هایی هستند که موسیقی ایران از آن بارور شده است یعنی بستر موسیقی ما آئینی است وقتی این نیازمند حمایت است و بضاعت چندانی برای حمایت از پاپ نداریم آیا با این بضاعت و مشکلات می‌توان از موسیقی میهمان یا خارجی«پاپ» حمایت کنیم. موسیقی پاپ به اصطلاح بیگانه و وارداتی است ما مخالف نیستیم مجوز فعالیت‌ها به جوان‌ها داده می‌شود ولی اینکه حمایت کنیم بضاعتی نداریم. اگر بضاعتی باشد به موسیقی نواحی تخصیص می‌یابد.
با این توضیحاتی که در خصوص موسیقی پاپ ارائه دادید مصمم نیستید که جشنواره موسیقی پاپ برگزار شود؟ آیا خوانندگان پاپ در جشنواره بیست و هشتم موسیقی فجر جایگاهی دارند؟
– با همکاری شورای سیاستگذاری جشنواره فجر تلاش می‌شود تا از نظر کمی و کیفی سیاست‌هایی اعمال شود. تعداد گروه‌ها از نظر کمی، کم شده ولی از نظر کیفی سعی می‌کنیم لطمه‌ای به جشنواره و اهداف آن نشود.
شما موافق با برگزاری جشنواره مستقل موسیقی پاپ هستید؟
– شما می‌توانید با دیدن یک کنسرت پاپ از آن لذت ببرید و یا اوقات فراغت خود را پر کنید و یا تفریح سالمی داشته باشید هیچ اشکالی ندارد اما جشنواره پاپ باید بگویم که تعریف از جشنواره چیست باید اهدافی را دنبال کند شما باید ببیند در جشنواره باید ظرفیت و ارائه الگو داشته باشیم.
پس نمی‌توان جشنواره مستقل پاپ داشت؟
– خیر، جشنواره‌ای به نام پاپ نداریم.
جناب آقای میرزمانی با این تعاریفی که از پاپ و جشنواره آن دارید پس نباید از مهاجرت خوانندگان این عرصه به خارج از کشور نگران بود؟
-یکی دوست دارد برود خارج، شما هر کاری کنید می‌رود. یک نفر هم دوست ندارد برود باز شما هر کاری بکنید نمی‌رود. یک موسیقدان هست که دلش برای آمریکا لک می‌زند هر کاری کنید حتی با برپایی جشنواره پاپ شما نمی‌توانید جلوی آن فرد را بگیرید باز هم می‌رود در جامعه‌ای که ما زندگی می‌کنیم یکسری ارزش و قوانین و مقررات وجود دارد ما باید به اینها توجه کنیم من اخیرا تعریفی داشتم که آثار هنری که تولید می‌شود آجرهای بناهای فرهنگی کشور هستند. من جوان، وقتی موسیقی پاپ کار می‌کنم فکرم این است که علائق خود را نشان دهم (دوست دارم، دوست داشتم و صحبت‌های خصوصی زندگی یک فرد) این گونه صحبت‌ها فکر نکنم یک حرکت فرهنگی باشد اینگونه صحبت‌ها از نظر فرهنگی متمایل به غرب است ما دارای سه هراز و پانصد سال قدمت تاریخی و فرهنگی هستیم حرفی برای زدن داریم چرا باید متمایز به فرهنگ بیگانه باشیم. من به یکی از خواننده‌ها می‌گویم شاگرد چه کسی هستی؟ و پیش چه کسی درست خواندی؟ می‌گوید: پیش خودم یا اینکه گیتار کار کردم خوب اگر گیتار کار کردی چه ربطی به خوانندگی دارد. خوانندگی ادواتی همچون صوت، موسیقی، تحریر و… دارد شما باید آشنا با این امور باشید تا بتوانید از تارهای صوتی به درستی استفاده کنید. آموزش پیش اساتید، گفتمان و منش اخلاقی را به شاگرد می‌آموزد و در نهایت با تاثیر فرهنگی خود صیقل می‌بینیم و هنرمندی می‌شوید که به فکر هنر کشورمان خواهیم بود.
