به گزارش افق توسعه پایدار شهری توسعه ای همه جانبه در ابعاد مختلف شهری است که پایداری در کلان شهرها حول محورهای زیادی قابل بررسی است.
در این بین پرداختن به موضوع امنیت شهری بدان دلیل مهم می باشد که وابستگی خاص و متقابل میان امنیت و توسعه اجتناب ناپذیر است.امنیت زمینه ساز و بستر توسعه اقتصادی ، اجتماعی ، زیست محیطی و مشارکت مردمی است.
رویکردهای سنتی در باب امنیت شهری عمدتاً به طور یکسویه ای به جرائم و بزهکاری های شهری و یا معلول ها معطوف بوده ، در حالی که امنیت مقوله ای چند وجهی است و در چارچوب عناصر مختلف توسعه معنا می دهد.
توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری طی دهه های مختلف اخیر به تدریج به یک الگوواره نوین و مسلطی در ادبیات نظری و علمی رایج در باب توسعه و برنامه ریزی شهری تبدیل شده است که در مجموع به پایداری و استمرار توسعه برای همگان و نسل های آینده طی زمان و به همه جانبه نگری ابعاد پیچیده اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی فرآیند توسعه در سطح کشور یا شهر تاکید دارد.
مهمترین مسئله ای که توجه و نظر مدیران و صاحب نظران و برنامه ریزان شهری را به سوی مفهوم توسعه پایدار شهری جلب نموده ، واقعیت رشد شتابان شهرنشینی در جهان امروز و تداوم آن در آینده از یکسو و رشد حیرت آور و چشمگیر کلان شهرها به ویژه در کشورهای در حال توسعه و پیامدهای زیانبار آن برای ساکنان این مناطق می باشد. که کشور ما منجمله از آن کشورها بوده و با تمرکز جمعیت در کلان شهرها با مسائل و مشکلات متعددی مواجه شده.
در ترسیم الگوی توسعه پایدار شهری محورهایی چون پایداری اقتصادی ، اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی نقش اساسی دارند. در این میان عنوان کردن مقوله امنیت شهری از آن جایی مهم می باشد که پیوستگی متقابل میان امنیت و توسعه وجود دارد. امنیت زمینه ساز و بستر توسعه اقتصادی – اجتماعی است و از این عناصر تاثیر می پذیرد.
از این رو مطالعات توسعه پایدار شهری و تعین مولفه های آن “امنیت” یک عامل اساسی به شمار می آید. در حالی که چنین به نظر می رسد عامل امنیت در مقایسه با سایر ابعاد مطرح در ادبیات رایج توسعه پایدار شهری کمتر مورد توجه جدی و نظام مند افراد مرتبط با مسائل شهری قرار گرفته است.
در توسعه پایدار شهری کیفیت زندگی انسان در فضای شهری محور قرار می گیرد. به طوری که تداوم زندگی شهروندان توام با بالندگی و رفاه اجتماعی باشد و به پایداری محیط شهری آسیب نرسد.
نقطه قوت نظریه توسعه پایدار توجه به ارتباط و برقراری رابطه میان عناصر و اجزاء توسعه به شکل منطقی و معقول است که می تواند موجب حفظ و بقای توسعه شود.
امنیت مفهومی ذهنی و نسبی است که بر پایه اصول متعدد در یک جامعه پدیدار و استمرار می یاب. در نگرش های سنتی به مقوله امنیت اغلب کاربرد نیروهای نظامی و تهدید محوری مورد توجه بوده ، در حالی که در مطالعات امنیتی انتقادی و جامعه نگر امروزه گروههای اجتماعی می توانند نه تنها از ناحیه ابزار نظامی بلکه از طریق عوامل محیطی یا اقتصادی مورد تهدید قرار بگیرند و این عوامل می توانند به نوبه خود یکپارچگی یا استقلال سیاسی یک کشور را مورد تهدید قرار دهند.
نظریه پردازان زیادی به بروز ناپایداری های امنیتی در نتیجه عدم تحقق مولفه های توسعه پایدار توجه کردند.
“نونژاد” با تاکید بر رابطه امنیت و توسعه شرایط لازم برای توسعه پایدار شهری را شامل برقراری امنیت داخلی ، برقراری آزادی و سیاست خارجی مناسب می داند و معتقد است امنیت فرهنگ توسعه است.
“استیو پایل” در کتاب شهرهای بی قاعده می نویسد: مشکلات محیطی و اجتماعی که با توسعه شهری در طی زمان تغییر می یابد ممکن است به خطرات و تهدیدات امنیتی برای ثبات جامعه شهری و حتی ثبات شهری منجر شود.
“فیگر” هرکونه ناهنجاری در فضای شهری را مقدمه ناامنی به شمار آورده و انبوهی جمعیت در شهرهای بزرگ را خطری برای امنیت پایدار شهری میداند.
به نظر وی مسائل عمده کلان شهرها مهاجرت فزاینده روستا – شهری و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ ، حاشیه نشینی و جمعیت فقیر شهری است که می تواند به ناپایداری امنیتی منجر شود.
مکتب اکولوژی (بوم شناسی) نیز با این دیدگاه که ریشه یابی ناهنجاری ها و خوشونت های شهری را در گروه شناخت عدم تعادل های اقتصادی و اجتماعی در جامعه شهری تلقی می نماید.
با توجه به مطالب ذکر شده ، تاکید اساسی برای توسعه پایدار ، وجود امنیت در همه مقوله ها می باشد.
از این رو امر ساماندهی فضای امنیت شهری به عنوان بسترسازی برای توسعه پایدار شهری ضروری است که لازمه این امر شناخت مولفه ها و مقول های توسعه پایدار و ارتباط آن با امنیت شهری ، شناخت صحیح و علمی مقول هایی که امنیت شهری را تهدید می کنند، شناخت نابرابری های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی در مناطق شهری ، برنامه ریزی برای امنیت شهری با دیدگاه های علمی بدور از مسائل گروهی جناحی و سیاسی می باشد.
به هر حال امنیت شهری ، مقوله اساسی و نیاز مبرم هم اکنون و آینده جامعه برای توسعه پایدار بوده و مسئولان و برنامه ریزان باید تمدیدات اساسی را به انجام برسانند.