خوب با توضیحات روشن و جامعی که درباره موسیقی پاپ دادید حال بفرمایید چرا یک آلبوم موسیقی مثلا آلبوم «من خود آن سیزدهم »محسن چاووشی با وجود اینکه خواننده آن آثار مذهبی و ارزشی زیادی را در کارنامه‌اش دارد پس از ۵ سال مجوز می‌گیرد؟
– من یک سوال می‌کنم شما اگر یک وسیله‌ای اختراع کنید وقتی برای ثبت آن به اداره استاندارد می‌روید گفته می‌شود که برای ثبت آن قطعه یا اختراع می‌بایست استانداردها را رعایت کنید حال چه ۵ سال و یا ۵۰ سال طول کشد اگر استاندارد را رعایت نکنید به شما مجوز نمی‌دهند. استاندارد در حوزه موسیقی خدشه‌دار شده است اول از همه شعر است من راجع به آلبوم به خصوصی صحبت نمی‌کنم یا یک شخص خاصی را مدنظر قرار نمی‌دهم وقتی شعر را می‌خوانم، می‌گویم انصافا آیا این شعر است آیا عشق مثلثی نیست اگر من همسرم یا عزیزی را از دست بدهم مگر تمام دنیا به سر من خراب نمی‌شود. من نباید نگران باشم که همسرم، یاور زندگی‌ام از من جدا شود خوب حالا من در این شعر می‌گویم (تو برو من بدون تو می‌سازم). کدام انسانی است که همسرش را دوست داشته باشد و بگوید تو برو جدا شو، خوش‌باش؛ اصلا می‌خواهم بگویم مضامینی سخیف و غیراخلاقی در بعضی از ترانه‌ها استفاده می‌شود. من می‌گویم عاشقانه استفاده نکنید فکر می‌کنند عشق‌های پاک را می‌گویم متاسفانه بیشتر اشعار در آلبوم‌ها سخیف است.
– راجع به عشق پاک باشد اشکالی ندارد مثلا من عاشق خلبانی هستم وقتی پرواز می‌کنم لذت می‌برم عشقش خلبانی است این یک عشق پاک است ممکن است برادر، خواهر، همسر و یا فردی از جامعه باشد. اما وقتی نفر دیگری شعر می‌شود (یاری را که من دوست دارم ۵۰ نفر دیگر به دنبال او هستند) در میان عاشق‌ها از همه بهترم یعنی شکل مطرح شده درست نیست. استاندارد را رعایت نکنم اینگونه آلبوم‌ها با داشتن چنین شعرهایی حتی ۵۰ سال دیگر هم مجوز نمی‌گیرند.
فکر نمی‌کنید گسترش کارهای سخیف و بی‌ارزش به دلیل داشتن چنین فیلترهای سخت و سفت باشد؟
– این دارای دو نکته است اگر با دید مثبت به این نگاه کنیم و استانداردهای لازم رعایت شود ما کمک‌شان می‌کنیم. بارها گفتم که این یک دید مثبت است که ما داریم بالاخره یک نفر در وجود خودش احساس می‌کند که شاعر است و می‌تواند شعر بگوید. خوب همین که احساس کنیم کافی نیست باید شعر را شناخت قافیه، ردیف همه اینها شرط است همین که احساس می‌کنیم کافی نیست باید شعر را خوب شناخت. خوشبختانه در این زمینه ما هم دارای کانون ترانه و شعر هستیم که با مدیریت آقای «محمدعلی بهمنی» اداره می‌شود. شاعران جوان می‌توانند از این مرکز با راهنمایی اساتید پیشکسوت استفاده کنند. خوب در خصوص موسیقی هم اساتیدی هستند که راهنمایی‌های لازم را انجام می‌دهند تا کار به سرانجامی برسد. توصیه ما این است که دوستان در ایجاد استانداردها با ما همراهی کنند.
جناب مدیرعامل دفتر موسیقی ارشاد از صراحت پاسخگویی شما در سوالات مطرح شده نهایت تشکر را دارم اما چه خوب است به چگونگی حمایت خودتان از فعالان عرصه موسیقی در شهرستان‌ها هم سخنی بگویید. چرا برخی از کنسرت‌ها در شهرستان‌ها لغو می‌شود.
– ما یک مشکلی داریم هماهنگی در مسائل هنری استان‌ها وجود ندارد یک استان می‌آید تمام مراحل برگزاری یک کنسرت را از ما استعلام می‌کند و درخواست مجوزش صادر می‌شود اما به دلایلی کنسرت لغو می‌شود که ما شدیدا نگران این حرکت هستیم.
چرا برای لغو کنسرت‌ها عکس‌العملی نشان نمی‌دهید؟
– اینها همکاران ما در استان‌ها هستند ما تذکر می‌دهیم اما اجازه دخالت در امور استان‌ها را به آن شکل نداریم ما می‌توانیم تذکر دهیم مسائل فرهنگی استان را مدیران کل می‌شناسند یعنی اگر ما بگوییم فلان می‌گویند شما حوزه استانی ما را نمی‌شناسید ما فلان مشکل یا معضل را داریم. به همین خاطر ما خیلی نمی‌توانیم ورود کنیم ما باید تلاش کنیم تا ظرفیت هنری هنرمندان شناسایی شود و پیامهای اجتماعی، حماسی و… خودشان را در جامعه القاء کنند.
با توجه به اینکه ماه محرم رو به اتمام است آیا همچون سال گذشته برای برپایی سوگواره نینوایی برنامه‌ای دارید؟
– امسال در تلاش هستیم تا همچون سال گذشته جشنواره نینوایی را همزمان با ماه صفر برگزار کنیم.
برای برگزاری بهتر جشنواره موسیقی نواحی دارای چه برنامه‌ای هستید؟
– جناب آقای درویشی برای برگزاری جشنواره موسیقی نواحی برنامه‌ای ارائه کرده‌اند ما هم پیگیر آن هستیم و در شورای سیاستگذاری پیگیری کرده‌ایم مقداری مشکلاتی در این زمینه به وجود آمد که کار به درازا کشید. امیدوارم بتوانیم با رفع این مشکلات که بیشتر جنبه مالی دارد بزودی این جشنواره را در کرمان و سایر شهرستان‌های کشور برگزار کنیم.
نشست خبری جشنواره موسیقی فجر چه زمان برگزار می‌شود؟
– اکنون در حال بررسی بودجه‌بندی این جشنواره هستیم که تا کمتر از یک هفته دیگر پایان می‌یابد و نشست خبری تا پایان همین ماه برگزار خواهد شد.
آیا بودجه تخصیص یافته برای بیست و هشتمین جشنواره موسیقی فجر یک میلیارد تومان است؟
– بودجه جشنواره کمتر از اینها است ما محدودیت بودجه داریم هنوز دفترچه بودجه‌بندی ما نهایی نشده است و به همین خاطر نمی‌توانیم آن را اعلام کنیم.
چه تعداد فیلم مستند از هنرمندان عرصه موسیقی کشور برای شرکت در این جشنواره ارسال شده است.
– آقای رامین صدیقی که دبیر بخش بین‌آلمللی جشنواره بیست و هشتم هستند کار بخش مستند بین‌المللی این جشنواره را هم برعهده دارند و درصدد هستیم تا اساتید جهانی موسیقی را در فیلم‌‌هایی معرفی کنیم اما در بخش‌های فیلم‌های مستند داخلی ۳ فیلم به دست ما رسیده است که مراحل تدوین خود را می‌گذرانند.
دستاورد دفتر موسیقی در خصوص تولید آلبوم‌های پاپ و سنتی تا کنون چه تعداد بود است؟
-آمار خروجی برای آلبوم‌های پاپ و سنتی خوشبین‌کننده است همین قدر بگویم که آثار سنتی و پاپ در یک اندازه تولید شده‌اند.
آقای میرزمانی در گفت‌وگویی که اوایل سال جاری داشتیم به ساخت موسیقی کتاب «خاک‌‌های نرم کوشک» که روایت زندگی شهید عبدالحسین برونسی است، اشاره کردید، نتیجه آن چه شد؟
– شعر این کتاب را ارائه دادیم متاسفانه با «مشکل مالی» مواجه شدیم و ادامه کار میسر نشد.
خبر ساخت چندین مستند توسط «رضا اردلان» را هم داده بودید، آیا این تلاش‌ها خروجی هم در بر داشت یا خیر؟
چند فیلم در اختیار ما قرار دادند و ما هم فرستادیم به انجمن موسیقی انشاءالله پس از تدوین ارائه خواهد شد.
کار تاسیس مکتب‌خانه‌های موسیقی برای مراکز استان‌ها که قول داده بودید، به کجا رسید؟
-بودجه کم آوردیم انشاءالله تامین بودجه شویم آن‌ها را ایجاد می‌کنیم
با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید صحبت پایانی شما را می‌شنویم.
– به عنوان یک هنرمند در عرصه موسیقی کشور از مردم عزیز درخواست می‌کنم با نگاه جدید به فضای موسیقی و هنری کشورمان از کپی‌های غیرمجاز آلبوم‌های موسیقی استفاده نکنند تا هنرمندان با حمایت بیشتر مردم، دارای امنیت شغلی و سرمایه اصلی خود باشند.
